Gỡ 'nút thắt' cho ngành công nghiệp chế biến ở Gia Lai

Sáng 10/6, Sở Công Thương Gia Lai tổ chức Hội nghị thúc đẩy ngành công nghiệp chế biến trên địa bàn tỉnh Gia Lai. Hội nghị có sự tham dự của lãnh đạo các Sở Công Thương, Nông nghiệp và Môi trường, Tài chính; lãnh đạo UBND các huyện, thành phố cùng 30 doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực công nghiệp chế biến trên địa bàn tỉnh.

Phát triển chưa tương xứng với tiềm năng

Gia Lai là tỉnh có tiềm năng lợi thế lớn về phát triển công nghiệp chế biến nhờ vào lợi thế về diện tích đất đai lớn thứ 2 trên cả nước, với trên 15.510 km2, diện tích đất sản xuất nông nghiệp gần 850.000 ha, thích hợp với nhiều loại cây trồng có giá trị kinh tế cao. Qua đó, hàng năm đã tạo ra một lượng nông sản lớn để phục vụ cho việc phát triển công nghiệp chế biến trên địa bàn tỉnh. Các ngành chế biến tập trung vào những sản phẩm chủ lực như cà phê, hồ tiêu, điều, mía đường, tinh bột sắn, gỗ… với sản lượng nông sản thô đạt hàng triệu tấn mỗi năm.

Quang cảnh Hội nghị thúc đẩy ngành công nghiệp chế biến trên địa bàn tỉnh Gia Lai

Để đạt được mục tiêu tăng trưởng ngành công nghiệp đạt tăng trưởng 10,9%, góp phần đạt tốc độ tăng trưởng tổng sản phẩm (GRDP) là 8,06%, trong thời gian qua, Sở Công Thương đã nắm bắt tình hình hoạt động của các doanh nghiệp, xây dựng kế hoạch sản xuất công nghiệp năm 2025.

5 tháng đầu năm 2025, sản lượng đường tinh chế ước đạt 303.647 tấn, đạt 86,76% kế hoạch năm, tăng 14,05% so với cùng kỳ; chè các loại ước đạt 832 tấn, đạt 37,82% kế hoạch năm, tăng 1,1% so với cùng kỳ; sản phẩm MDF ước đạt 13.662 m3, đạt 30,36% kế hoạch năm và tăng 43,7% so với cùng kỳ; đá granite ước đạt 617.340 m2, đạt 41,71% so với kế hoạch, tăng 1,35% so với cùng kỳ; chế biến sữa ước đạt 20,6 triệu lít, đạt 48,74% so với kế hoạch, tăng 29,41% so với cùng kỳ.

Ông Nguyễn Duy Lộc, Phó Giám đốc Sở Công Thương Gia Lai chủ trì hội nghị

Mặc dù ngành công nghiệp chế biến tại Gia Lai đã đạt được những thành tựu ban đầu và đóng góp một phần đáng kể vào tốc độ tăng trưởng, song vẫn chưa phát huy tương xứng với tiềm năng, lợi thế của tỉnh. Các sản phẩm chế biến có sức cạnh tranh chưa cao, chưa tận dụng được hết nguồn nguyên liệu nông sản trên địa bàn để sản xuất.

Trong đó, khả năng ứng dụng công nghệ và cơ giới hóa vào sản xuất, thu hoạch nông nghiệp còn thấp, nhất là cơ khí hóa trong sản xuất nông nghiệp nên giá thành nguyên liệu cao dẫn đến khả năng cạnh tranh của sản phẩm công nghiệp chế biến chưa cao.

Sản xuất nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao còn hạn chế, chưa tạo được sự lan tỏa và chưa đảm bảo được nguồn nguyên liệu ổn định để phát triển các ngành công nghiệp chế biến. Bên cạnh đó, các ngành công nghiệp hỗ trợ, ngành công nghiệp chế biến nông, lâm sản phát triển chưa bền vững, chưa có sự liên kết ổn định tạo thành chuỗi giá trị sản phẩm, việc chế biến một số sản phẩm nông sản chủ lực chỉ dừng lại ở sản xuất sản phẩm thô như cao su Cref, cao su Latex, chứ chưa sản xuất sản phẩm từ cao su.

Các đại biểu tham dự hội nghị

Ngoài ra, vị trí địa lý không thuận lợi cũng như hạ tầng kỹ thuật khu, cụm công nghiệp, hệ thống giao thông chưa hoàn chỉnh; các cụm công nghiệp đã được quy hoạch chi tiết nhưng đến nay chưa triển khai, nguồn kinh phí giải phóng mặt bằng và đầu tư hạ tầng kỹ thuật còn hạn chế nên việc thu hút các dự án đầu tư vào các cụm công nghiệp còn gặp nhiều khó khăn; hiệu quả của công tác thu hút đầu tư, đặc biệt các dự án công nghiệp chế biến các sản phẩm chủ lực của tỉnh như cao su, cà phê, tiêu còn thấp, chưa tương xứng với tiềm năng, lợi thế của tỉnh. Điều này ảnh hưởng trực tiếp đến công tác kêu gọi, thu hút các doanh nghiệp vào đầu tư sản xuất kinh doanh vào tỉnh, đặc biệt là vào các cụm công nghiệp trên địa bàn.

Cần chính sách “mở đường” để thu hút đầu tư

Trước những khó khăn nêu trên, các đại biểu kiến nghị cần có một hệ thống chính sách “đủ lực, đủ dài hơi” nhằm hỗ trợ doanh nghiệp ngành công nghiệp chế biến đầu tư dài hạn tại địa phương.

Trình bày tham luận tại hội nghị, ông Nguyễn Hoàng Phước, Phó Giám đốc Nhà máy đường An Khê, kiến nghị: Nhà máy đang khẩn trương có kế hoạch để nâng công suất nhà máy lên 25.000 TMN, đã được tỉnh trao quyết định. Nhưng để sản xuất 25.000 TMN phải đồng thời thực hiện dự án nâng công suất Nhà máy điện Sinh khối từ 95 MW hiện nay lên 135 MW để tiêu thụ hết lượng bã mía.

Việc nâng công suất Nhà máy điện Sinh khối này đã được Chính phủ phê duyệt và cho Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) bổ sung vào quy hoạch của tỉnh. Hiện nay, công ty, nhà máy và các sở, ban, ngành đang hoàn thiện hồ sơ, thủ tục trình UBND tỉnh.

"Chúng tôi cũng mong muốn các sở, ban, ngành sớm chỉ đạo hoàn thiện hồ sơ, thủ tục để công ty triển khai dự án sản xuất ethanol (vốn đầu tư khoảng 1.800 tỷ đồng) tạo khu sản xuất đường khép kín, tận dụng tối ưu từ nguyên liệu mía, tăng tính ổn định và nguồn thu ngân sách của tỉnh", ông Nguyễn Hoàng Phước chia sẻ.

Ông Nguyễn Hoàng Phước, Phó Giám đốc Nhà máy Đường An Khê trình bày tham luận tại hội nghị

Các doanh nghiệp mong muốn UBND tỉnh chỉ đạo các sở, ngành chức năng và UBND các huyện, thị xã, thành phố khảo sát, định hướng phát triển vùng nguyên liệu đảm bảo về thổ nhưỡng, nguồn nước, thuận lợi trong việc triển khai cánh đồng lớn, có khả năng tăng năng suất, chất lượng để đảm bảo nguyên liệu phục vụ cho các nhà máy chế biến trên địa bàn tỉnh; đồng thời, có khuyến cáo với các tổ chức, cá nhân chuyển đổi cây trồng, vật nuôi không đảm bảo chất lượng, năng suất thấp và hiệu quả kinh tế không cao sang các loại cây trồng vật nuôi khác có giá trị kinh tế cao và phục vụ cho các nhà máy chế biến hiện có và định hướng của tỉnh trong tương lai.

Các nhà máy chế biến thường xuyên và kịp thời có văn bản gửi UBND các huyện, thị xã và UBND các xã, phường, thị trấn để thông tin, tuyên truyền các cơ chế, chính sách của công ty đến người dân để đảm bảo việc thực hiện đúng các quy định của nhà nước trong hoạt động thu mua, đánh giá chữ đường, tinh bột, tạp chất và các nội dung khác có liên quan để người dân hiểu rõ; đồng thời, tạo điều kiện thuận lợi để chính quyền địa phương giám sát.

Tại hội nghị, không ít doanh nghiệp chia sẻ, họ sẵn sàng đầu tư dài hạn tại Gia Lai nếu được hỗ trợ về cơ chế, đất đai, nguồn nhân lực và có niềm tin vào cam kết đồng hành từ chính quyền. Niềm tin đó chính là chất xúc tác quan trọng để thúc đẩy làn sóng đầu tư mới vào ngành công nghiệp chế biến từ chỗ “gỡ khó” sang giai đoạn tăng tốc, bền vững và đột phá.

Bài và ảnh: Hiền Mai