Giải bài toán thất nghiệp cho thanh niên

Lớp chế biến đồ ăn tại Trường Trung cấp Kinh tế - Du lịch Hoa Sữa. Ảnh: L.H.

Từ những con số thống kê tỷ lệ thanh niên thất nghiệp, đại diện Trung tâm Dịch vụ việc làm TP Hà Nội cho biết, tỷ lệ trên không phải là con số ngạc nhiên bởi lâu nay nhóm này vẫn luôn nằm trong nhóm có tỷ lệ thất nghiệp cao. Nguyên nhân do lao động trẻ có thể gặp khó khăn khi đi tìm việc trên thị trường lao động hiện nay do đa số mới ra trường, thiếu kinh nghiệm làm việc thực tế. Trong khi đó, các nhà tuyển dụng thường ưa chuộng ứng viên có kinh nghiệm làm việc.

Một số ngành nghề yêu cầu các kỹ năng đặc biệt mà lao động trẻ có thể chưa có như kỹ năng kỹ thuật, kỹ năng lãnh đạo hoặc kỹ năng quản lý. Một lý do nữa khiến lao động trẻ gặp khó khăn khi đi tìm việc là các doanh nghiệp yêu cầu cao về bằng cấp và chứng chỉ. Việc này có thể là một rào cản cho lao động trẻ mới ra trường hoặc không có điều kiện học hành.

Đề cập đến nguyên nhân khiến tỷ lệ thanh niên thất nghiệp, đại diện Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội (LĐTBXH) cũng cho rằng, kinh tế thế giới tăng trưởng chậm; Việt Nam cũng như các nước chịu tác động bởi những yếu tố bất ổn khiến sản xuất, kinh doanh khó khăn. Trong khi đó, nhà tuyển dụng có xu hướng ưu tiên nhân lực có nhiều kinh nghiệm, có thể đảm nhận nhiều công việc để tiết kiệm chi phí, dẫn đến lao động trẻ khó khăn để thích ứng.

Bên cạnh đó, quá trình chuyển đổi số, ứng dụng trí tuệ nhân tạo diễn ra nhanh, nhiều công việc được thay thế bởi máy móc và công nghệ, gia tăng cạnh tranh với nhóm lao động trẻ. Một bộ phận lao động trẻ lại ưu tiên tìm công việc ổn định, lâu dài dẫn đến thất nghiệp tạm thời.

Thực tế cho thấy, việc tư vấn hướng nghiệp cho các em học sinh những năm qua đã được quan tâm, tuy nhiên hiệu quả cũng chưa cao. Nhiều em vẫn lúng túng, mơ hồ về ngành nghề trong tương lai. Do vậy, tại dự thảo Luật Việc làm (sửa đổi) đang được trình Quốc hội, Nhà nước hỗ trợ tạo việc làm cho thanh niên thông qua các hoạt động: Tư vấn, định hướng nghề nghiệp, việc làm; tư vấn chính sách, pháp luật về lao động, việc làm, đào tạo nghề qua trung tâm dịch vụ việc làm; giới thiệu việc làm, cung cấp thông tin thị trường lao động qua trung tâm dịch vụ việc làm.

Đồng thời, đào tạo nghề gắn với tạo việc làm cho thanh niên hoàn thành nghĩa vụ quân sự, nghĩa vụ công an, thanh niên tình nguyện hoàn thành nhiệm vụ thực hiện chương trình, dự án phát triển kinh tế - xã hội…

Giải pháp giảm tỷ lệ thất nghiệp trong thanh niên, Bộ trưởng Bộ LĐTBXH Đào Ngọc Dung cho rằng, chủ trương chung của Nhà nước là hoàn thiện chính sách pháp luật về lao động việc làm; tập trung phát triển kỹ năng cho thanh niên theo hướng linh hoạt, đáp ứng nhu cầu thị trường. Cùng với đó, thực hiện chính sách cho thanh niên khởi nghiệp, hỗ trợ tài chính, đào tạo kỹ năng quản lý. Nhà nước thực hiện chính sách ưu đãi thuế suất, lãi suất để tạo điều kiện cho thanh niên, nhất là trong đào tạo nghề nghiệp; đẩy mạnh hướng nghiệp đào tạo nghề...

Ở góc độ cơ sở giáo dục đào tạo, bà Lê Thị Kim Phượng - Hiệu trưởng Trường Trung cấp Kinh tế - Du lịch Hoa sữa (Hà Nội) cho rằng, giải pháp hiệu quả nhất để giảm tỷ lệ thanh niên thất nghiệp đó là đào tạo nghề. Đặc biệt ở những vùng khó khăn, vùng sâu, vùng xa việc đào tạo nghề có ý nghĩa rất quan trọng nó không chỉ góp phần giúp các em có được việc làm để tự lập cuộc sống mà còn là chìa khóa đảm bảo an sinh xã hội ở những vùng này. “Ngoài chất lượng đào tạo nghề thì sự liên kết “bắt tay” với doanh nghiệp để tạo cho các em có được môi trường thực tập, làm quen có ý nghĩa rất lớn” - bà Phượng nói.

Thực tế, để rút ngắn khoảng cách về việc làm cho thanh niên thời gian gần đây, Sở LĐTBXH TP Hà Nội liên tục triển khai những phiên giao dịch việc làm lưu động, phiên giao dịch việc làm dành cho sinh viên. Hoạt động này thu hút nhiều doanh nghiệp tham gia tuyển dụng hàng nghìn chỉ tiêu làm việc.

PGS.TS Trần Thành Nam - Phó Hiệu trưởng Trường Đại học Giáo dục (Đại học Quốc gia Hà Nội) đánh giá, các bạn trẻ bây giờ dường như đang tập trung quá nhiều vào các yếu tố liên quan đến kiến thức hàn lâm chứ không phải kiến thức thực chiến để có thể làm việc. Chính vì vậy, song hành với đào tạo, việc tổ chức các phiên giao dịch việc làm sẽ giúp lao động trẻ tiếp cận thị trường việc làm thực tế. Từ đây, các bạn trẻ thấy được mình đi học nghề hoặc cao đẳng cũng có thể xây dựng được một sự nghiệp cho bản thân.

“Để không bị thất nghiệp, các bạn trẻ phải xác định mình học một ngành nhưng làm được nhiều vị trí việc làm. Và để làm tốt được một công việc thì người trẻ cần phải trang bị kiến thức từ các ngành nghề khác nhau mới có sự nghiệp bền vững. Nếu không, các bạn sẽ phải đối diện với nguy cơ thất nghiệp ở tuổi 35 trở lên” - ông Nam lưu ý.

Lê Bảo