Gắn kết hoạt động khắc phục hậu quả bom mìn vào các mục tiêu phát triển bền vững: Hướng đi tất yếu và bền vững

Sự gắn kết tất yếu giữa KPHQBM và các SDG đã trở thành nội dung được thảo luận kỹ trong Cuộc họp kỹ thuật với chủ đề “Hoạt động Khắc phục hậu quả bom mìn và các Mục tiêu phát triển bền vững”, diễn ra từ ngày 27 đến 28-5 vừa qua tại Trụ sở Liên hợp quốc (LHQ) ở Hà Nội.

Cuộc họp diễn ra dưới sự đồng chủ trì của Chương trình Phát triển Liên hợp quốc (UNDP) tại Việt Nam và Trung tâm Hành động bom mìn quốc gia Việt Nam (VNMAC), với sự hỗ trợ kỹ thuật của Trung tâm Quốc tế Geneva về Khắc phục hậu quả bom mìn nhân đạo (GICHD) nằm trong khuôn khổ hoạt động của Dự án Làng Hòa bình Việt Nam - Hàn Quốc (KVPVP).

Cuộc họp kỹ thuật với chủ đề “Hoạt động Khắc phục hậu quả bom mìn và các Mục tiêu phát triển bền vững” thu hút sự tham gia của đại diện nhiều cơ quan, tổ chức tham gia khắc phục hậu quả bom mìn sau chiến tranh ở Việt Nam.

Sự kiện quy tụ các chuyên gia trong nước và quốc tế đến từ VNMAC, các tổ chức như KOICA, UNDP, RENEW, NPA, MAG, PEACE TREES, CRS, đại diện các ban quản lý dự án KVPVP tại Bình Định, Quảng Ngãi và TP Huế.

Việt Nam là một trong những quốc gia chịu ảnh hưởng nặng nề bởi bom mìn và vật nổ còn sót lại sau chiến tranh. Với khoảng 5,6 triệu ha đất bị ô nhiễm, hậu quả bom mìn không chỉ đe dọa đến an toàn tính mạng, mà còn cản trở phát triển kinh tế - xã hội ở nhiều vùng nông thôn, biên giới, miền núi. Trong nhiều năm qua, hoạt động KPHQBM ở Việt Nam đã được triển khai đồng bộ và có nhiều kết quả tích cực, góp phần ổn định đời sống nhân dân, tái thiết vùng đất bị ô nhiễm và thúc đẩy phát triển bền vững.

Từ năm 2017, Chính phủ Việt Nam đã ban hành Kế hoạch hành động quốc gia thực hiện Chương trình nghị sự 2030 vì sự phát triển bền vững (Quyết định số 622/QĐ-TTg), cụ thể hóa 17 mục tiêu toàn cầu thành các mục tiêu và chỉ tiêu phù hợp với điều kiện thực tế trong nước. Đặc biệt, ngày 15-6-2022, Thủ tướng Chính phủ tiếp tục ký ban hành Quyết định số 841/QĐ-TTg, phê duyệt Lộ trình thực hiện các mục tiêu phát triển bền vững đến năm 2030, nhằm xác định mốc thời gian cụ thể cho từng mục tiêu, tạo cơ sở để các bộ, ngành và địa phương xây dựng kế hoạch hành động hiệu quả, khả thi, sát với thực tiễn.

Các đại biểu tham dự Cuộc họp kỹ thuật với chủ đề “Hoạt động Khắc phục hậu quả bom mìn và các Mục tiêu phát triển bền vững” chụp ảnh chung.

Việt Nam cũng đã hai lần trình bày Báo cáo Rà soát quốc gia tự nguyện (VNR) tại Diễn đàn chính trị cấp cao của Liên hợp quốc vào các năm 2018 và 2023, thể hiện tinh thần minh bạch, trách nhiệm và cam kết hội nhập quốc tế sâu rộng.

Tại cuộc họp, các chuyên gia và đại biểu đã phân tích mối quan hệ chặt chẽ giữa hoạt động KPHQBM và các SDG. Không chỉ gắn với Mục tiêu 16 (Hòa bình, công lý và thể chế vững mạnh), hoạt động này còn góp phần trực tiếp vào nhiều mục tiêu khác như: Xóa đói giảm nghèo (SDG1), đảm bảo sức khỏe và an toàn (SDG3), giáo dục (SDG4), bình đẳng giới (SDG5), phát triển hạ tầng và kinh tế địa phương (SDG8), xây dựng đối tác toàn cầu (SDG17)...

Các nghiên cứu điển hình được trình bày tại Cuộc họp cho thấy, khi KPHQBM được gắn kết vào kế hoạch phát triển kinh tế xã hội quốc gia, kế hoạch phát triển kinh tế xã hội của mỗi địa phương, kết quả đạt được sẽ bền vững hơn, lâu dài hơn. Việc rà phá bom mìn không chỉ mở rộng không gian phát triển an toàn cho người dân, mà còn tạo điều kiện xây dựng trường học, cơ sở y tế, hạ tầng nông thôn - từ đó trực tiếp cải thiện chất lượng sống.

Bên cạnh những thành tựu, hoạt động KPHQBM tại Việt Nam vẫn đang đối mặt với nhiều khó khăn: Diện tích ô nhiễm còn lớn, chủng loại bom mìn phức tạp, nguồn lực và công nghệ còn hạn chế. Đặc biệt, việc thiếu cơ chế đánh giá thống nhất ở cấp quốc gia và địa phương về đóng góp của KPHQBM đối với các mục tiêu phát triển bền vững đang là một “khoảng trống” cần được lấp đầy.

Trong bối cảnh Việt Nam đang xây dựng Chương trình quốc gia khắc phục hậu quả bom mìn giai đoạn 2026-2045, tầm nhìn đến năm 2065, Cuộc họp kỹ thuật “Hoạt động Khắc phục hậu quả bom mìn và các Mục tiêu phát triển bền vững” là dịp để Việt Nam học hỏi kinh nghiệm quốc tế, đồng thời khẳng định vai trò chủ động, tích cực của quốc gia trong các sáng kiến toàn cầu.

Hoạt động khắc phục hậu quả bom mìn, xét ở một nghĩa rộng, chính là tiếp nối sứ mệnh của người lính trong thời bình: Không ngừng bảo vệ sự an toàn, yên bình cho nhân dân; tái thiết quê hương từng bị chiến tranh tàn phá. Trong những năm qua, lực lượng công binh Quân đội nhân dân Việt Nam, đặc biệt là các đơn vị làm nhiệm vụ rà phá vật nổ, đã thể hiện tinh thần trách nhiệm cao, phối hợp hiệu quả với các tổ chức trong và ngoài nước, từng bước làm sạch vùng đất bị ô nhiễm, đưa đất đai trở lại phục vụ sản xuất và phát triển.

Việc lồng ghép KPHQBM vào các mục tiêu phát triển bền vững là một hướng đi tất yếu, nhân văn và đầy tính chiến lược. Đây không chỉ là một nhiệm vụ kỹ thuật hay nhân đạo, mà còn là một phần trong chiến lược quốc gia, củng cố nội lực đất nước, xây dựng môi trường an toàn, ổn định, từ đó tạo nền tảng cho phát triển kinh tế, xã hội và bảo vệ chủ quyền quốc gia.

Bài và ảnh: PHAN TUẤN - NGỌC HƯNG