Giải trình, đề xuất giải pháp hữu hiệu để phòng, chống thuốc giả, thực phẩm giả

Theo Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa và Xã hội của Quốc hội Nguyễn Đắc Vinh, tình trạng sản xuất, kinh doanh thuốc giả không chỉ là vấn đề của quốc gia đơn lẻ, mà là vấn đề chung toàn cầu và đang diễn biến ngày càng phức tạp. Thời gian vừa qua, liên tiếp các vụ sản xuất, buôn bán thuốc giả, thực phẩm giả ở Việt Nam đã bị cơ quan chức năng phát hiện, xử lý, bị dư luận xã hội lên án.

Thuốc giả và thực phẩm giả không những gây tác hại trực tiếp đến sức khỏe và tính mạng người tiêu dùng, gây thiệt hại về kinh tế, gây xói mòn niềm tin xã hội, suy giảm uy tín của doanh nghiệp, tiềm ẩn nguy cơ mất trật tự an toàn xã hội.

Vì vậy, phiên giải trình lần này được tổ chức nhằm đánh giá tình trạng sản xuất, kinh doanh, lưu hành thuốc giả, thực phẩm giả; đánh giá kết quả đạt được, những khó khăn, hạn chế và nguyên nhân của hạn chế. Trên cơ sở đó, các cơ quan chức năng sẽ đề xuất, kiến nghị giải pháp chống thuốc giả.

Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Thanh phát biểu tại phiên giải trình. Ảnh: Phạm Thắng

Phát biểu khai mạc, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Thanh đánh giá cao sáng kiến tổ chức Phiên giải trình và cho rằng, "đây là chủ đề rất nóng, nóng từ mỗi gia đình, mỗi người dân".

Phó Chủ tịch Quốc hội chỉ rõ, tác hại của thuốc giả, thực phẩm giả đối với sức khỏe Nhân dân và đối với nền kinh tế là rất lớn, đến mức có thể coi là hiểm họa. Trong đó, nguy hiểm nhất là gây tác hại trực tiếp, lâu dài đến sức khỏe, thậm chí tính mạng người sử dụng.

Với nhận thức sâu sắc đó, Phó Chủ tịch Quốc hội cho biết, Đảng và Nhà nước luôn xác định công tác bảo đảm an toàn thực phẩm, phòng, chống thuốc giả, thực phẩm giả là nhiệm vụ quan trọng gắn liền với mục tiêu bảo vệ sức khỏe Nhân dân, bảo đảm an ninh y tế quốc gia.

Nghị quyết số 20-NQ/TW ngày 25/10/2017 của Ban Chấp hành Trung ương khóa XII đã đề ra nhiệm vụ “Đẩy mạnh phòng, chống buôn lậu, sản xuất kinh doanh thuốc, thực phẩm chức năng giả, kém chất lượng. Kiểm soát chặt chẽ thực phẩm chức năng và hàng hóa có nguy cơ gây hại cho sức khỏe”. Quan điểm, chủ trương của Đảng và chính sách, pháp luật của Nhà nước thể hiện rất rõ tinh thần quyết liệt đấu tranh, tiến tới triệt tiêu hiểm họa này.

Phó Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh, từ đầu năm đến nay, Chính phủ đã nỗ lực tập trung triển khai đợt cao điểm đấu tranh với tinh thần chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ là “tuyên chiến không khoan nhượng với tình trạng thuốc giả, thực phẩm giả để bảo vệ sức khỏe, tính mạng, quyền, lợi ích hợp pháp, chính đáng của Nhân dân, doanh nghiệp; bảo vệ an ninh, an toàn sức khỏe cho Nhân dân, góp phần phục vụ đất nước phát triển nhanh, bền vững.

Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa - Xã hội của Quốc hội Nguyễn Đắc Vinh phát biểu. Ảnh: Phạm Thắng

Với tinh thần chia sẻ trách nhiệm, Phó Chủ tịch Quốc hội mong muốn từ cả phía cơ quan giải trình và phía yêu cầu giải trình đánh giá sát thực tế, khách quan thực trạng sản xuất, kinh doanh, lưu hành thuốc giả, thực phẩm giả; đánh giá việc thực hiện chính sách, pháp luật về phòng, chống thuốc giả, thực phẩm giả gắn với chức năng, nhiệm vụ, trách nhiệm của các bộ, ngành, địa phương; làm rõ những khó khăn, hạn chế và nguyên nhân. Qua đó, đề xuất, kiến nghị sửa đổi, hoàn thiện chính sách, pháp luật, có giải pháp tháo gỡ kịp thời vướng mắc, thiết thực nâng cao hiệu quả quản lý chất lượng thuốc, thực phẩm; phòng ngừa, ngăn chặn hành vi sản xuất, kinh doanh, lưu hành, quảng cáo thuốc giả, thực phẩm giả.

Báo cáo tại phiên giải trình, Thứ trưởng Bộ Y tế Đỗ Xuân Tuyên cho biết, tỷ lệ thuốc không đạt chất lượng, thuốc giả giảm mạnh từ hơn 10% những năm 1990-1991 xuống dưới 2% những năm gần đây. Theo đánh giá của Tổ chức Y tế thế giới, tỷ lệ thuốc không đạt chất lượng và thuốc giả của Việt Nam ở mức thấp so với trung bình của thế giới.

Thứ trưởng Bộ Y tế Đỗ Xuân Tuyên báo cáo tại phiên giải trình. Ảnh: Phạm Thắng

Gần đây có những vụ việc sản xuất, kinh doanh thuốc giả bị cơ quan chức năng phát hiện và triệt phá, điển hình là các đường dây sản xuất, buôn bán kháng sinh giả và đường dây thuốc, thực phẩm bảo vệ sức khỏe giả trên nhiều địa bàn.

Đề cập nguyên nhân, Thứ trưởng Bộ Y tế cho rằng do nhu cầu thuốc cho công tác khám chữa bệnh của nhân dân tăng cao, đặc biệt sau dịch Covid-19; lợi nhuận trong hoạt động sản xuất, kinh doanh thuốc giả cao.

Theo Thứ trưởng Bộ Y tế, thương mại điện tử và mạng xã hội là kênh chủ đạo để tiêu thụ thuốc giả, lợi dụng tâm lý người tiêu dùng muốn mua thuốc giá rẻ, tự điều trị. Trong khi đó, nhân sự làm công tác phòng, chống thuốc giả của ngành y tế khá mỏng cả ở cấp Trung ương và địa phương; các trung tâm kiểm nghiệm tại các địa phương mặc dù đã được tâm đầu tư nhưng phần lớn trong số này chưa đáp ứng được yêu cầu. Đồng thời, Thứ trưởng Bộ Y tế cũng cho biết, trong nhiều năm trở lại đây, không ghi nhận thuốc giả ở các cơ sở khám chữa bệnh, thuốc giả phát hiện chủ yếu ở các cơ sở bán lẻ hoặc qua các kênh bán hàng điện tử.

Tại phiên giải trình, lãnh đạo Bộ Y tế, Bộ Công Thương và đại diện lãnh đạo các bộ, ngành hữu quan đã giải trình, làm rõ các vấn đề, phân tích, đánh giá đúng thực tế những tồn tại, hạn chế, làm rõ nguyên nhân; xác định cụ thể trách nhiệm; từ đó đưa ra các giải pháp để khắc phục có hiệu quả, đúng địa chỉ, góp phần nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác phòng, chống thuốc giả, thực phẩm giả trong thời gian tới.

PV