Hà Nội: Về làng Đường Yên xem nam nhân thi tài 'kén rể'

Nhiều hoạt động văn hóa đặc sắc được tổ chức tại lễ hội.

2Đường Yên là một ngôi làng cổ, nằm cạnh con sông Cà Lồ, xưa kia có tên là Trang Kim Hoa, tên Nôm là Kim Con, nay là làng Đường Yên, xã Xuân Nộn, huyện Đông Anh, Hà Nội nổi tiếng với lễ hội “Kén rể”.

Theo lời các cụ cao niên trong làng kể lại, lễ hội là câu chuyện về người con gái có tên Lê Hoa, còn gọi là Ả Lự. Khi xưa, Hai Bà Trưng phất cờ khởi nghĩa đánh đuổi giặc phương Bắc. Ở tuổi 18, nàng Hoa không chịu lấy chồng mà quyết theo Hai Bà đánh giặc. Bà trở thành nữ tướng đắc lực của Hai Bà Trưng, được phong là Nữ sử anh phong, có tài liệu nói bà được phong là nữ tướng mưu thần, giúp Hai Bà tìm hiểu tình hình quân địch và bày binh bố trận, đánh tan Tô Định.

Sau chiến thắng, Hai Bà lên ngôi Vương, thu phục 65 thành trì của giặc. Tướng Lê Hoa được Hai Bà Trưng phong làm tri huyện huyện Đông Ngàn, bản doanh đóng tại làng Đường Yên. Tại đây, tướng bà Lê Hoa mở hội kén rể. Khi đất nước thanh bình, nữ tướng Lê Hoa phải làm tròn bổn phận của người con gái là lấy chồng. Lễ hội kén rể ra đời từ đó.

Tương truyền, từ ngàn năm trước, sau khi lễ Kén rể kết thúc, bỗng nhiên gió lớn nổi lên, 1 đám mây vàng từ trời hạ xuống, tướng bà Lê Hoa bước lên đám mây, bay đi. Dân làng Đường Yên viết tấu lên triều đình, tâu kể sự tình. Trưng vương sai quan về Đường Yên tế lễ và giao cho dân làng phụng thờ, phong bà là Nữ sử anh phong, Tuệ Tĩnh phu nhân. Nơi bà Lê Hoa bay lên cùng đám mây được làng lập miếu thờ, tôn bà là Đức Thánh Bà.

Từ đó, hằng năm cứ đến ngày mùng 2 tháng 2 (Âm lịch), nhân dân lại tổ chức lễ hội để tưởng nhớ công đức to lớn của bà đối với Đường Yên.

Lễ hội Kén rể tái hiện những công việc thường ngày của cư dân lúa nước.

Lễ hội Kén rể mang đậm nét văn hóa dân gian truyền thống của dân tộc Việt Nam, tái hiện những công việc thường ngày của cư dân lúa nước, gửi gắm trong đó những ước vọng về một cuộc sống ấm no, mùa màng tươi tốt.

Trước khi lễ hội Kén rể diễn ra, việc chọn người tham gia được ban tổ chức chuẩn bị kỹ lưỡng. Người đóng vai mẹ của nữ tướng Lê Hoa phải là người đẹp song toàn, gia đình ổn định, còn người đóng vai nữ tướng Lê Hoa và 2 chàng rể phải là trai thanh gái lịch, chưa có gia đình.

Lễ hội kén rể gồm phần lễ và phần hội. Phần lễ là đám rước long trọng, trang nghiêm được các bô lão trong làng chủ trì để đưa thành hoàng làng từ đền về đình tế lễ. Ngoài đám rước tướng bà Lê Hoa, ở phần lễ còn có các màn múa kiếm thể hiện tinh thần thượng võ.

Phần hội có màn múa cờ thần tái hiện cảnh bà Lê Hoa dùng mo cau làm áo giáp tham gia đánh giặc. Ở phần này, màn trống hội mở màn phần thi canh nông, kén rể, phần hội lấy tiếng trống để điều khiển cuộc thi.

Phần thi bắt chạch trong chum mang lại nhiều tiếng cười cho người dân.

Tại cuộc thi Kén rể, làng Đường Yên được chia làm 2 phe: Phe Bắc và phe Hậu. Mỗi phe sẽ cử ra 1 chàng trai đại diện để thi đấu. Các chàng trai phải trải qua các phần thi: Thi cày, thi câu ếch, bắt chạch trong chum. Ban giám khảo cuộc thi Kén rể là 5 bậc cao niên được làng cử ra, cho điểm các phe bằng thẻ. Ở mỗi phần thi đều công bố người thắng cuộc.

Kết thúc cuộc thi, Ban giám khảo công bố người thắng cuộc Kén rể. Tại đây, ai được nhiều thẻ sẽ được Mẫu bà ban thưởng và chọn làm rể. Sau đó, đôi trai gái sẽ làm lễ bái tổ, dân làng tổ chức múa hát chúc mừng đôi trai gái.

Lễ hội kén rể của làng Đường Yên với nhiều trò chơi dân gian thú vị là một lễ hội độc đáo, thu hút không chỉ những người dân Đường Yên đang làm ăn, sinh sống trên khắp cả nước về dự hội mà còn thu hút đông đảo du khách thập phương.

Đồng thời, góp phần giáo dục tinh thần yêu nước, truyền thống anh dũng chống giặc ngoại xâm, giáo dục về bản sắc văn hóa truyền thống của dân tộc ta.

Tuấn Phong