Hãy để cộng đồng quyết định

Bên cạnh những ý kiến khá tiêu cực, đề nghị cấm thì rất nhiều ý kiến cho rằng vẫn nên giữ lại lễ hội nhưng phải có những biện pháp kiểm soát để tránh bạo lực, thương mại và biến tướng; đồng thời nhấn mạnh đến vai trò quản lý của nhà nước.

PGS.TS Lê Thị Thu Hiền - Cục trưởng Cục Di sản Văn hóa (Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch) khi chia sẻ với báo chí, cho rằng trong khuôn khổ pháp luật cho phép, không nên đặt vấn đề cấm một lễ hội truyền thống nào đó chỉ vì có các hiện tượng đi kèm. Và việc xử lý các vấn đề liên quan đến lễ hội truyền thống là quá trình tuyên truyền nâng cao nhận thức, chất lượng truyền thông và vận động quần chúng lâu dài.

Cục trưởng Cục Di sản Văn hóa cũng nhấn mạnh việc không nên đặt vấn đề cấm một lễ hội chỉ vì có các hiện tượng đi kèm; và cộng đồng là người quyết định sự tồn tại của di sản. Đồng tình với quan điểm này, TS Trần Hữu Sơn, Viện trưởng Viện Nghiên cứu Văn hóa dân gian ứng dụng cũng khẳng định: Lễ hội chọi trâu Đồ Sơn (Hải Phòng) hay lễ hội chọi trâu ở Hải Lựu (Vĩnh Phúc) có từ rất xa xưa. Đó là những lễ hội độc đáo của cư dân đồng bằng Bắc Bộ, được thực hành ở một số địa phương nhằm phục vụ nhu cầu văn hóa, tâm linh của người dân. Vì vậy theo ông Sơn, không nên đặt vấn đề bỏ hay không mà cần tìm giải pháp để duy trì, bảo tồn và phát huy giá trị của lễ hội.

Có thể có trong quá trình tổ chức, một số lễ hội còn để xảy ra tình trạng bạo lực, thương mại, biến tướng..., nhưng khi tổ chức, lễ hội nào cũng có thể phát sinh các tình huống. Trách nhiệm ở đây là của Ban Tổ chức, của cơ quan quản lý và chính quyền địa phương, nhất là trong công tác vận động, tuyên truyền. Làm sao để công tác quản lý lễ hội và người tham gia lễ hội thật sự am hiểu về giá trị, ý nghĩa của lễ hội, từ đó điều chỉnh hành vi và có ứng xử văn hóa khi tham gia lễ hội.

So với các quốc gia khác trong khu vực, Việt Nam là quốc gia có nhiều lễ hội truyền thống. Mỗi lễ hội đều trong mình một nét đẹp riêng, trong đó có những lễ hội như Chọi trâu diễn ra hàng nghìn năm nay, thể hiện sức sống và sự tồn tại vững bền trong cộng đồng. Vì vậy, thay vì chúng ta bàn việc cấm hay không thì nên tìm giải pháp hiệu quả nhất, để vừa phát huy những giá trị lịch sử - văn hóa, những nét đẹp chắt lọc từ ngàn xưa của lễ hội truyền thống, vừa điều chỉnh, thay thế dần những yếu tố nếu thấy không phù hợp....

Ngọc Hoa