Giải ngân đầu tư công bắt đầu khởi sắc

Giải ngân gần 50 nghìn tỷ đồng trong tháng 4

Theo báo cáo từ Bộ Tài chính, kết thúc tháng 4.2025, giải ngân vốn đầu tư công của cả nước ước khoảng 128,5 nghìn tỷ đồng, đạt 14,3% kế hoạch (897,6 nghìn tỷ đồng) và đạt 15,5% kế hoạch Thủ tướng giao. Trong đó, Chương trình mục tiêu quốc gia giải ngân 4.707 tỷ đồng, đạt 21,43% kế hoạch Thủ tướng giao.

Trước đó, đến cuối tháng 3, cả nước giải ngân trên 80,3 nghìn tỷ đồng, đạt 8,95% kế hoạch và đạt 9,72% kế hoạch Thủ tướng giao. Trong đó, Chương trình mục tiêu quốc gia giải ngân được 2.986 tỷ đồng, đạt 13,6% kế hoạch Thủ tướng giao.

Như vậy, trong tháng 4 ước giải ngân được gần 50 nghìn tỷ đồng, thể hiện sự khởi sắc so với 3 tháng đầu năm. Qua đó, tiến độ giải ngân 4 tháng qua đã sắp bắt kịp tiến độ so với cùng kỳ năm trước. 4 tháng đầu năm 2024, tỷ lệ giải ngân đầu tư công của cả nước đạt 15,6% kế hoạch và đạt 16,6% kế hoạch Thủ tướng giao.

Thi công sân đỗ máy bay tại nhà ga T1 sân bay Long Thành. Nguồn: ITN

Đáng chú ý, trong 4 tháng qua, 10 bộ, ngành và 35 địa phương có tỷ lệ ước giải ngân so với kế hoạch Thủ tướng giao đạt trên mức bình quân chung của cả nước. Một số bộ, ngành có tỷ lệ giải ngân trên 20% như: Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam (86,43%); Đài Tiếng nói Việt Nam (73,82%); Ngân hàng Chính sách xã hội (41,16%); Bộ Công an (27,24%); Hội Liên hiệp phụ nữ (20,66%) và các địa phương giải ngân trên 30% như: Phú Thọ (44,39%); Lào Cai (43,45%); Thanh Hóa (39,147%); Hà Nam (38,44%); Bắc Kạn (32,61%); Hà Tĩnh (31,88%); Tuyên Quang (31,08%), Hà Giang (30,64%), Lâm Đồng (30,08%).

Tuy nhiên, cũng trong 4 tháng qua, còn 9 bộ, ngành và địa phương chưa giải ngân (Văn phòng Chủ tịch nước, Thanh tra Chính phủ, Viện Khoa học xã hội Việt Nam, Bộ Ngoại giao, Kiểm toán nhà nước…); 15 bộ, ngành giải ngân dưới 5% (như Bộ Khoa học và Công nghệ; Bộ Ngoại giao; Bộ Y tế; Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch; Đại học Quốc gia Hà Nội; Đại học Quốc gia Hồ Chí Minh…) và 12 địa phương giải ngân dưới 10% (như Khánh Hòa; Cao Bằng; Bình Dương; Đồng Nai; An Giang; Sóc Trăng; Quảng Trị…).

Sắp xếp bộ máy tác động đến giải ngân

Bộ Tài chính cho biết, vẫn còn nhiều khó khăn ảnh hưởng đến tiến độ giải ngân, tập trung ở 5 nhóm: khó khăn, vướng mắc liên quan đến cơ chế chính sách; liên quan đến phân bổ vốn; trong tổ chức thực hiện; khó khăn về nguồn thu ngân sách địa phương và các khó khăn liên quan đến Chương trình mục tiêu quốc gia.

Trong đó, nhiều bộ, ngành, địa phương xây dựng kế hoạch vốn chưa sát với nhu cầu thực tế và khả năng thực hiện; chưa thực sự chủ động thực hiện công tác rà soát, chuẩn bị phê duyệt nhiệm vụ, hoàn thiện thủ tục đầu tư ngay từ khâu lập dự toán, kế hoạch, dẫn đến chưa hoàn thành phân bổ hết kế hoạch Thủ tướng giao theo thời hạn quy định.

Quá trình sắp xếp, tổ chức bộ máy cũng ảnh hưởng đến giải ngân. Bộ Tài chính cho biết, để phù hợp với cơ cấu bộ máy sau khi thực hiện sắp xếp, tinh gọn, các cơ quan trung ương và địa phương phải tạm dừng khởi công mới một số dự án hoặc đang trong quá trình rà soát để điều chỉnh quy mô, phạm vi đầu tư dự án, dẫn đến không tiếp tục bố trí vốn thực hiện dự án để tránh lãng phí.

Ngoài ra, việc thay đổi trong trách nhiệm, quyền hạn, quy trình quản lý dự án tại địa phương do không duy trì cấp huyện và các cơ quan chức năng mới sau sắp xếp, sáp nhập cũng là nguyên nhân làm cho công tác thẩm định báo cáo nghiên cứu khả thi, thẩm định thiết kế cơ sở, thẩm định thiết kế xây dựng, thanh toán, quyết toán phải kéo dài thời gian xử lý. Điều này ảnh hưởng đến giải phóng mặt bằng các dự án của Trung ương và địa phương do các đơn vị cấp huyện là tổ chức chủ chốt triển khai nhiệm vụ này…

Các bộ phải hướng dẫn kịp thời

Tại cuộc họp của Tổ công tác thứ 3 về kiểm tra, đôn đốc, tháo gỡ khó khăn vướng mắc, đẩy mạnh giải ngân vốn đầu tư công năm 2025 vào ngày 24.4 vừa qua, lãnh đạo tỉnh Bình Dương cho biết, việc sắp xếp bộ máy ảnh hưởng phần nào, nhưng sau khi có hướng dẫn của Bộ Tài chính, "vấn đề này sẽ ổn". Trong khi đó, theo lãnh đạo tỉnh Đồng Nai, tỉnh đã giải quyết cơ bản vấn đề về bồi thường, giải phóng mặt bằng cho các dự án, phấn đấu giải ngân 100% vốn đầu tư công trong năm nay. Cứ 2 tuần, tỉnh tổ chức giao ban về giải ngân và trực tuyến cấp xã; đồng thời, lãnh đạo tỉnh xuống khen thưởng trực tiếp tại công trường đối với đơn vị thi công vượt tiến độ.

Cũng tại cuộc họp này, Phó Thủ tướng Lê Thành Long đề nghị các địa phương nghiên cứu kỹ công văn hướng dẫn của Bộ Tài chính để thực hiện các dự án trong giai đoạn chuyển tiếp khi không tổ chức cấp quận, huyện. "Nếu có khó khăn, vướng mắc thì hỏi ngay Bộ Tài chính để có hướng dẫn kịp thời". Phó Thủ tướng yêu cầu Bộ Tài chính, Bộ Xây dựng, Bộ Nông nghiệp và Môi trường, Bộ Tư pháp "trong trường hợp các bộ, cơ quan địa phương cần” thì các bộ phải “trực tiếp làm việc, đi vào từng dự án cụ thể để hướng dẫn nếu có khó khăn, vướng mắc".

Để bảo đảm giải ngân vốn đầu tư công năm nay đạt 100% như Thủ tướng giao, Bộ Tài chính tiếp tục đề nghị các bộ, ngành và địa phương báo cáo chi tiết về những vấn đề vướng mắc, khó khăn liên quan đến từng dự án và nhiệm vụ triển khai. Cụ thể, các vướng mắc có thể bao gồm vấn đề thể chế (nêu rõ điểm, khoản, điều của luật, nghị định, thông tư…), những khó khăn trong tổ chức thực hiện (như đề xuất chủ trương đầu tư, chuẩn bị đầu tư, quyết định đầu tư, giải phóng mặt bằng, đấu thầu, thanh quyết toán…) và các đề xuất về nhiệm vụ, giải pháp, thẩm quyền xử lý các vướng mắc này.

Bên cạnh đó, Bộ Tài chính yêu cầu các bộ, ngành và địa phương chỉ đạo chủ đầu tư phối hợp với nhà thầu ngay sau khi ký hợp đồng, để triển khai các thủ tục tạm ứng theo quy định. Điều này giúp các nhà thầu có vốn sớm chuẩn bị các điều kiện cần thiết, vật tư và vật liệu phục vụ thi công dự án. Chủ đầu tư cũng cần đẩy nhanh quá trình nghiệm thu và hoàn thiện hồ sơ thanh toán ngay sau khi có khối lượng công việc, nhằm thúc đẩy tiến độ giải ngân và bảo đảm việc thanh toán được thực hiện đúng thời hạn.

Hà Lan