Hà Nội còn nhiều tiềm năng trong chuyển đổi đô thị xanh bền vững
Nhiều năm qua, quá trình phát triển kinh tế và tốc độ đô thị hóa ở Việt Nam diễn ra mạnh mẽ; đi kèm đó là những thách thức, áp lực về nguồn cung tài nguyên, an ninh năng lượng, gia tăng chất thải... làm biến đổi khí hậu và ảnh hưởng đến môi trường sống.
Định hướng phát triển đô thị xanh là một trong những nhiệm vụ quan trọng, bảo đảm sự hài hòa và cũng là chủ trương, chính sách hàng đầu của Đảng, Nhà nước trong quá trình tăng trưởng kinh tế. Những vấn đề về khói bụi, tắc nghẽn giao thông và sự cạn kiệt nguồn tài nguyên thiên nhiên hiện đang được quan tâm đặc biệt từ cộng đồng. Do vậy, chiến lược phát triển đô thị xanh bền vững tập trung vào ba trụ cột chính: Phát triển không gian xanh, năng lượng tái tạo, giao thông bền vững.
Phát triển không gian xanh là việc cam kết tăng cường diện tích cây xanh trong tất cả các dự án phát triển đô thị mới. Việc gia tăng mảng xanh còn đóng vai trò quan trọng trong việc điều hòa khí hậu và gia tăng chất lượng không khí trong khu vực. Bên cạnh đó, việc sử dụng năng lượng tái tạo cũng là một phần không thể thiếu trong chiến lược phát triển đô thị xanh.
Các dự án mới sẽ áp dụng công nghệ năng lượng mặt trời, gió, và các nguồn năng lượng bền vững khác để giảm thiểu tối đa lượng khí thải carbon, hướng tới một tương lai sinh thái hài hòa giữa phát triển và bảo tồn.
Thêm vào đó, với chủ trương thúc đẩy việc phát triển các mạng lưới giao thông công cộng, cải thiện hệ thống hạ tầng để hỗ trợ xe đạp và đi bộ, khuyến khích sử dụng các phương tiện giao thông xanh... sẽ giảm thiểu sự phụ thuộc vào phương tiện giao thông cá nhân, hạn chế khí thải và làm giảm tình trạng ùn tắc giao thông trong đô thị.
Hà Nội đang phải đứng trước nhiều thách thức trong quá trình đô thị hóa nhanh chóng. Trong bối cảnh dân số liên tục gia tăng và áp lực ngày càng lớn từ sự phát triển kinh tế thì vấn đề môi trường trở thành một mối quan tâm hàng đầu đối với thành phố.
Theo Tiến sĩ Nguyễn Đức Kiên, nguyên Tổ trưởng Tổ tư vấn kinh tế của Thủ tướng, trong khu vực Thủ đô có 3 nguồn chính cần được quan tâm và đưa vào quy hoạch phát triển Thủ đô xanh là: Điện gió, điện mặt trời và điện sinh khối. Tuy nhiên, việc khai thác 3 nguồn năng lượng này còn khó khăn.
Đối với năng lượng gió, hiện nay, công nghệ sản xuất tua bin đã rất phát triển nhưng Thủ đô thiếu bản đồ gió trong khu vực địa giới hành chính của Thủ đô và vùng phụ cận.
Về năng lượng mặt trời, Hà Nội có tổng số giờ chiếu sáng của mặt trời không tối ưu do bị ảnh hưởng bởi khí hậu nên tiềm năng chỉ phù hợp với các hộ sử dụng điện riêng lẻ có công suất thấp. Còn với năng lượng sinh khối, ở khu vực Thủ đô chỉ có bao gồm xử lý rác thải đô thị hoặc sử dụng năng lượng sinh học nhưng phụ thuộc vào việc phân rác thải tại nguồn.
Mặt khác, theo Tiến sĩ Nguyễn Đức Kiên, đến thời điểm hiện nay, Thủ đô chưa có một khung chính sách hỗ trợ phát triển năng lượng tái tạo riêng mà chủ yếu chỉ áp dụng các cơ chế theo quyết định của Thủ tướng Chính phủ, chưa sử dụng hết tiềm năng của Thành phố đã được quy định trong Luật Thủ đô 2024.
Thành phố đang rất cần sự cộng tác từ các đối tác, chính quyền địa phương, và cộng đồng cư dân để cùng nhau xây dựng nên những đô thị đáng sống, cùng nhau hành động để tạo nên những thay đổi có ý nghĩa sâu rộng. Hà Nội đang hướng tới việc phát triển đô thị xanh một cách toàn diện và bền vững. Đô thị xanh không chỉ dừng lại ở việc tăng cường diện tích cây xanh, mà còn bao gồm nhiều khía cạnh khác như kiến trúc bền vững, giao thông thân thiện với môi trường, và quản lý năng lượng hiệu quả.
Trước hết, Hà Nội đã nỗ lực mở rộng và bảo vệ các công viên, vườn hoa và không gian công cộng. Điều này vừa giúp cải thiện chất lượng không khí đồng thời những không gian sống lý tưởng cho cư dân thành phố. Kiến trúc bền vững là một trong những yếu tố quan trọng để xây dựng đô thị xanh.
Nhiều công trình mới ở Hà Nội được thiết kế theo hướng tiết kiệm năng lượng, sử dụng vật liệu thân thiện với môi trường và tích hợp các công nghệ xanh. Quản lý năng lượng hiệu quả cũng là một trụ cột quan trọng trong chiến lược phát triển đô thị xanh của Hà Nội.
Các chương trình tiết kiệm năng lượng và sử dụng năng lượng tái tạo đang được triển khai mạnh mẽ, từ việc lắp đặt hệ thống điện mặt trời trên các tòa nhà công sở cho đến việc nâng cấp hệ thống chiếu sáng công cộng sang đèn LED tiết kiệm điện.
Tuy vậy, để hiện thực hóa mục tiêu phát triển đô thị xanh bền vững, Hà Nội cần sự phối hợp chặt chẽ giữa các Ban, ngành, tổ chức phi Chính phủ và cộng đồng cư dân. Giáo dục và truyền thông về lợi ích của đô thị xanh cần được đẩy mạnh để tạo ra sự thay đổi từ nhận thức đến hành động trong cộng đồng. Việc phát triển đô thị xanh bền vững là một hướng đi tất yếu của các đô thị.