Trăn trở bài toán ổn định dân cư

Là tỉnh miền núi có địa hình phức tạp, nhiều khu dân cư nằm trong vùng có nguy cơ thiên tai cao, Hòa Bình xác định việc ổn định dân cư cho vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi (DTTS&MN) là nhiệm vụ đặc biệt quan trọng và mang tính chiến lược. Tuy nhiên, đây lại là bài toán khó, gắn liền với nỗi lo về thiên tai và các hiện tượng thời tiết cực đoan, nhất là khi mùa mưa bão đến.

Từ nguồn vốn chương trình mục tiêu quốc gia, hạ tầng vùng dân tộc thiểu số và miền núi được đầu tư nâng cấp, đáp ứng nhu cầu phát triển. Ảnh: Tuyến đường nối xã Vân Sơn (Tân Lạc) đến xã Thành Sơn (Mai Châu) được đầu tư nâng cấp.

Tại huyện vùng cao Mai Châu - một trong những địa phương thường xuyên chịu ảnh hưởng bởi thiên tai, bài toán bố trí ổn định dân cư đã kéo dài nhiều năm và ngày càng trở nên nan giải. Mỗi khi mùa mưa bão đến, những trăn trở, lo lắng, bất an càng tăng mạnh, lấn át khát vọng "an cư, lạc nghiệp” của người dân sinh sống gần khu vực đồi, núi hoặc ven sông, suối…

Lãnh đạo UBND huyện Mai Châu cho biết, trong phương án phòng chống thiên tai năm 2025, huyện ưu tiên xác định các khu vực trọng điểm thường xảy ra thiên tai để có giải pháp phòng, chống hiệu quả. Trong các loại hình thiên tai thường xảy ra những năm gần đây, nguy hiểm và gây gánh nặng lớn là mưa bão, áp thấp nhiệt đới, lốc xoáy, mưa đá, lũ quét, lũ ống. Đặc biệt, sạt lở đất, đá là loại hình thiên tai thường xuyên xảy ra trên địa bàn các xã, thị trấn vào mùa mưa, dọc theo các tuyến đường giao thông liên xã, các sườn đồi khu dân cư sinh sống. Nhiều điểm có nguy cơ sạt, lở với khối lượng đất, đá lớn như các tuyến đường ĐT.342 Đồng Tân - Tân Thành, ĐH.60 Đồng Tân - Sơn Thủy, ĐH.63 thị trấn Mai Châu - Bao La, ĐT.450 Phú Cường - Sơn Thủy, ĐH.64 Xăm Khòe - Cun Pheo, ĐH.432b Thung Khe - Pù Bin, khu dân cư xóm Vãng (thị trấn Mai Châu), xóm Mỏ (xã Chiềng Châu), xóm Lầu (xã Mai Hạ), xóm Phiêng Xa (xã Đồng Tân), các xóm thuộc xã Tân Thành, Sơn Thủy, Thành Sơn… Đây cũng là những địa bàn trọng điểm được huyện ưu tiên lồng ghép nguồn lực để đầu tư củng cố, xây dựng kết cấu hạ tầng, đảm bảo các điều kiện thiết yếu và mục tiêu lâu dài là bố trí lại dân cư để ổn định cuộc sống cho người dân.

Không chỉ riêng Mai Châu, các huyện trong tỉnh như Đà Bắc, Tân Lạc, Lạc Sơn… cũng đang trăn trở bài toán ổn định dân cư cho đồng bào vùng cao. Với đặc điểm địa hình chia cắt mạnh, nhiều khu dân cư nằm ven sườn núi, sông, suối, áp lực rất lớn dồn lên công tác sắp xếp, bố trí dân cư. Bởi qua nhiều năm gồng mình đối mặt với thiên tai, chính đồng bào vùng thiên tai đã thấm thía rằng, ổn định dân cư không chỉ đơn thuần là dịch chuyển nơi ở, mà còn đòi hỏi sự đầu tư mang tính chiến lược, đảm bảo đồng bộ về hạ tầng, bền vững về sinh kế và mang tính thúc đẩy bền vững đối với sự phát triển kinh tế - xã hội địa phương.

Theo Sở Nông nghiệp và Môi trường, toàn tỉnh có tới 70% diện tích là đồi núi. Nhiều địa bàn chịu ảnh hưởng từ hiện tượng thời tiết cực đoan dẫn đến các tình huống thiên tai sạt lở, lũ quét, đá lăn, ngập lụt, gió lốc... Diễn biến thiên tai phức tạp với mức độ ảnh hưởng ngày càng lớn đã dồn thêm nhiều thách thức cho nỗ lực sắp xếp, bố trí, ổn định dân cư cho vùng DTTS&MN nói chung, vùng dân cư bị ảnh hưởng bởi thiên tai nói riêng. Sau mỗi mùa mưa bão, nhu cầu sắp xếp lại dân cư càng trở nên cấp bách.

Trước thực tế đó, UBND tỉnh đã xây dựng nhiều phương án hỗ trợ người dân bị ảnh hưởng, tập trung vào quy hoạch và bố trí lại dân cư ở những nơi cần thiết. Trong đó, Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS&MN giai đoạn 2021 - 2025 đóng vai trò chủ lực. Tỉnh tích cực triển khai dự án thành phần "Quy hoạch, sắp xếp, bố trí, ổn định dân cư”, đồng thời lồng ghép nguồn lực từ các chương trình mục tiêu khác, các đề án phát triển kinh tế - xã hội, chương trình, dự án… Song song với đó, tỉnh cũng đẩy mạnh xã hội hóa, huy động nguồn lực từ doanh nghiệp và cộng đồng nhằm từng bước hiện thực hóa mục tiêu ổn định dân cư cho đồng bào vùng cao, hướng tới nâng cao chất lượng cuộc sống tại các vùng DTTS&MN.

Thu Trang