Hà Nội tạo sức bật mới từ Nghị quyết số 57-NQ/TƯ

Với tầm nhìn chiến lược, tư duy đi trước một bước, Hà Nội đang khẳng định vai trò đầu tàu của cả nước trong chuyển đổi mô hình phát triển từ khai thác tài nguyên sang phát huy tiềm năng tri thức và công nghệ.

Nghiên cứu khoa học ở phòng thí nghiệm tại Đại học Quốc gia Hà Nội.

Thể chế mở đường, kiến tạo hệ sinh thái đổi mới sáng tạo

Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Bí thư Thành ủy, Chủ tịch UBND thành phố Hà Nội Trần Sỹ Thanh khẳng định, việc triển khai Nghị quyết số 57-NQ/TƯ được thành phố xác định là “đột phá của đột phá”. Trong đó, trọng tâm là đổi mới thể chế, xây dựng cơ chế đặc thù để thúc đẩy sáng tạo và chuyển đổi số. Mới đây, HĐND thành phố đã thông qua 6 nghị quyết chuyên đề về khoa học và công nghệ. Các nghị quyết này hình thành ba đột phá lớn: Thể chế mở đường, thị trường công nghệ hiện đại và nguồn lực tài chính cho đổi mới sáng tạo, nhằm tạo nên chuỗi phát triển tuần hoàn, liền mạch và khép kín.

Trước hết là nghị quyết về chính sách thử nghiệm có kiểm soát cho phép thí điểm các mô hình mới trong lĩnh vực trí tuệ nhân tạo, dữ liệu, sinh học, đô thị thông minh, tài chính số, giáo dục, y tế… trong không gian an toàn, chấp nhận sai sót có kiểm soát. Đây được ví như “phòng thí nghiệm thể chế”, khuyến khích dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm, mở đường cho những mô hình quản trị và công nghệ mới.

Cùng với đó, nghị quyết về phát triển khoa học và công nghệ chuyển cơ chế quản lý từ “xin - cho” sang “đặt hàng - giao quyền” hướng tới trao quyền tự chủ cho viện, trường, doanh nghiệp khoa học và công nghệ. Thành phố đặt hàng nhiệm vụ trọng điểm, khoán đến sản phẩm, hỗ trợ 100% chi phí nghiên cứu và 50% kinh phí sản xuất thử nghiệm. Đây là bước ngoặt quan trọng, chuyển từ quản lý hành chính sang cơ chế kiến tạo, lấy hiệu quả và kết quả nghiên cứu làm thước đo.

Hà Nội cũng chú trọng hình thành thị trường công nghệ hiện đại, kết nối chặt chẽ giữa nhà khoa học - doanh nghiệp - Nhà nước. Nghị quyết về Sàn giao dịch công nghệ Hà Nội cho phép vận hành theo mô hình doanh nghiệp, kết hợp đối tác công - tư, liên thông với sàn giao dịch quốc gia. Thành phố hỗ trợ 70% chi phí thử nghiệm, 100% chi phí kết nối hệ sinh thái, miễn phí 3 năm đầu cho đăng ký, niêm yết, xúc tiến. Mục tiêu là đến năm 2026 có 1.000 hồ sơ công nghệ niêm yết, 200 thương vụ môi giới và 100 sáng chế được thương mại hóa, tạo cơ sở hình thành thị trường khoa học và công nghệ vận hành thực chất.

Bên cạnh đó, Hà Nội thúc đẩy nguồn lực tài chính cho đổi mới sáng tạo qua Quỹ Đầu tư mạo hiểm thành phố, hoạt động theo mô hình hợp tác công - tư, chấp nhận rủi ro có kiểm soát để hỗ trợ dự án từ giai đoạn hạt giống đến thương mại hóa, phần vốn góp từ ngân sách không quá 600 tỷ đồng. Cùng với đó, Trung tâm Đổi mới sáng tạo Hà Nội (HIC) được thành lập, đóng vai trò hạt nhân điều phối hệ sinh thái sáng tạo, kết nối chuỗi nghiên cứu - thử nghiệm - ươm tạo - thương mại hóa. Dự kiến đến năm 2026, HIC sẽ hỗ trợ 500 nhóm nghiên cứu, 50 dự án ra thị trường.

Kiến tạo đô thị thông minh, chính quyền số phục vụ nhân dân

Mô hình “Xe lưu động giải quyết thủ tục hành chính” cho người dân tại thôn Tả Thanh Oai (xã Đại Thanh).

Hà Nội xác định chuyển đổi số là “phương thức điều hành căn bản”, là công cụ hiện thực hóa mục tiêu “Văn hiến - Văn minh - Hiện đại”. Thành phố đang triển khai Trung tâm tính toán thông minh (AIDC) trở thành hạt nhân phân tích, dự báo, ra quyết định dựa trên dữ liệu; đồng thời, xây dựng kiến trúc dữ liệu dùng chung kết nối toàn hệ thống chính trị với cơ sở dữ liệu quốc gia, bảo đảm an ninh mạng và chủ quyền số. Đến nay, 100% địa bàn Thủ đô đã được phủ sóng 5G; hạ tầng internet vạn vật được triển khai tại các khu công nghiệp và khu công nghệ cao. Hà Nội cũng đang phát triển nền tảng trí tuệ nhân tạo phục vụ quản trị đô thị thông minh, mở dữ liệu cho doanh nghiệp khai thác, thúc đẩy sáng tạo.

Trong cải cách hành chính, Hà Nội tiên phong triển khai mô hình “phi địa giới hành chính”, cho phép người dân nộp và nhận kết quả thủ tục ở bất kỳ nơi nào trong thành phố. Các sáng kiến độc đáo như "Xe lưu động giải quyết thủ tục hành chính", "chatbot và tổng đài trí tuệ nhân tạo" phục vụ 24/7 đang được triển khai, hiện thực hóa phương châm “chính quyền chủ động đến với người dân”.

Thành phố cũng đang thí điểm tái cấu trúc quy trình nghĩa vụ tài chính đất đai trên môi trường điện tử. Các mô hình “Sổ đỏ trao tay” và “Doanh nghiệp một chạm” được nghiên cứu triển khai, rút ngắn quy trình xử lý thủ tục từ 12-13 ngày xuống còn 3 ngày. Nhờ triển khai đồng bộ, tỷ lệ giải quyết hồ sơ trực tuyến của Hà Nội tăng mạnh từ 0,68% lên 63,06%, riêng tháng 9-2025 đạt 96,2%; thanh toán trực tuyến đạt 92%, thuộc nhóm dẫn đầu cả nước.

Cùng với hạ tầng số, Hà Nội đang đầu tư phát triển các khu công nghệ cao và công viên đổi mới sáng tạo, như: Khu công nghệ cao Hòa Lạc, Khu công nghệ sinh học Hà Nội và 2 công viên công nghệ thông tin. Thành phố đang mở rộng Khu công nghệ cao Hòa Lạc khoảng 460ha và xây dựng các công viên chuyên đề khoa học - đổi mới sáng tạo - kinh tế số quy mô 300ha; phấn đấu khởi công công viên rộng 182ha tại Tây Tựu trong quý I-2026, hướng tới hình thành mạng lưới trung tâm đổi mới sáng tạo quy mô vùng.

Theo Chủ tịch UBND thành phố Trần Sỹ Thanh, 6 nghị quyết chuyên đề đã tạo thành hệ sinh thái 6 trụ cột, hình thành vòng tuần hoàn khép kín của đổi mới sáng tạo Thủ đô, từ ý tưởng đến thử nghiệm, thị trường, vốn, điều phối - kiến tạo. Thể chế sẽ mở đường để hạ tầng hỗ trợ, vốn mạo hiểm tiếp sức. Nhà nước đóng vai trò nhà đầu tư chiến lược, còn doanh nghiệp, viện, trường trở thành động cơ chính của tăng trưởng, dựa trên tri thức và sáng tạo.

Với quyết tâm của cả hệ thống chính trị, sự đồng lòng của nhân dân và cộng đồng doanh nghiệp, Hà Nội đang vươn lên trở thành trung tâm khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số hàng đầu khu vực, góp phần thực hiện thắng lợi mục tiêu đưa Việt Nam trở thành quốc gia phát triển, hùng cường vào năm 2045.

Thu Hằng