Gặp lại nhà văn 'Mùi cọp' Quý Thể

Nhắc đến nhà văn Quý Thể, cho đến giờ này, giới văn nghệ ở Khánh Hòa đều gán cho ông cái tên “Quý Thể - Mùi cọp”. Đây là truyện ngắn của ông được giải thưởng Báo Văn nghệ cuối thập niên 90. Chính “Mùi cọp” đã đưa tên tuổi Quý Thể lên đội ngũ viết truyện ngắn xuất sắc làng văn phố biển thời điểm đó. Liên tiếp sau đó, ông có nhiều truyện ngắn được đăng trên các báo lớn và theo thống kê, nhà văn Quý Thể đạt 30 giải thưởng văn chương lớn nhỏ sau đó như: Giải thưởng Hội Liên hiệp Văn học nghệ thuật Việt Nam (tập truyện ngắn "Pho tượng"); giải thưởng sách thiếu nhi (tập truyện ngắn "Đôi cánh ước mơ"); giải thưởng Báo Hậu Giang và Nhà xuất bản Kim Đồng (tập truyện ngắn "Chiếc tàu trong chai"); giải nhì "Văn học tuổi 20" (tập truyện ngắn "Sử thi")...

Nhà văn Quý Thể và cháu.

Nhà văn Quý Thể sinh ngày 3-10-1940 tại làng Minh Hương, huyện Điện Bàn, tỉnh Quảng Nam. Tôi thân quen với ông từ năm 1990, khi ông ở Báo Khánh Hòa làm tư vấn luật cho bạn đọc với cái tên luật sư Hồ Phước Quả. Cùng với tư vấn luật, rảnh rỗi đọc báo, thấy mình đã từng viết lách thời hoa niên nên ông cũng tham gia viết báo với bút danh Quý Thể. Ban đầu, ở Báo Khánh Hòa, ông viết các bài báo dạng giải trí xa gần, đông tây kim cổ rất ăn khách… Cho đến một ngày, ông viết truyện ngắn! Rồi cái tên Quý Thể bùng nổ trên văn đàn với truyện ngắn “Mùi cọp” đăng trên Báo Văn nghệ. Nhiều người tự hỏi Quý Thể là ai? Bởi khi đó ông ít giao du với giới viết ở Nha Trang nên không ai biết. Khi biết tác giả là ông luật sư tư vấn luật ở Báo Khánh Hòa, ai nấy đều ngỡ ngàng bởi ngoài đời ông ít nói, thỉnh thoảng hay nhếch mép cười rất hài hước. Ông đi làm bằng chiếc xe gắn máy Chaly nhỏ xíu.

Trò chuyện với Quý Thể mới biết ông giỏi tiếng Anh nên hay đọc các tác phẩm nguyên tác và xem phim nước ngoài bằng tiếng Anh, vì thế kiến thức của ông rất rộng và tư duy văn chương tương đối hiện đại. Vốn từ tiếng Việt và khả năng chuyển tải ngôn ngữ và ý tưởng của ông rất già dặn, đạt tầm bậc thầy ngôn ngữ. Theo nhiều bạn văn, Quý Thể viết kỹ càng, tỉ mỉ. Ông nói rằng khi viết văn ông thường không bao giờ làm đề cương, nhưng trong tư duy suy nghĩ thì rất kỹ càng. Một bạn văn từng kể, khi viết về săn thú hay sử dụng súng, ông phải lục tìm sách vở về súng rất nhiều để miêu tả chính xác. Ngoài truyện ngắn “Mùi cọp” đoạt giải ba Báo Văn nghệ, hầu như tác phẩm ông viết gửi cuộc thi truyện ngắn nào ở báo, nhà xuất bản đều đạt giải thưởng, đặc biệt là đoạt giải nhì cuộc thi sáng tác “Văn học tuổi 20”. Có lẽ đây là minh chứng cho ngòi bút điêu luyện của Quý Thể.

Bẵng đi một thời gian đạt nhiều thành tựu lớn trong văn chương, được kết nạp Hội Nhà văn Việt Nam thì Quý Thể âm thầm rút khỏi văn đàn. Ông sang Mỹ đoàn tụ gia đình với con cái gần chục năm. Chính vì thế, suốt gần 10 năm, bạn bè văn chương trong nước mất tin tức về ông.

Rồi một ngày, qua thông tin của nhà văn Lê Đức Quang, chúng tôi được biết nhà văn Quý Thể cùng vợ đã từ Mỹ trở lại ngôi nhà xưa của mình ở 165 dốc Đoàn Kết, bên bờ sông Cái Nha Trang để dưỡng già.

Một ngày đầu đông, tôi đến thăm ông. Nay ông đã 85 tuổi, tuy khỏe mạnh nhưng ông không nhận ra người nói chuyện với mình là ai. Hỏi ra mới biết, ông mất trí nhớ nên hầu như quên hết! Ngay cả cách đây nửa tháng, vợ ông mất, ông cũng không cảm nhận nỗi mất mát lớn lao đó. Thật thương cảm cho cảnh tuổi già của một con người học rộng, tài hoa một thuở. Thời gian cuối đời, nhà văn Quý Thể sống an nhàn sum vầy cùng con cháu, để lại sau lưng một gia tài văn chương đầy ấn tượng. Và mọi người vẫn nhớ mãi một “Quý Thể - Mùi cọp” thuở nào!

LÊ ĐỨC DƯƠNG