Con vùng vằng, dỗi mẹ vì sắp phải đi học lại

Cô Lê Thảo nói các học sinh nhỏ tuổi có thể vẫn chưa kịp thích nghi với nhịp sinh hoạt mới sau kỳ nghỉ hè. Ảnh: Duy Hiệu.

Chưa đến ngày tựu trường, nhưng vài ngày qua, chị Trần Ngọc, phụ huynh tại Hà Nội, đã bắt đầu làm công tác tư tưởng cho con gái học lớp 2 để chuẩn bị trở lại lớp.

Suốt kỳ nghỉ hè năm 2025, con chị Ngọc ở quê cùng ông bà ngoại và mới được đón về Hà Nội từ tuần trước. Do đã quen với cả mùa hè vui chơi nên khi được mẹ nhắc nhở tập viết để tránh “quên chữ”, con còn hơi vùng vằng, chỉ muốn chơi và xem tivi.

Phản ứng trái ngược

Từ đầu tháng 8, một số trường học trên địa bàn TP Hà Nội đã thông báo cho trẻ tới trường tập trung. Trường của con chị Ngọc cũng dự kiến đón trẻ vào tuần sau để cô trò gặp gỡ và tham gia một số hoạt động ngoại khóa nhẹ nhàng, làm tiền đề trước khi vào năm học mới.

Sau kỳ nghỉ hè kéo dài, không động đến sách vở, con chị Ngọc đã quen với nhịp sinh hoạt ở quê cùng ông bà. Người mẹ khá lo con sẽ uể oải nếu phải đi học lại.

“Nói nặng không được, tôi chỉ có thể làm công tác tư tưởng cho dần dần. Tôi chọn cách treo thưởng, con viết xong bài sẽ được ăn quà vặt hoặc xem tivi”, chị Ngọc chia sẻ.

Khác với tình trạng uể oải của con chị Ngọc, con của chị Triệu Biển - năm nay lên lớp 6 - đã bắt đầu tham gia loạt câu lạc bộ, chuyên đề tại trường THCS Dịch Vọng từ cuối tháng 7. Nhờ nhà trường tổ chức các hoạt động nâng cao kỹ năng, trẻ được học thêm nhiều điều mới, phụ huynh như chị Biển cũng bớt được nỗi lo con mất tinh thần trước khi vào năm học mới.

Các câu lạc bộ, chuyên đề mà trường THCS Dịch Vọng tổ chức hầu như liên quan các vấn đề đời sống và bắt kịp xu hướng mới, ví dụ như sử dụng Internet an toàn, kỹ năng phòng vệ, phòng cháy - chữa cháy… Mới đây, trường tổ chức một chuyên đề nhằm tuyên truyền phòng, chống bắt cóc, xâm hại. Người trực tiếp chia sẻ kiến thức đều là các cán bộ, giảng viên tại Học viện Cảnh sát nhân dân như Đại tá, PGS.TS Nguyễn Minh Hiển, Thiếu tá, ThS Trần Trung Hiếu…

Chị Biển nói rằng chuyên đề này được tổ chức vào đúng thời gian cả nước xôn xao trước thông tin bé gái 13 tuổi bỏ nhà từ Hà Nội vào Tây Ninh nên phụ huynh rất hoan nghênh nội dung bài giảng và dành nhiều lời khen. Con chị Biển chưa có dịp áp dụng các kỹ năng được học trong các buổi chuyên đề nhưng vẫn rất hào hứng với hoạt động này và không còn thấy chán trước khi vào năm học mới.

Con chị Triệu Biển được tham gia các câu lạc bộ, chuyên đề nâng cao kỹ năng sống trước ngày tựu trường. Ảnh: FBNT.

Cha mẹ nên làm gì?

Hiện, Bộ GD&ĐT chưa ban hành khung kế hoạch thời gian năm học, các trường mới chỉ tổ chức cho trẻ tới trường theo lịch riêng để trẻ làm quen lại và có thể tham gia một số hoạt động theo kế hoạch riêng. Trường của cô Lê Thảo, giáo viên tiểu học tại Hà Nội, cũng là một ví dụ.

Đầu tuần này, trường của cô cho trẻ đến trường tập trung, nhận lớp rồi lại về nhà, dự kiến cuối tháng 8 mới chính thức tựu trường. Gặp lại học sinh sau kỳ nghỉ hè, cô giáo nhận thấy trạng thái của các học sinh cũng có sự trái ngược. Trong khi các học sinh nhỏ tuổi (lớp 1, lớp 2) vẫn còn khá uể oải, các học sinh lớp lớn lại vui vẻ hơn, thậm chí còn rủ cô giáo bắt trend TikTok, bởi các em cũng đã lớn, tự lập và có khả năng tự điều chỉnh nhịp sinh hoạt.

“Học sinh không vui khi tới trường trong thời gian này là điều dễ hiểu. Giáo viên chúng tôi còn mất tinh thần nữa là các em. Phụ huynh không cần lo lắng quá, cứ điều chỉnh dần cho các con”, cô Thảo nói.

Nói thêm về tình trạng trẻ chán nản trước thềm năm học mới, cô Thảo nói rằng đây là một hiện tượng bình thường bởi trong kỳ nghỉ hè, nhiều trẻ tạm rời xa bài vở nên đã quen với cuộc sống không có áp lực học tập. Khi kỳ nghỉ hè sắp kết thúc, các em nhận được “tín hiệu” sắp phải trở lại trường nên đôi khi cảm thấy mất tinh thần, không vui, một số em còn tỏ thái độ ghét bỏ, không muốn đi học.

Cô Thảo ví bộ não và nhịp sinh hoạt của trẻ trong kỳ nghỉ hè giống như được “tạm xóa” nên khi trở lại với năm học mới, các em cũng cần có thời gian để “khôi phục” những thói quen cũ. Bản thân cô cho rằng đến cả người lớn cũng cần thời gian phục hồi sau kỳ nghỉ dài, trẻ nhỏ không phải ngoại lệ. Vì thế, trong giai đoạn này, cha mẹ cần cho con thời gian thay vì quát mắng hay thúc ép con nhanh chóng trở lại guồng quay cũ.

Năm học mới là thời điểm háo hức với nhiều trẻ em, nhưng cũng là lúc các vấn đề lo âu tăng cao. Ngay cả những đứa trẻ vốn dễ thích nghi cũng có thể cảm thấy hồi hộp, trong khi những trẻ nhạy cảm hơn có xu hướng bám dính bố mẹ, chán nản hoặc lo lắng quá mức. Vấn đề này không riêng trẻ em Việt Nam mà trẻ em tại nhiều nước khác cũng có thể gặp phải.

Theo chuyên gia tâm lý lâm sàng Rachel Busman, những trẻ vốn đã gặp khó khăn khi tách khỏi cha mẹ sẽ có xu hướng lo lắng nhiều hơn trong thời điểm chuyển giao như đầu năm học mới.

Đặc biệt, những cột mốc như bước vào mẫu giáo, lên tiểu học hay chuyển sang trường mới thường khiến trẻ thêm bất an. Ngoài ra, sự thay đổi trong mối quan hệ, ví dụ như bạn thân chuyển lớp hoặc chuyển trường, cũng là yếu tố gây căng thẳng.

Dù vậy, bà Busman nói rằng hầu hết biểu hiện lo lắng này sẽ sớm qua đi. Vấn đề quan trọng là cha mẹ cần hỗ trợ mà không làm khuếch đại nỗi lo của trẻ.

Một trong những điều quan trọng giúp trẻ giảm lo lắng là được lắng nghe. Khi con bày tỏ nỗi sợ về giáo viên mới, khối lượng bài tập tăng, hay thay đổi trong mối quan hệ bạn bè, phụ huynh cần nghiêm túc tiếp nhận thay vì vội vàng phủ nhận. Việc thừa nhận cảm xúc, cùng với sự đồng hành và tin tưởng của cha mẹ, sẽ giúp trẻ cảm thấy an toàn.

Để giảm áp lực ngày đầu tiên trở lại trường, việc cho trẻ “làm quen trước” với môi trường học cũng là một cách khá hữu ích. Phụ huynh có thể cùng con đến thăm trường, tìm hiểu lớp học, nhà vệ sinh, sân chơi, căng-tin… Việc lặp lại nhiều lần giúp trẻ hình thành sự quen thuộc.

Với những trẻ cần hỗ trợ thêm trong quá trình hòa nhập, phụ huynh nên chủ động liên hệ với nhà trường, từ giáo viên chủ nhiệm đến chuyên viên tâm lý học đường hoặc y tế học đường. Việc cho trẻ có cơ hội gặp giáo viên và nhìn thấy lớp học trước ngày khai giảng năm học mới có thể tạo ra tác động tích cực. Đồng thời, phụ huynh cũng nên đề nghị nhà trường lưu ý nếu trẻ có dấu hiệu cần được trợ giúp trong những ngày đầu.

Tú Anh