Giải pháp đo lường carbon rừng ngập mặn tạo cơ hội cho phát triển kinh tế xanh

Đó là phát biểu của Hiệu trưởng Trường Đại học Lâm nghiệp, GS.TS Phạm Văn Điển tại Hội thảo trao đổi khoa học “Đo lường carbon rừng ngập mặn - cơ hội và thách thức - Trường hợp rừng ngập mặn Vĩnh Châu” do Trường Đại học Lâm nghiệp tổ chức vào ngày 9.11.

Các đại biểu chụp ảnh lưu niệm tại Hội thảo

Theo đó, nghiên cứu do Viện Sinh thái rừng và Môi trường thuộc Trường Đại học Lâm nghiệp phối hợp với AFV, ActionAid Quốc tế tại Việt Nam cùng đối tác và cộng đồng thực hiện tại Vĩnh Châu, Sóc Trăng trong 2 năm (11.2022-10.2024) cho thấy: trong số 3 loài cây Bần, Mắm, Đước thì lượng tăng trưởng cacbon bình quân hàng năm của Mắm là cao nhất với 8,06 tấn/ha, trong khi đó Bần là 6,93 tấn/ha và Đước là 5,32 tấn/ha. Trung bình tăng trưởng toàn khu vực là 6,77 tấn/ha/năm (tương đương 24.8 tấn CO2/ha/năm) với giá trị kinh tế từ rừng có thể đem lại hàng năm là từ 5-10$/tấn CO2/ha (tương đương 124 - 248 $/ha/năm).

Hiệu trưởng trường Đại học Lâm nghiệp, GS.TS Phạm Văn Điển phát biểu khai mạc

Phát biểu khai mạc, Hiệu trưởng trường Đại học Lâm nghiệp, GS.TS Phạm Văn Điển nhấn mạnh, Trường Đại học Lâm nghiệp là trường đại học đầu ngành của cả nước về lĩnh vực lâm nghiệp, được nhà nước, Bộ Nông nghiệp giao chủ trì, phụ trách xây dựng sổ tay dựng hướng dẫn kỹ thuật xác định sinh khối và trữ lượng các - bon rừng ngập mặn. Đây là một nhiệm vụ trọng yếu nhằm thống nhất kỹ thuật đánh giá sinh khối và lượng các-bon rừng ngập mặn ở Việt Nam.

Trao đổi Khoa học ngày hôm nay là một phần của Dự án “Tăng cường khả năng chống chịu với biến đổi khí hậu (BĐKH) của cộng đồng ven biển thuộc Đồng bằng Sông Cửu Long – giai đoạn 1” (gọi tắt là dự án B4) được ActionAid Quốc tế tại Việt Nam, Bộ Khí hậu, Môi trường và Năng lượng Cộng hòa Áo thông qua Tổ chức Bánh mỳ Thế giới (BfdW) đồng tài trợ và được Quỹ Hỗ trợ chương trình, dự án an sinh xã hội Việt Nam (AFV) phối hợp với UBND thị xã Vĩnh Châu thực hiện.

Dự án có mục tiêu: Góp phần bảo vệ và tăng cường khả năng hấp thụ khí CO2 của rừng phòng hộ ngập mặn ven biển ở 3 xã dự án thuộc Thị xã Vĩnh Châu, Tỉnh Sóc Trăng thông qua các nỗ lực chung của cộng đồng và chính quyền địa phương; Cải thiện sinh kế của cộng đồng sinh sống trong các vùng đệm thông qua giao khoán rừng phòng hộ ngập mặn cho người dân với sự quản lý của nhà nước để triển khai nuôi trồng thủy sản theo hướng bền vững và thân thiện với môi trường.

Cũng theo Hiệu trưởng trường Đại học Lâm nghiệp, sáng kiến "Giảm phát thải khí nhà kính từ việc hạn chế mất rừng và suy thoái rừng, quản lý bền vững tài nguyên rừng, bảo tồn và nâng cao trữ lượng các bon rừng (REDD+)" được cho là cách tiếp cận mới nhằm mạng lại lợi ích tài chính từ việc lưu giữ các bon trong rừng. Do đó, các-bon có thể được nhìn nhận như một loại tài sản mới của hệ sinh thái rừng và có giá trị tiềm năng vì tạo ra thị trường và nguồn thu mới từ việc giảm phát thải hoặc tăng cường hấp thụ các-bon của rừng.

Hoạt động thiết lập và thực hiện các phương pháp đo đếm các-bon rừng nằm trong kết quả 1 của dự án được lên kế hoạch nhằm xây dựng phương pháp, quy trình, đo lường, lấy mẫu và theo dõi các bon rừng. Kết quả của hoạt động này sẽ là cở sở để cộng đồng và các bên liên quan tại Vĩnh Châu thấy được giá trị đa dạng của rừng, trong đó giá trị kinh tế có thể thu được từ cacbon rừng sẽ là động lực để cộng đồng trồng rừng, bảo vệ rừng.

"Qua nghiên cứu tại Vĩnh Châu, chúng tôi tin tưởng rằng các nhà khoa học lâm nghiệp Việt Nam cũng có thể xây dựng được công cụ kỹ thuật cao cho ngành mình, mở ra cơ hội làm chủ các thảo luận và chính sách về tài chính khí hậu cấp khu vực và toàn cầu", GS.TS Phạm Văn Điển kỳ vọng.

Theo Cục trưởng Cục Lâm nghiệp (Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn) Trần Quang Bảo, diện tích rừng ngập mặn ở Việt Nam khoảng 200.000ha, thuộc tốp đầu trên thế giới về loại rừng này. Nhiều khu rừng ngập mặn có diện tích lớn, giá trị môi trường, đa dạng sinh học như: Cần Giờ (Thành phố Hồ Chí Minh), Rú Chà (Thừa Thiên Huế), Tam Giang (Quảng Nam)...

Tuy vậy, diện tích rừng ngập mặn ở Việt Nam đang có xu hướng thu hẹp về diện tích. Nguyên nhân bởi nhiều yếu tố, trong đó có vấn đề về điều kiện lập địa, khả năng phát triển rừng... Ngoài ra, ý thức quản lý, bảo vệ rừng ngập mặn tại địa phương chưa thật đồng đều.

Trưởng Đại diện ActionAid quốc tế tại Việt Nam Hoàng Phương Thảo phát biểu tại Hội thảo

Đánh giá về dự án “Tăng cường khả năng chống chịu với biến đổi khí hậu của cộng đồng ven biển thuộc Đồng bằng Sông Cửu Long - giai đoạn 1", Trưởng Đại diện ActionAid quốc tế tại Việt Nam Hoàng Phương Thảo cho rằng, đây là dự án có khá nhiều yếu tố mới và kết quả của dự án mang lại có ý nghĩa rất lớn không chỉ cho địa phương Sóc Trăng mà còn có ý nghĩa cho cả nước và trong toàn khu vực ASEAN.

Mục đích hoạt động của ActionAid quốc tế tại Việt Nam là hỗ trợ cộng đồng thiệt thòi, các cộng đồng dễ bị tổn thương xây dựng khả năng chống chịu thích ứng tốt hơn với khí hậu thông qua các mô hình sinh kế và giải pháp về xã hội. Đối với tổ chức, địa bàn Sóc Trăng có nhiều cộng đồng cần được hỗ trợ và hợp tác.

"Vĩnh Châu là một trong những địa phương chiếm phần lớn thị phần diện tích rừng ngập mặn tại tỉnh Sóc Trăng nên ActionAid lựa chọn nơi đây để triển khai dự án Tăng cường khả năng chống chịu với biến đổi khí hậu của cộng đồng ven biển thuộc đồng bằng Sông Cửu Long-giai đoạn 1", Bà Hoàng Phương Thảo nói.

Tọa đàm ứng dụng phương pháp đo carbon vào quản lý, phát triển rừng ngập mặn

Trong khuôn khổ sự kiện đã diễn ra tọa đàm giữa đại diện cơ quan quản lý nhà nước, chính quyền, nhà khoa học và người dân xoay quanh các vấn đề kỹ thuật và khả năng ứng dụng phương pháp đo carbon vào việc quản lý, bảo vệ, phát triển rừng ngập mặn tại cộng đồng.

Là người trực tiếp tham gia đo đếm carbon rừng, thành viên tổ bảo vệ rừng ấp Trà Sết, xã Vĩnh Hải (Vĩnh Châu, tỉnh Sóc Trăng) Lê Thị Nữ cho biết, lúc đầu e ngại hoạt động này rất khó, bởi carbon rừng là điều gì đó rất mơ hồ. Tuy nhiên, sau 5 lần tham gia đo đếm carbon cùng với các chuyên gia của Viện sinh thái rừng và Môi trường, cùng các cán bộ kiểm lâm Vĩnh Châu, đội ngũ đã rất thành thạo và có thể hướng dẫn cho các thành viên khác của tổ bảo vệ rừng cũng như cộng đồng về cách giám sát carbon rừng, đo lường được sinh trưởng của cây rừng.

"Cứ mỗi lần đo, chúng tôi lại so với kết quả của lần đo trước, thấy cây rừng lớn lên, chúng tôi rất vui, thấy việc làm của mình có ý nghĩa hơn rất nhiều”, chị Lê Thị Nữ cho hay.

Trang Nhung