Gấp rút chỉnh sửa sách giáo khoa sau sáp nhập tỉnh

Trường THCS Hùng Sơn (xã Đại Phúc) tổ chức sinh hoạt chuyên môn dịp hè, chuẩn bị năm học mới.

Cô giáo Triệu Thị Mai Dung, Hiệu trưởng Trường THCS Hùng Sơn, xã Đại Phúc, chia sẻ: Đối với chương trình giáo dục địa phương (GDĐP) của các khối lớp trong cấp học cần chú ý các nội dung khi sáp nhập tỉnh, sáp nhập các xã mới.

Chính vì vậy, ngay những ngày đầu tháng 8, sau khi có chỉ đạo của ngành Giáo dục, Nhà trường đã tổ chức các cuộc sinh hoạt chuyên đề theo nhóm chuyên môn, để có giải pháp kịp thời tổ chức dạy học khi chỉ còn gần 1 tháng nữa bước vào năm học mới 2025-2026. Yêu cầu chung là tổ chức cho giáo viên nghiên cứu chương trình môn học, đặc biệt là chương trình bộ môn GDĐP, hoạt động trải nghiệm các khối lớp để kịp thời bổ sung, điều chỉnh phân phối chương trình, nội dung, đảm bảo yêu cầu giảng dạy.

Chẳng hạn như chương trình GDĐP lớp 7, chủ đề môn Lịch sử vùng đất Thái Nguyên từ đầu thế kỷ X đến đầu thế kỷ XVI: Bổ sung số liệu mới về diện tích, dân số, thành phần dân tộc, các công trình văn hóa tiêu biểu. Chủ đề 5 về nhân vật lịch sử tiêu biểu của Thái Nguyên thời kỳ phong kiến bổ sung nhân vật lịch sử của tỉnh Bắc Kạn cũ. Chủ đề 6, môn Địa lý: Điều kiện tự nhiên và tài nguyên thiên nhiên, bổ sung số liệu mới về diện tích, dân số, đất đai, khí hậu, điều kiện tự nhiên… để có số liệu chuẩn xác sau sáp nhập. Với chủ đề 9, môn Sinh học bổ sung, cập nhật nội dung bảo vệ đa dạng sinh học ở Thái Nguyên.

Khi dạy Lịch sử môn GDĐP, một số ngữ liệu phải bổ sung sau khi điều chỉnh về địa giới hành chính. Đơn cử như địa điểm Báo Quân đội nhân dân ra số đầu (20/10/1950) xã Định Biên, huyện Định Hóa (cũ) nay thuộc xã Bình Yên, tỉnh Thái Nguyên; hay nơi ở và làm việc của Đại tướng Võ Nguyên Giáp và Bộ Tổng Tư lệnh Quân đội nhân dân Việt Nam trong giai đoạn 1949-1954 ở xã Bảo Linh, huyện Định Hóa (cũ), nay sáp nhập thuộc xã Định Hóa; khi dạy học giáo viên nêu cả địa chỉ cũ và địa danh mới sau sáp nhập.

Hoặc như: Anh hùng dân tộc Lý Bí (Lý Bôn - Nam Việt Đế - Lý Nam Đế), quê ở châu Giã Năng, xứ Kinh Bắc, trước khi sáp nhập là phường Tiên Phong, TP. Phổ Yên, tỉnh Thái Nguyên, sau khi sáp nhập thuộc phường Vạn Xuân, tỉnh Thái Nguyên; vị tướng tài Lưu Nhân Chú quê ở xã Thuận Thượng, trước thuộc xã Văn Yên, huyện Đại Từ, tỉnh Thái Nguyên, sau sáp nhập thuộc xã Vạn Phú, tỉnh Thái Nguyên.

Hoặc Khu di tích lịch sử Quốc gia 27-7, nơi ra đời Ngày Thương binh - Liệt sĩ, trước đây thuộc địa bàn tổ dân phố Bàn Cờ, thị trấn Hùng Sơn, huyện Đại Từ, nay thuộc tổ dân phố Bàn Cờ, xã Đại Phúc, tỉnh Thái Nguyên; Khu du lịch hồ Núi Cốc trước sáp nhập thuộc các xã Tân Thái (Đại Từ), Phúc Xuân, Phú Trìu (TP. Thái Nguyên), Phúc Tân (TP. Phổ Yên), nay thuộc xã Đại Phúc, giáp với các xã Đại Từ, Vạn Phú…

Trên thực tế, nhiều nội dung chương trình và ngữ liệu cần phải cập nhật và điều chỉnh mang tính đồng bộ, thống nhất toàn tỉnh, trong đó giáo viên đóng vai trò rất quan trọng và chủ động trong hoạt động dạy học.

Trường THPT Định Hóa chủ động tổ chức sinh hoạt chuyên môn dịp hè chuẩn bị năm học mới.

Ở bậc THPT cũng có nhiều nội dung cần được kê chỉnh lại cho phù hợp. Cô giáo Nông Thị Hảo, Hiệu trưởng Trường THPT Định Hóa, cho biết: Mặc dù đang trong dịp nghỉ hè, nhưng trên tinh thần chủ động, Nhà trường vẫn duy trì chế độ “nghỉ hè nhưng không nghỉ việc”; hàng tuần các tổ chuyên môn, nhóm các thầy, cô cùng bộ môn, liên môn vẫn tổ chức sinh hoạt trực tiếp, hoặc trực tuyến để bảo đảm bảo khung chương trình và đồng bộ các dữ liệu chuẩn bị cho năm học mới.

Cô giáo Mai Thị Thu Hương, Tổ trưởng Tổ Sử, Địa, Kinh tế - Pháp luật, nhận định: Giáo viên không chủ động sẽ không kịp thời cho năm học mới. Cụ thể như: Môn Địa lý lớp 10, phần GDĐP, trong chủ đề 5 - Nguồn lực phát triển kinh tế - xã hội, sau khi sáp nhập tỉnh, địa giới hành chính của tỉnh Thái Nguyên đã mở rộng về phía Bắc. Điều này ảnh hưởng trực tiếp đến nội dung dạy học về vị trí tiếp giáp và ranh giới hành chính.

Khó khăn khi giảng dạy chính là sách giáo khoa (SGK) và tài liệu giáo dục địa phương hiện hành chưa kịp cập nhật ranh giới hành chính mới, dẫn đến học sinh dễ nhầm lẫn giữa địa giới cũ (chỉ gồm tỉnh Thái Nguyên trước sáp nhập) và địa giới mới (bao gồm cả Bắc Kạn). Một số bài học sử dụng bản đồ hoặc số liệu cũ về dân cư, diện tích, dân tộc... đã không còn chính xác.

Để khắc phục vấn đề này, giáo viên cần chủ động cập nhật bản đồ hành chính số mới nhất từ Cổng thông tin địa lý quốc gia (gis.chinhphu.vn) hoặc Cổng thông tin điện tử tỉnh Thái Nguyên, đồng thời giải thích rõ cho học sinh về sự thay đổi địa giới sau sáp nhập. Có thể tổ chức hoạt động so sánh trước, sau sáp nhập để học sinh hiểu rõ hơn và tránh nhầm lẫn khi học tập và làm bài.

Trong nội dung "Nguồn lực kinh tế - xã hội", số liệu dân số, lao động, cơ cấu ngành nghề trong sách có thể đã lỗi thời do thay đổi địa giới hành chính; nhiều xã/phường đã sáp nhập hoặc giải thể. Do đó, SGK và tài liệu giáo dục địa phương chưa kịp cập nhật thông tin mới, trong khi giáo viên khó tìm được bộ số liệu thống nhất, chính thức. Chính vì vậy, trước mắt giáo viên cần cập nhật số liệu mới từ Tổng cục Thống kê, Niên giám thống kê tỉnh, hoặc trang thông tin của tỉnh Thái Nguyên; sử dụng đúng tên hành chính mới khi giảng dạy.

Năm học mới đã cận kề, bên cạnh công tác chuẩn bị các điều kiện khai giảng, vận hành khung chương trình, hơn bao giờ hết đội ngũ giáo viên chính là những người chủ động thực hiện nhiệm vụ chuyên môn.

Đối với ngành Giáo dục, các môn học chịu tác động trực tiếp từ việc thay đổi địa giới hành chính, như: Lịch sử và Địa lý lớp 4, lớp 5, lớp 9; Địa lí lớp 12; Lịch sử, Giáo dục kinh tế và pháp luật lớp 10 sẽ được toàn ngành thực hiện các bước theo quy định để chỉnh sửa chương trình môn học làm căn cứ thực hiện chỉnh sửa SGK phù hợp với thực tế...

Trần Nguyên