Giá phân bón thế giới dự báo tăng hết quý 1/2025 nhờ giá khí tăng

Chứng khoán Rồng Việt vừa cập nhật triển vọng ngành phân bón nhìn từ tác động giá khí trong đó nhấn mạnh rủi ro giá khí tăng bất ngờ có thể xảy ra khi mức thuế quan giữa Mỹ và các nước tiềm ẩn nhiều biến động chưa rõ ràng. Giá phân bón toàn cầu tiếp tục tăng đến hết quý 1/2025.

GIÁ KHÍ TĂNG KÉO GIÁ PHÂN BÓN TOÀN CẦU TĂNG THEO

Khí là nguyên liệu chính để sản xuất phân bón Urea tại một số khu vực chính trên thế giới như Nga, Mỹ, Trung Đông ngoại trừ Trung Quốc sử dụng than nhiệt phổ biến. Chi phí khí đốt chiếm khoảng 70-80% tổng chi phí nguyên liệu. Do đó, khi giá khí biến động, giá phân Urea cũng bị ảnh hưởng mạnh.

Điều này được thể hiện qua mức độ tương quan cao giữa giá Urea toàn cầu và giá khí TTF, luôn duy trì trên 0,77. Cụ thể, mức tương quan giữa giá khí TTF và giá Urea tại Ấn Độ, Biển Đen, Trung Đông, Ai Cập và Indonesia trong giai đoạn 2013- 2024 lần lượt là 0,83/0,8/0,77/0,83 và 0,89.

Vào ngày 31/1/2025, giá khí tăng mạnh lên đỉnh ngắn hạn tại 56 EUR/MWH tăng 107% so với cùng kỳ do châu Âu thiếu hụt nguồn cung từ Nga và nhu cầu sưởi ấm mùa đông tăng cao. Tuy nhiên, áp lực thiếu cung tại EU đã giảm bớt sau khi Slovakia bắt đầu tiếp nhận khí đốt từ Nga qua đường ống TurkStream vào ngày 11/2/2025, khiến giá khí quay đầu giảm từ đỉnh tại 56 EUR/MWH ngày 31/1/2025 về 44,2 tăng 67% EUR/MWH vào ngày 04/03/2025.

Vì giá khí tăng trưởng mạnh đã kéo theo sự leo thang của giá phân bón. Cụ thể, giá phân Ure tại Biển Đông, Trung Đông, Ấn Độ vào ngày 28/02/2025 lần lượt tăng 26%/18%/32% so với 1/3/2024. Với mức giá khí hiện duy trì cao so với cùng kỳ, VDSC kỳ vọng giá phân bón toàn cầu sẽ tiếp tục tăng đến hết quý 1, trước khi hạ nhiệt theo dự báo giá khí từ các tổ chức thế giới và được tổng hợp tại Contributor Composite.

Dự báo từ các tổ chức lớn theo Contributor Composite ước tính cho thấy giá khí TTF có xu hướng giảm dần trong trung hạn, điều này có thể kìm hãm đà tăng của phân bón trong bối cảnh nhu cầu ngắn hạn không quá cao. Ngoài ra, việc căng thẳng Nga – Ukraine lắng dịu cùng với Mỹ gia tăng xuất khẩu LNG sang châu Âu có thể khiến giá khí TTF tiếp tục suy giảm.

Tuy nhiên, rủi ro giá khí tăng bất ngờ có thể xảy ra khi mức thuế quan giữa Mỹ và các nước tiềm ẩn nhiều biến động chưa rõ ràng.

GIÁ KHÍ GIẢM, DOANH NGHIỆP PHÂN BÓN VIỆT NAM KHÔNG ĐƯỢC LỢI

Trong khi các doanh nghiệp phân bón thế giới định giá khí tự nhiên dựa trên thị trường khí quốc tế, thì tại Việt Nam, DCM và DPM chịu ảnh hưởng chủ yếu từ và dầu FO và giá dầu Brent. Nguyên nhân là do các doanh nghiệp này mua khí từ PVN, với giá được tính toán dựa trên giá dầu Brent thay vì giá khí tự nhiên thế giới.

Phân tích dữ liệu cho thấy giá khí từ nhà máy điện DPM có mức tương quan cao với giá dầu Brent, đạt 0,78. Đồng thời, giá dầu Brent và dầu FO cũng có mối liên hệ chặt chẽ, với hệ số tương quan 0,93 trong 10 năm qua. Điều này khẳng định rằng việc theo dõi diễn biến giá dầu Brent là một chỉ báo hợp lý để dự đoán biến động chi phí khí tại Việt Nam.

Ngược lại, khi so sánh giá khí TTF tại châu Âu với giá dầu Brent, mức độ tương quan chỉ đạt 0,24, cho thấy giá khí TTF không có mối liên hệ chặt chẽ với giá dầu Brent. Vì vậy, việc sử dụng giá TTF để tham chiếu cho giá khí tại Việt Nam là không phù hợp.

Biên lợi nhuận gộp doanh nghiệp Việt Nam có sự khác biệt do giá khí tham chiếu khác nhau. Theo VDSC, mặc dù biên gộp của các doanh nghiệp phân bón Việt Nam có xu hướng biến động cùng chiều với một số doanh nghiệp quốc tế, nhưng mức độ dao động lại mạnh hơn. Nguyên nhân chính là do doanh nghiệp Việt Nam xác định giá khí dựa trên giá dầu Brent, trong khi các doanh nghiệp nước ngoài sử dụng giá khí trực tiếp làm tham chiếu.

Tỷ lệ tương quan biên lợi nhuận gộp giữa các doanh nghiệp quốc tế như Nutrien, ICL Group và CF Industries duy trì ở mức cao trên 0,90 trong vòng 8 năm, trong khi mức tương quan giữa DCM, DPM với nhóm này chỉ khoảng 0,5. Đáng chú ý, trong năm 2023, biên lợi nhuận gộp của DCM và DPM sụt giảm nhanh hơn so với các công ty quốc tế do giá dầu Brent trong nửa đầu năm 2023 giảm chậm hơn so với giá khí TTF.

Việc sử dụng giá dầu Brent của PVN chủ yếu do giá dầu Brent ít biến động hơn giá khí TTF do giá khí TTF biến động mạnh theo thời tiết như tăng mạnh do mùa đông tại EU hoặc khủng hoảng Ukraine. Nhờ vậy, PVN ổn định doanh thu và lợi nhuận khi ký hợp đồng mua bán khí dài hạn với các bên.

Nếu các doanh nghiệp Việt Nam sử dụng giá khí theo cách tính của thế giới thì biên lợi nhuận của Việt Nam sẽ không chênh lệch nhiều so với xu hướng thế giới. Hiện tại, việc DCM và DPM không can thiệp được vào giá khí từ PVN sẽ giúp họ tránh rủi ro khi giá khí biến động mạnh, nhưng họ cũng bỏ lỡ cơ hội giảm giá khí nhanh khi giá TTF giảm mạnh.

Thu Minh