Giá gạo bán lẻ giữ mức cao dù xuất khẩu giảm sâu

Giá lúa và gạo xuất khẩu tại Việt Nam đã giảm mạnh từ đầu năm 2025, chạm mức thấp nhất trong nhiều năm qua. Theo số liệu của Hiệp hội Lương thực Việt Nam, giá lúa tại ruộng hiện chỉ còn khoảng 5.400 đồng/kg đối với lúa thường, trong khi lúa thơm dao động từ 7.000-8.500 đồng/kg. Giá lúa thơm tại kho cũng giảm sâu, chỉ còn 8.000-9.500 đồng/kg, thấp hơn 40-50% so với cùng kỳ năm ngoái.

Trên thị trường quốc tế, giá gạo 5% tấm của Việt Nam chốt ở mức 395 USD/tấn vào ngày 14/2, trở thành mức thấp nhất so với các nước xuất khẩu lớn khác như Ấn Độ, Thái Lan và Pakistan. Năm 2024, Việt Nam từng đạt kỷ lục xuất khẩu 9 triệu tấn gạo nhờ Ấn Độ hạn chế xuất khẩu, khiến giá gạo tăng cao. Tuy nhiên, khi lệnh cấm xuất khẩu của Ấn Độ được dỡ bỏ, nguồn cung toàn cầu tăng vọt, kéo giá xuống thấp.

Giá gạo bán lẻ giữ vững mức cao dù xuất khẩu giảm sâu.

Thị trường tiêu thụ cũng gặp khó khăn. Indonesia, từng là thị trường lớn thứ hai của Việt Nam, hiện đang đẩy mạnh tự chủ lương thực và giảm nhập khẩu đáng kể. Philippines, với lượng tồn kho lớn, cũng hạn chế mua thêm gạo. Theo Tổng cục Hải quan, xuất khẩu gạo sang Indonesia trong tháng 1 chỉ đạt 651 tấn, giảm 98% so với cùng kỳ năm trước, khiến giá gạo trong nước lao dốc. Dù vậy, giá bán lẻ gạo tại Việt Nam vẫn giữ ở mức cao. Tại Tp.HCM, giá các loại gạo phổ biến như gạo nở, gạo thơm Mỹ, nàng hoa, tám bắc và thái sữa dao động từ 17.000-24.000 đồng/kg. Tương tự, ở Hà Nội, các loại gạo như lài nhật, tám điện biên và ST25 cũng giữ giá cao từ 19.000-30.000 đồng/kg.

Sự chậm trễ trong việc điều chỉnh giá bán lẻ xuất phát từ độ trễ trong chuỗi cung ứng nội địa. Các đại lý gạo tại Tp.HCM cho biết, hàng hóa nhập từ thời điểm giá cao vẫn chưa được tiêu thụ hết. Chi phí vận chuyển, lưu kho và bảo quản cũng tăng, khiến các cửa hàng khó giảm giá ngay cả khi giá nhập khẩu giảm. Ngoài ra, các siêu thị với các hợp đồng cung ứng dài hạn và tập trung vào phân khúc trung, cao cấp ít chịu tác động từ biến động giá nguyên liệu.

Trước tình trạng cung vượt cầu, Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn dự kiến giảm diện tích trồng lúa xuống 7 triệu ha, giảm 132.000 ha so với năm trước. Mặc dù năng suất tăng nhẹ lên 61,6 tạ/ha, sản lượng lúa cả năm được dự báo giảm 357.000 tấn, còn 43,14 triệu tấn. Xuất khẩu gạo năm 2025 ước đạt 7,5 triệu tấn, giảm 1,5 triệu tấn so với năm ngoái.

Dự báo của Bộ Nông nghiệp Mỹ (USDA) cho thấy sản lượng gạo toàn cầu niên vụ 2024-2025 sẽ đạt mức kỷ lục 527,6 triệu tấn, trong khi tiêu thụ dự kiến là 526,4 triệu tấn, đánh dấu sự chuyển đổi từ thiếu hụt sang thặng dư sau ba năm. Các nước như Mỹ, Thái Lan và Pakistan cũng gia tăng sản lượng, góp phần tạo áp lực giảm giá trên toàn cầu. Ngân hàng Thế giới nhận định giá gạo có thể tiếp tục giảm trong nửa đầu năm 2025 trước khi ổn định trở lại, thách thức lớn đối với các nước xuất khẩu, bao gồm Việt Nam.

Trước tình trạng cung vượt cầu, Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn dự kiến giảm diện tích trồng lúa xuống 7 triệu ha, giảm 132.000 ha so với năm trước.

Trước bối cảnh giá gạo toàn cầu suy giảm và nhu cầu từ các thị trường lớn suy yếu, ngành lúa gạo Việt Nam đang đối diện với áp lực lớn trong việc điều chỉnh chiến lược sản xuất và xuất khẩu. Để ứng phó hiệu quả, cần đẩy mạnh việc nâng cao chất lượng sản phẩm, tối ưu hóa chi phí sản xuất, và tìm kiếm thị trường mới để giảm phụ thuộc vào các đối tác truyền thống. Đồng thời, việc xây dựng chuỗi cung ứng bền vững và ổn định giá bán lẻ trong nước cũng đóng vai trò quan trọng nhằm đảm bảo lợi ích lâu dài cho cả người nông dân và người tiêu dùng. Trong thời kỳ đầy biến động này, sự phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan quản lý, doanh nghiệp và người dân sẽ là chìa khóa để duy trì vị thế của gạo Việt Nam trên thị trường quốc tế.

Thanh Ngân