Hà Nội quyết tâm gỡ 'nút thắt' giao thông sau 15 năm giám sát toàn diện

Từ định hướng pháp lý đến hành động cụ thể

Trong bối cảnh giao thông đô thị ngày càng phức tạp, thường xuyên xảy ra ùn tắc kéo dài, tai nạn giao thông, ngày 10/4/2025, Chính phủ ban hành Nghị quyết số 76/NQ-CP thực thi Nghị quyết số 1313/NQ-UBTVQH15 (25/9/2024) của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về giám sát chuyên đề “Việc thực hiện chính sách, pháp luật về bảo đảm trật tự, an toàn giao thông từ năm 2009 đến hết năm 2023”. Triển khai chủ trương này, UBND TP Hà Nội đã ban hành “Kế hoạch triển khai Nghị quyết 76/NQ-CP”.

Kế hoạch triển khai Nghị quyết 76/NQ-CP của TP Hà Nội xác định rõ mục tiêu: Nâng cao hiệu lực, hiệu quả thực thi chính sách, pháp luật về bảo đảm trật tự, an toàn giao thông (ATGT). Trong hơn 10 năm (2009–2023), Hà Nội đã ban hành nhiều văn bản chuyên đề, nhưng vẫn tồn tại những bất cập trong quy định, chồng chéo trách nhiệm, nhiệm vụ giữa các cấp, ngành. Kế hoạch nhấn mạnh tiếp tục rà soát, hoàn thiện thể chế pháp luật liên quan đến giao thông đường bộ, đường sắt, đường thủy, hàng không và xử lý hành chính để khắc phục khiếm khuyết, bất cập tồn tại.

Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ số 36/2024/QH15 được Quốc hội khóa XV thông qua tại Kỳ họp thứ 7 ngày 27/6/2024, có hiệu lực thi hành từ ngày 1/1/2025.

Bên cạnh đó, Hà Nội nghiêm túc đề ra các phương án khắc phục trong Báo cáo giám sát của Đoàn giám sát Ủy ban Thường vụ Quốc hội. Quá trình giám sát đã chỉ ra nhiều "điểm nóng” như: Tình trạng ùn tắc kéo dài tại các cửa ngõ thành phố, cơ chế phối hợp xử lý vi phạm giao thông chưa thống nhất, hạn chế trong việc xử lý điểm đen tai nạn, việc tuyên truyền, giáo dục ATGT chưa lan tỏa đến đối tượng học sinh, sinh viên… Kế hoạch yêu cầu nghiên cứu kỹ, tiếp thu, triển khai hiệu quả các đề xuất, kiến nghị, bảo đảm phù hợp với đặc điểm đô thị Hà Nội và tình hình thực tiễn.

Để đạt hiệu quả cao nhất, Hà Nội huy động sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị từ thành phố đến từng phường, xã, tạo sự đồng thuận, ủng hộ của nhân dân vào công tác bảo đảm ATGT và giảm ùn tắc giao thông, tạo động lực thúc đẩy phát triển kinh tế xã hội, xây dựng hình ảnh Hà Nội thông minh, văn minh.

Đáng chú ý, lãnh đạo TP Hà Nội gắn trách nhiệm cụ thể cho Giám đốc các Sở, Thủ trưởng ban, ngành thành phố, Chủ tịch UBND quận, huyện, thị xã và Chủ tịch UBND phường, xã (sau khi sắp xếp đơn vị hành chính theo chỉ đạo Trung ương). Mỗi người đứng đầu phải chịu trách nhiệm trước Ban Thường vụ Thành ủy, HĐND và UBND Thành phố trong việc chỉ đạo và tổ chức thực hiện chính sách, pháp luật ATGT, triển khai các biện pháp giảm ùn tắc, giảm tai nạn.

Đồng bộ – Thống nhất – Minh bạch

Hà Nội đề ba yêu cầu cơ bản: Đồng bộ với các chỉ thị, nghị quyết; kế hoạch thống nhất, ăn khớp với Chỉ thị số 23-CT/TW (25/5/2023) của Ban Bí thư, Nghị quyết 48/NQ-CP (5/4/2022) của Chính phủ, Quyết định 2060/QĐ-TTg (12/12/2020) về Chiến lược quốc gia ATGT giai đoạn 2021–2030, Chỉ thị 10/CT-TTg (19/4/2023), Chỉ thị 31/CT-TTg (21/12/2023); tuân thủ chỉ đạo của Thành ủy, HĐND, UBND Thành phố.

Việc triển khai Nghị quyết phải đảo bảm tính minh bạch, thuận lợi cho người dân, doanh nghiệp; đẩy mạnh chuyển đổi số, ứng dụng khoa học, công nghệ, phục vụ công tác quản lý, hướng tới minh bạch hóa thông tin, tạo sự công khai, rõ ràng trong quy trình xử lý vi phạm, cấp phép, đăng kiểm… Điều này giúp người dân, doanh nghiệp dễ dàng tra cứu và giám sát.

Tổ chức thực hiện chặt chẽ, nghiêm túc: Các sở, ngành, quận, huyện, phường, xã phải căn cứ Kế hoạch xây dựng lộ trình, phân công nhiệm vụ rõ ràng, tránh đùn đẩy, chồng lấn; tuân thủ chế độ báo cáo định kỳ trước ngày 20/12 hàng năm hoặc đột xuất khi được yêu cầu, gửi về Sở Xây dựng (cơ quan thường trực Ban ATGT Thành phố).

Camerađược lắp đặt tại các ngã ba, ngã tư và các tuyến đường trọng điểm, truyền dữ liệu thời gian thực về Trung tâm điều khiển giao thông Hà Nội.

Hệ thống camera này có thể phát hiện các hành vi vi phạm giao thông như đi quá tốc độ, đi sai làn đường, vượt đèn đỏ, và dừng đỗ trái phép... từ đó đảm bảo xử phạt công khai, minh bạch.

Đột phá bằng chuyển đổi số, hạ tầng thông minh

Trong bối cảnh Luật An toàn giao thông đường bộ, Luật Đường bộ, Luật Giao thông đường thủy nội địa, Luật Hàng không dân dụng, Bộ luật Hàng hải đang tồn tại nhiều quy định lỗi thời hoặc thiếu tính chi tiết, lãnh đạo TP Hà Nội yêu cầu Sở Xây dựng chủ trì phối hợp Bộ Xây dựng, Sở Tư pháp, Công an Thành phố rà soát, hoàn thiện các quy định liên quan, khắc phục bất cập ngay trong giai đoạn 2025–2026.

Bên cạnh đó, hoàn thiện môi trường pháp lý cho hoạt động kiểm soát tải trọng xe, quy định lại cơ cấu biên chế, chế độ thu, quản lý, sử dụng kinh phí bảo đảm ATGT; rà soát, đề xuất sửa đổi Luật Xử lý vi phạm hành chính, Luật Thuế, Luật Đấu thầu để tối ưu hóa nguồn lực, nâng cao hiệu quả xử phạt, đồng thời quy định rõ trách nhiệm của địa phương trong quản lý tài chính phục vụ ATGT.

Phát triển hạ tầng thông minh kết hợp xử lý "điểm đen" giao thông

TP Hà Nội xác định hàng chục vị trí tại các quận, huyện ngoại thành như Thanh Trì, Gia Lâm, Đông Anh, Hoài Đức… và các nút giao trong nội thành như Cầu Đất, Ngã Tư Sở, cầu Chương Dương, cầu Thăng Long… là những “điểm đen” xảy ra tai nạn nhiều năm nay cần sớm phải khắc phục.

Vì vậy, Hà Nội ưu tiên bố trí kinh phí khẩn trương lắp đặt biển cảnh báo, đèn tín hiệu, phân làn, xây dựng dải phân cách cứng, mở rộng nút giao, cải tạo hạ tầng xung yếu, hoàn thành trong giai đoạn 2025 – 2026; đầu tư bổ sung kinh phí cho Ban Quản lý Đường sắt đô thị để hoàn thành các dự án tuyến số 2A, 3, 5 sớm đưa vào khai thác, giảm bớt áp lực cho hệ thống đường bộ.

Trước thực trạng hành lang an toàn giao thông đường bộ – đường sắt bị tái lấn chiếm, xây trái phép tràn lan tại các địa phương, TP Hà Nội yêu cầu Sở Xây dựng, Công an Thành phố chủ trì phối hợp, rà soát, cưỡng chế giải tỏa triệt để lấn chiếm hành lang ATGT; khuyến khích đầu tư phát triển hạ tầng giao thông ngầm (đường hầm qua sông, hầm chui nút giao) và các tuyến xe buýt nhanh, công trình bãi đỗ xe thông minh để giảm phương tiện cá nhân.

Ùn tắc giao thường xuyên trong giờ cao điểm tại Ngã Tư Sở.

TP Hà Nội cũng yêu cầu các Sở Thông tin và Truyền thông, Xây dựng, Công an Thành phố phối hợp hoàn thiện, kết nối cơ sở dữ liệu về dân cư, dữ liệu đường bộ, đăng kiểm, cấp phép lái xe, vi phạm hành chính; cảnh báo vi phạm, tự động “ghi hình phạt nguội” và gửi phạt qua dịch vụ công trong giai đoạn 2025–2026. Đảm bảo, đến năm 2026, người dân có thể tra cứu toàn bộ thông tin vi phạm, lịch sử nộp phạt, quá trình cấp giấy phép, bảo hiểm qua một cổng thông tin điện tử duy nhất.

Bên cạnh đó, Hà Nội dự kiến lắp đặt hệ thống camera giám sát giao thông tại 50 vị trí trọng điểm, kết nối trực tiếp với Trung tâm Chỉ huy điều hành 114; triển khai phần mềm quản lý đăng kiểm, đào tạo lái xe trực tuyến, giảm thiểu giấy tờ thủ công; các trung tâm sát hạch lái xe được trang bị phần mềm giám sát chấm thi tự động, hạn chế gian lận. Đáng chú ý, mọi quy trình liên quan đến cấp biển số, cấp phép, đăng kiểm, chuyển nhượng xe, nộp phạt… đều công khai trên cổng dịch vụ công quốc gia và Cổng thông tin Thành phố, người dân chỉ mất từ 3–5 phút để tra cứu kết quả xử lý, không phải đi lại nhiều lần...

Lộ trình thực hiện và cơ chế báo cáo

TP Hà Nội dự kiến trong năm 2025 sẽ hoàn thiện cơ chế, thể chế pháp luật (Luật, Nghị định, Thông tư); triển khai lắp đặt camera, xử lý điểm đen, lập lại hành lang ATGT, hoàn thiện phần mềm quản lý vi phạm và đăng kiểm; khởi động các cuộc thi, hội thảo giáo dục ATGT cho học sinh, sinh viên; mở rộng tuyên truyền, tạo nền tảng xây dựng văn hóa giao thông.

Giai đoạn 2025–2026, TP Hà Nội sẽ mở rộng, duy trì lắp camera, nâng cấp trung tâm chỉ huy điều hành giao thông; hoàn thiện cơ sở dữ liệu, tích hợp AI, Big Data; đưa vào vận hành thí điểm hệ thống “Giao thông thông minh” kết nối liên thông các cơ sở dữ liệu; công bố, đánh giá kết quả sơ bộ, tổng kết, rút kinh nghiệm để báo cáo Quốc hội, Chính phủ.

Mô hình “Cổng trường học an toàn giao thông” do Cục Cảnh sát giao thông (Bộ Công an) phối hợp với TP Hà Nội đã được nhân rộng tại nhiều địa phương.

TP Hà Nội kỳ vọng giai đoạn 2025–2026 sẽ giảm 15–20% số vụ tai nạn giao thông nghiêm trọng, đặc biệt tại các “điểm đen” đã xác định; rút ngắn thời gian di chuyển trên các trục hướng tâm chính từ trung tâm ra cửa ngõ ngoại thành (như Thăng Long – Nội Bài, Nguyễn Trãi – Thanh Xuân, Hoàng Hoa Thám – Cầu Giấy) trung bình từ 45 phút xuống còn 30 phút vào giờ cao điểm; 100% hồ sơ cấp giấy phép lái xe, đăng ký xe, xử lý vi phạm hành chính được thực hiện qua cổng dịch vụ công, giảm thiểu 80% thời gian thực hiện giấy tờ hành chính...

Kế hoạch thực hiện Nghị quyết 76/NQ-CP tại Hà Nội được xây dựng bài bản, đồng bộ từ thể chế pháp luật đến hạ tầng, từ chuyển đổi số đến tuyên truyền giáo dục; đồng thời, với việc phân công rõ ràng, lộ trình chi tiết, cơ chế giám sát chặt chẽ được kỳ vọng sẽ giải quyết dứt điểm những tồn tại, hạn chế trong thập niên qua, kiến tạo một Hà Nội an toàn, thông minh, văn minh, nơi giao thông không còn là “điểm nghẽn”, mà trở thành động lực phát triển kinh tế xã hội bền vững.

Trung Nguyên/Báo Tin tức và Dân tộc