Gỡ 'nút thắt', đẩy nhanh tiến độ đầu tư hạ tầng cụm công nghiệp

CCN Hòa Lộc (Hậu Lộc) được chấp thuận chủ trương đầu tư từ năm 2017 nhưng hạ tầng vẫn còn dang dở.

Tiến độ vẫn còn chậm

Theo cập nhật mới nhất từ Sở Công Thương, đến nay, toàn tỉnh có 48 CCN đã được thành lập với tổng diện tích gần 1.584ha. Trong số này, có 45 CCN đang thực hiện đầu tư hạ tầng kỹ thuật với tổng vốn đăng ký gần 11.217 tỷ đồng, nhưng lũy kế vốn đầu tư mới chỉ đạt 3.341 tỷ đồng. Điều này cho thấy, tỷ lệ vốn đầu tư thực tế còn rất thấp so với vốn đăng ký ban đầu.

Toàn tỉnh hiện có 2 CCN đã hoàn thành đầu tư hạ tầng kỹ thuật, đủ điều kiện thu hút dự án thứ cấp. Ngoài ra, có 3 CCN cơ bản hoàn thành hạ tầng theo giai đoạn và sẵn sàng thu hút đầu tư, gồm: CCN Bắc Hoằng Hóa, CCN Hòa Lộc và CCN thị trấn Quán Lào. Có 24 CCN đã hoàn thành giải phóng mặt bằng (GPMB) toàn bộ hoặc theo giai đoạn, đang tiến hành các thủ tục thuê đất, cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất và đầu tư hạ tầng.

3 CCN hiện chỉ mới hoàn thành thủ tục đầu tư và đang triển khai công tác GPMB gồm: CCN Cống Trúc, CCN Hà Long I, CCN Nham Thạch; 13 CCN còn lại đang trong quá trình hoàn thiện thủ tục đầu tư, chưa thực hiện GPMB, bao gồm: CCN Vĩnh Hòa, CCN Khe Hạ, CCN Hải Long - Xuân Khang, CCN Minh Tiến, CCN Cầu Quan, CCN Thạch Bình, CCN Bãi Trành, CCN Đông Ninh, CCN Dân Lý - Dân Lực - Dân Quyền, CCN phía Tây Nam TP Thanh Hóa, CCN Thuần Lộc, CCN Hoằng Đông, CCN Hà Lĩnh II.

Với tiến độ này, việc đầu tư hạ tầng CCN trên địa bàn tỉnh vẫn chưa đạt được chuyển biến mạnh mẽ theo yêu cầu của Kế hoạch số 36/KH-UBND ngày 2/2/2024 của UBND tỉnh về triển khai thực hiện các nhiệm vụ, giải pháp đẩy nhanh tiến độ đầu tư hạ tầng kỹ thuật các CCN trên địa bàn tỉnh theo Nghị quyết số 482/NQ-HĐND ngày 14/12/2023 của HĐND tỉnh về hoạt động chất vấn tại Kỳ họp thứ 17, HĐND tỉnh khóa XVII.

Sớm tháo gỡ nhiều “điểm nghẽn”

Cùng với những khó khăn khách quan về thủ tục đầu tư còn chồng chéo, phức tạp, thì vấn đề GPMB, thiếu cơ chế hỗ trợ đầu tư, chậm xác định giá thuê đất, hạ tầng kết nối ngoài hàng rào chưa đồng bộ... là một trong những nguyên nhân quan trọng ảnh hưởng tới tiến độ đầu tư các dự án.

CCN Bắc Hoằng Hóa - một trong số ít những CCN được đầu tư hạ tầng đồng bộ, tạo thuận lợi thu hút nhà đầu tư thứ cấp.

Điển hình như CCN Dân Lý - Dân Lực - Dân Quyền thành lập từ năm 2020 nhưng do địa phương thiếu chỉ tiêu chuyển đổi mục đích sử dụng đất trồng lúa nên đến nay vẫn chưa thể triển khai. Một số CCN đã được thành lập, được chuyển đổi đất lúa, đất rừng nhưng chưa có kế hoạch sử dụng đất nên chưa có cơ sở bồi thường, GPMB, hoàn thành hồ sơ thuê đất, như: CCN Đông Ninh, CCN Khe Hạ, CCN Hậu Hiền, CCN Tam Linh, CCN Cẩm Châu.

Một số CCN đã thành lập nhưng chưa được phê duyệt kế hoạch sử dụng đất để thực hiện, dẫn đến dự án chậm tiến độ do UBND huyện và chủ đầu tư không có cơ sở để xây dựng tiến độ đề nghị điều chỉnh như CCN Bãi Trành. Việc rà soát, thực hiện thủ tục đất đai của một số chủ đầu tư, huyện, ngành còn chậm, kéo dài, không xác định rõ diện tích đất phải chuyển đổi, chưa xác định được khu tái định cư để bố trí di dời làm ảnh hưởng đến tiến độ thực hiện dự án như: CCN Vĩnh Hòa, CCN Vĩnh Minh, CCN Hòa Lộc, CCN Khe Hạ. Một số CCN đã cơ bản hoàn thành hạ tầng, đã đầu tư hoàn thành khu xử lý chất thải được nghiệm thu, bảo đảm điều kiện cho dự án thứ cấp hoạt động; tuy nhiên, vướng mắc về thủ tục đất đai kéo dài ảnh hưởng đến tiến độ thực hiện dự án. Điển hình như CCN Bắc Hoằng Hóa đến nay chưa thuê được đất giai đoạn 2, CCN Hòa Lộc hiện nay còn một thửa đất chưa GPMB làm chậm tiến độ của chủ đầu tư.

Cùng với đó, theo phản ánh của các chủ đầu tư, ở một số CCN, việc thực hiện thu hồi đất gặp nhiều khó khăn, kéo dài như CCN Thạch Bình. Công tác xác định giá đất cụ thể của từng CCN thường kéo dài, mất hàng năm, thậm chí có những CCN đến vài năm, ảnh hưởng đến tiến độ đầu tư của 26 CCN. Việc thiếu các cơ chế hỗ trợ về tín dụng đối với chủ đầu tư hạ tầng CCN cũng là một trong những rào cản ảnh hưởng tới lĩnh vực đầu tư gặp nhiều khó khăn này.

Ông Nguyễn Minh Hải, Chủ tịch HĐQT Công ty TNHH Xây dựng và Thương mại Lam Sơn chia sẻ: “Việc chậm tính tiền thuê đất cho các dự án CCN dẫn đến tình trạng doanh nghiệp (DN) muốn thuê đất nhưng không thể ký hợp đồng chính thức vì chưa có đơn giá thuê đất rõ ràng. Nhiều DN thứ cấp phải chờ đợi quá lâu, đành chuyển hướng đầu tư sang địa phương khác có chính sách nhanh, gọn hơn. Điều này ảnh hưởng đến tỷ lệ lấp đầy của CCN, làm giảm hiệu quả đầu tư và sử dụng đất công nghiệp trên địa bàn tỉnh”.

Sở Công Thương cho biết, hiện đơn vị đang có những đề xuất cụ thể để gỡ khó cho tiến độ thực hiện các CCN. Điển hình như đề nghị Chủ tịch UBND tỉnh có ý kiến chỉ đạo UBND huyện Triệu Sơn có phương án phân bổ chỉ tiêu sử dụng đất lúa để thực hiện đầu tư CCN Dân Lý - Dân Lực - Dân Quyền; chỉ đạo UBND một số huyện, thị xã, thành phố quyết liệt hơn nữa trong công tác bồi thường, GPMB, đặc biệt là các huyện: Quảng Xương, Hà Trung, Hậu Lộc... để các chủ đầu tư triển khai thực hiện dự án bảo đảm tiến độ theo quy định. Đối với các chủ đầu tư không chủ động triển khai, sở sẽ tham mưu UBND tỉnh đề nghị kiên quyết chấm dứt hiệu lực quyết định thành lập CCN.

Ngoài các giải pháp trên, về phía cộng đồng DN cũng đang đề xuất UBND tỉnh nghiên cứu, xem xét đề xuất để nhà đầu tư thứ cấp triển khai dự án song song cùng quá trình chủ đầu tư hoàn thiện hạ tầng. Ông Nguyễn Minh Hải, Chủ tịch HĐQT Công ty TNHH Xây dựng và Thương mại Lam Sơn, Phó Chủ tịch Hiệp hội DN tỉnh cho biết: "Hiện nay, quy định yêu cầu nhà đầu tư hạ tầng CCN phải hoàn chỉnh toàn bộ hạ tầng như giao thông nội bộ, hệ thống điện, nước, xử lý nước thải... mới thực hiện chấp thuận chủ trương đầu tư hoặc cấp giấy chứng nhận đăng ký đầu tư cho nhà đầu tư thứ cấp vào CCN gây rất nhiều khó khăn cho DN quan tâm đầu tư lĩnh vực này. Nếu được tỉnh xem xét về cơ chế tương tự ở các tỉnh như: Nghệ An, Nam Định, Hải Phòng, Hưng Yên... cho phép thực hiện song song thủ tục đầu tư hạ tầng CCN và thủ tục chấp thuận chủ trương đầu tư cho nhà đầu tư thứ cấp, sẽ tăng cơ hội thu hút các nhà đầu tư, giảm áp lực tài chính cho DN đầu tư hạ tầng trong bối cảnh khó khăn hiện nay, từ đó thúc đẩy thu hút nguồn lực đưa CCN đi vào thực tiễn, hiệu quả”.

Bài và ảnh: Minh Hằng