Giải phóng sức mạnh kinh tế tư nhân

Công nhân làm việc tại Công ty Cơ khí Động lực Toàn Cầu, khu công nghiệp Giang Điền, huyện Trảng Bom (Đồng Nai). Ảnh: Hồng Đạt/TTXVN

Để hưởng ứng theo bài viết của Tổng Bí thư Tô Lâm, phóng viên TTXVN đã thực hiện bài viết chuyên đề: "Giải phóng sức mạnh kinh tế tư nhân" nhằm góp phần làm rõ thêm các cơ chế, chính sách đột phá, khơi thông các nút thắt, mở ra lộ trình phát triển mạnh mẽ, khuyến khích khối doanh nghiệp tư nhân tham gia sâu rộng hơn vào nền kinh tế.

Sức mạnh kinh tế tư nhân

Với gần một triệu doanh nghiệp, 5 triệu hộ kinh doanh cá thể, khu vực kinh tế tư nhân hiện đóng góp 51% GDP, hơn 30% ngân sách nhà nước, tạo ra hơn 40 triệu việc làm, chiếm hơn 82% tổng số lao động trong nền kinh tế, đóng góp gần 60% vốn đầu tư toàn xã hội.

Kinh tế tư nhân đã và đang có vai trò quan trọng trong nền kinh tế Việt Nam, đóng góp to lớn vào tổng thu ngân sách Nhà nước. Mặc dù kinh tế tư nhân đóng vai trò to lớn trong nền kinh tế Việt Nam, thế nhưng phần lớn các doanh nghiệp tư nhân đây đó vẫn còn gặp nhiều rào cản trong việc mở rộng quy mô và nâng cao năng lực cạnh tranh quốc tế.

Tại TP Hồ Chí Minh, bà Lý Kim, Chủ tịch Hội Lương thực, Thực phẩm TP Hồ Chí Minh cho biết, kinh tế tư nhân hiện nay ở TP Hồ Chí Minh còn nhỏ lẻ, rất cần cơ chế chính sách hỗ trợ từ thành phố đến Trung ương.

Điển hình như trên địa bàn của TP Hồ Chí Minh có khoảng 400.000 cơ sở sản xuất, kinh doanh nhỏ lẻ. Thời gian qua, các chính sách hỗ trợ cho các cơ sở sản xuất kinh doanh tư nhân hiện vẫn còn thiếu và yếu; trong đó, đặc biệt là các chính sách quan tâm đến doanh nghiệp nhỏ, siêu nhỏ và cơ sở sản xuất, kinh doanh nhỏ lẻ, để các cơ sở này nâng lên thành doanh nghiệp tư nhân lớn mạnh. Trước tiên, cần có chính sách miễn, giảm thuế trong 1 - 2 năm đầu khi các cơ sở chuyển đổi thành doanh nghiệp, đơn giản hóa tất cả thủ tục về thuế, hỗ trợ họ khai báo thuế theo hình thức kinh tế số, dễ dàng tiếp cận tín dụng, ngân hàng.

Theo thạc sĩ Nguyễn Ngọc Tuấn hiện là Giám đốc Công ty Trách nhiệm hữu hạn Thuế kế toán Luật Việt Á, Phó Chủ nhiệm Câu lạc bộ Luật sư tư vấn pháp chế doanh nghiệp, Phó Chủ tịch Hội Xuất nhập khẩu Đồng Nai: “ Nhân sắp tới sửa đổi bổ sung một số nội dung Luật Thuế Thu nhập doanh nghiệp nên xem xét giảm thuế suất thuế thu nhập doanh nghiệp đối với doanh nghiệp nhỏ từ 20% xuống 17%. Nhà nước sớm quy hoạch nhiều cụm công nghiệp dành cho ngành công nghiệp hỗ trợ. Đồng thời, Nhà nước cũng thúc đẩy gia tăng nhiều cụm công nghiệp với ưu đãi giá thuê vài năm đầu để thu hút cho nhóm doanh nghiệp nhỏ, danh nghiệp siêu nhỏ. Bởi hiện nay đa số nhóm doanh nghiệp siêu nhỏ, doanh nghiệp nhỏ tận dụng mặt bằng gia đình trong khu dân cư để sản xuất tiềm ẩn nhiều rủi ro cháy nổ”.

Đồng Nai hiện có hơn 56.000 doanh nghiệp đăng ký thành lập và hàng chục ngàn hộ kinh doanh cá thể. Tỉnh Đồng Nai xác định kinh tế tư nhân là một trụ cột quan trọng trong phát triển kinh tế bền vững. Do đó, tỉnh Đồng Nai mong có các chính sách phù hợp để thúc đẩy kinh tế tư nhân tăng tốc, bứt phá, góp phần cho tăng trưởng kinh tế trong những năm tới.

Kề cận tỉnh Đồng Nai và TP Hồ Chí Minh là Bình Dương cũng có gần 70.000 doanh nghiệp tư nhân đang hoạt động sản xuất kinh doanh trên địa bàn của tỉnh. Các doanh nghiệp tư nhân ở Bình Dương cũng đã tạo ra việc làm cho khoảng 800.000 lao động, trong tổng số 1,3 triệu lao động của toàn tỉnh.

Bình Dương luôn xác định khu vực tư nhân ngày càng trở nên quan trọng đối với kinh tế của tỉnh. Trên cơ sở Quy hoạch tỉnh thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050, Bình Dương đang khuyến khích các doanh nghiệp tư nhân tham gia mạnh mẽ đầu tư vào tỉnh, nhất là các dự án phát triển đô thị, thương mại - dịch vụ. Với các dự án cần năng lực lớn hơn khả năng đầu tư của doanh nghiệp trong tỉnh, Bình Dương chào mời các tập đoàn tư nhân lớn trong nước đến đầu tư.

Để “giải phóng” cho kinh tế tư nhân ngày thêm lớn mạnh, theo chia sẻ của ông Vương Siêu Tín, Phó Chủ tịch Hiệp hội Gốm sứ tỉnh Bình Dương là sớm tìm ra giải pháp để kịp thời tháo gỡ cho vướng mắc lớn nhất hiện nay đối với doanh nghiệp là tình trạng có đất nhưng không có quyền sở hữu. Hầu hết doanh nghiệp tư nhân đều phải bỏ tiền để mua đất, nhưng khi đăng ký kinh doanh, theo quy định của pháp luật, đất đai lại thuộc hình thức Nhà nước giao hoặc cho thuê. Chính điều này gây ra nhiều khó khăn trong việc thế chấp vay vốn ngân hàng để phát triển doanh nghiệp.

Theo GS. TS Vũ Minh Khương, giảng viên Trường Chính sách công Lý Quang Diệu - Đại học Quốc gia Singapore, kinh tế tư nhân đang nhiều hạn chế về thể chế, nhiều quy định hiện hành không tạo điều kiện cho phát triển, khiến nền kinh tế tư nhân khó có bước đột phá.

GS. TS Vũ Minh Khương kiến nghị TP Hồ Chí Minh cần rà soát các điểm nghẽn trong từng ngành, từ đó tạo đột phá tương tự như khoán 10 trong lĩnh vực nông nghiệp trước đây. TP Hồ Chí Minh cần rà soát các điểm nghẽn trong từng ngành, từ đó tạo đột phá tương tự như khoán 10 trong lĩnh vực nông nghiệp trước đây.

Thành phố nên lập bản đồ cải biến các ngành công nghiệp, tập trung vào các lĩnh vực có tiềm năng đột phá, nâng cao năng suất, đẩy mạnh đổi mới công nghệ, sáng tạo và hội nhập quốc tế. Để khai phá tiềm năng kinh tế to lớn, TP Hồ Chí Minh nên cử một nhóm chuyên gia, phối hợp cùng các cơ quan trung ương, sang Singapore học hỏi kinh nghiệm quản lý. Nếu học theo Singapore, đầu tư những khoản hỗ trợ doanh nghiệp tư nhân, có thể mở ra cánh cửa cho hàng tỷ USD lợi nhuận.

Theo PGS.TS Trần Đình Thiên, nguyên Viện trưởng Viện Kinh tế Việt Nam, muốn thúc đẩy kinh tế tư nhân, cộng đồng doanh nghiệp tiên phong cần có thêm nhiều ý kiến đóng góp vào nghị quyết phát triển doanh nghiệp, quan trọng nhất là TP Hồ Chí Minh cần xây dựng một hệ thống thể chế mới, cần có bổ sung, điều chỉnh thêm để phù hợp với bối cảnh mới.

Đòn bẩy đẩy kinh tế nhân

Kinh tế tư nhân đang rất cần chính sách mới để phát triển, đây chính là đòn bẩy giúp “khai phóng” tiềm lực dồi dào. Kinh tế tư nhân muốn có chính sách mới để phát triển thì Nhà nước cần mở rộng con đường thể chế .

Tiến sĩ Cấn Văn Lực, Thành viên Hội đồng Tư vấn chính sách tài chính, tiền tệ quốc gia cho rằng để kinh tế tư nhân bứt phá, Nhà nước nên có chính sách ưu đãi khuyến khích hơn 3 triệu hộ kinh doanh cá thể đang đăng ký nộp thuế khoán thành lập doanh nghiệp. Các chính sách hỗ trợ như miễn thuế từ 3-5 năm khi thành lập doanh nghiệp sẽ giúp nuôi dưỡng nguồn thu dài hạn cho ngân sách nhà nước; hay giúp các hộ kinh doanh nâng cấp thành doanh nghiệp về hồ sơ, thủ tục, sổ sách kế toán, kết nối với doanh nghiệp lớn để tạo thành chuỗi trong sản xuất.

Theo ông Lê Trí Thông, Chủ tịch Hội Doanh nhân trẻ TP Hồ Chí Minh, Tổng Giám đốc Công ty Vàng bạc Đá quý Phú Nhuận (PNJ), Nhà nước tăng cường các nguồn đầu tư, thúc đẩy dòng vốn, đồng thời nâng cao trình độ của các "tay lái" (tức là các doanh nghiệp tư nhân). Đồng thời, cũng cần chuyển từ "đường quốc lộ" thành "cao tốc" để doanh nghiệp tư nhân có thể bứt phá, đóng góp nhiều hơn vào nền kinh tế.

Theo kiến nghị của ông Đỗ Hà Nam, Chủ tịch Hội đồng quản trị kiêm Tổng giám đốc Công ty cổ phần Tập đoàn Intimex, Nhà nước cần có chính sách cho các doanh nghiệp đầu ngành. Vừa qua, các tổng công ty nhà nước dù mạnh nhưng rất khó khi chuyển sang cơ chế thị trường, không giữ được cán bộ giỏi do chính sách tiền lương hạn chế, dẫn đến khó phát triển. Minh chứng là doanh nghiệp cũng gặp khó khăn trong việc trả lương cho nhà khoa học vì khó chứng minh hiệu quả công việc so với các nhóm lao động khác. Doanh nghiệp cũng phải "lách" để có thể thực hiện được việc này.

Ông Vũ Mạnh Hùng, Chủ tịch Hội đồng quản trị Tập đoàn Hùng Nhơn, Phó Chủ tịch Hiệp hội Nông nghiệp số Việt Nam (VIDA), Trưởng ban công tác kết nối Tiểu ban Nông nghiệp Eurocham, đánh giá: “Kinh tế tư nhân đang có những bước phát triển mạnh mẽ, tạo ra nhiều việc làm, thúc đẩy kinh tế của Việt Nam tăng trưởng cao. Để các doanh nghiệp, hộ kinh doanh không còn gặp một số rào cản về chính sách, Nhà nước cần tháo gỡ kịp thời để khu vực này có thể bứt phá. Từ đó, kinh tế tư nhân trở thành lực lượng chủ lực, đi đầu trong ứng dụng công nghệ, đổi mới, sáng tạo, đến năm 2030 sẽ đóng góp khoảng 70% GDP”.

Như lời Tổng Bí Thư Tô Lâm, phải giải phóng tối đa các nguồn lực phát triển cho kinh tế tư nhân, tạo cơ hội cho kinh tế tư nhân tiếp cận hiệu quả các nguồn lực quan trọng như vốn, đất đai, nhân lực, công nghệ. Để kinh tế tư nhân hội nhập sâu rộng hơn nữa vào kinh tế toàn cầu, nâng cao vị thế kinh tế Việt Nam trên trường quốc tế rất cần có những chính sách hỗ trợ hiệu quả hơn để kinh tế tư nhân tiếp cận nguồn lực một cách thuận lợi, công bằng, bình đẳng, minh bạch và hiệu quả.

Nguyễn Văn Việt (TTXVN)