ExxonMobil dính vào vụ kiện lịch sử về rác thải nhựa

Hình minh họa

Theo đơn kiện được đệ trình lên tòa án cấp cao quận San Francisco vào thứ Hai (23/9), tiểu bang này tuyên bố rằng gã khổng lồ dầu khí đã tham gia vào “chiến dịch lừa dối kéo dài hàng thập kỷ” để nói dối người tiêu dùng về tính bền vững của việc tái chế nhựa.

Đơn kiện cáo buộc công ty đã duy trì lời nói dối rằng nhựa, đặc biệt là nhựa dùng một lần, là bền vững và có thể tái chế, mặc dù biết rõ điều này là sai và 95% nhựa cuối cùng sẽ bị đưa vào bãi rác.

ExxonMobil là nhà sản xuất hàng đầu về polyme tổng hợp, về cơ bản là thành phần chính tạo nên nhựa dùng một lần như chai, bao bì và túi, theo đơn kiện.

“Nhựa có ở khắp mọi nơi, từ những nơi sâu nhất của đại dương, những đỉnh núi cao nhất trên trái đất và thậm chí trong cơ thể chúng ta, gây ra thiệt hại không thể phục hồi - theo những cách mà chúng ta đã biết và chưa biết - đối với môi trường và có khả năng là sức khỏe của chúng ta”, ông Bonta cho biết trong một thông cáo báo chí công bố vụ kiện.

Đơn kiện cáo buộc ExxonMobil cố tình chuyển trách nhiệm về rác thải nhựa cho người tiêu dùng bằng cách thúc đẩy ý tưởng rằng tái chế nhựa là nghĩa vụ cá nhân của họ, trong khi công ty này biết rằng tái chế không phải là giải pháp khả thi.

Đáp lại vụ kiện, một phát ngôn viên của ExxonMobil đã đưa ra một tuyên bố với ABC News rằng, “trong nhiều thập kỷ, các quan chức California đã biết hệ thống tái chế của họ không hiệu quả. Họ đã không hành động và bây giờ họ tìm cách đổ lỗi cho người khác. Thay vì kiện chúng tôi, họ có thể hợp tác với chúng tôi để khắc phục vấn đề và giữ cho nhựa không bị chôn lấp”.

Vụ kiện được diễn ra sau cuộc điều tra kéo dài 2 năm được khởi xướng vào năm 2022, trong đó Tổng chưởng lý cho biết văn phòng của ông đã ban hành nhiều trát đòi hầu tòa và thu thập nhiều tài liệu cho vụ kiện.

“Trong nhiều thập kỷ, ExxonMobil đã lừa dối công chúng để thuyết phục chúng ta rằng tái chế nhựa có thể giải quyết cuộc khủng hoảng rác thải nhựa và ô nhiễm khi họ rõ ràng biết rằng điều này là không thể”, ông Bonta cho biết.

“Chúng tôi tập trung vào các giải pháp và những cáo buộc vô căn cứ như thế này chỉ làm sao nhãng công việc hợp tác quan trọng đang được tiến hành để tăng cường quản lý chất thải và cải thiện tính tuần hoàn”, một phát ngôn viên của ExxonMobil cho biết với Reuters trong một phản hồi bằng văn bản sau khi Tổng chưởng lý mở cuộc điều tra vào năm 2022.

Ông Bonta cáo buộc rằng ExxonMobil đã thúc đẩy “tái chế tiên tiến”, được mô tả là một giải pháp tái chế sáng tạo nhưng chương trình này không mới cũng như không hiệu quả.

Quy trình “tái chế tiên tiến” của ExxonMobil không thể xử lý một lượng lớn rác thải nhựa sau tiêu dùng như bao khoai tây chiên mà không gây nguy hiểm cho an toàn và hiệu suất của thiết bị, theo đơn kiện.

Ông Bonta tuyên bố chương trình tái chế chỉ chiếm “chưa đến 1% tổng công suất sản xuất nhựa nguyên sinh của ExxonMobil, vốn vẫn đang tiếp tục tăng”.

Trong tuyên bố gửi tới ABC News, người phát ngôn của ExxonMobil tuyên bố, “cho đến nay, chúng tôi đã xử lý hơn 60 triệu pound (hơn 27.000 tấn) rác thải nhựa thành nguyên liệu thô có thể sử dụng, mà không cần chôn lấp”.

Tính đến tháng 9/2024, vốn hóa thị trường của Exxon Mobil được xếp hạng ở mức hơn 512 tỷ USD, trở thành công ty có giá trị lớn thứ 18 trên thế giới.

“ExxonMobil đã nói dối để tăng thêm lợi nhuận phá kỷ lục của mình bằng cách gây tổn hại đến hành tinh của chúng ta và có thể gây nguy hiểm cho sức khỏe của chúng ta. Vụ kiện hôm nay cho thấy bức tranh đầy đủ nhất về sự lừa dối kéo dài hàng thập kỷ của ExxonMobil và chúng tôi yêu cầu tòa án buộc ExxonMobil phải chịu trách nhiệm hoàn toàn về vai trò của mình trong việc chủ động tạo ra và làm trầm trọng thêm cuộc khủng hoảng ô nhiễm nhựa thông qua chiến dịch lừa dối của mình”, ông Bonta nói.

Bộ Tư pháp California đang yêu cầu hàng tỷ USD tiền bồi thường dân sự, vì sự hủy hoại môi trường, gây hại cho sức khỏe cộng đồng và để chấm dứt “các hoạt động lừa dối” của ExxonMobil.

Theo đơn kiện, hơn 26 triệu pound (gần 12.000 tấn) rác đã được thu gom từ các bãi biển và đường thủy của California kể từ năm 1985 và khoảng 81% trong số đó là nhựa.

Đơn kiện cáo buộc rằng hầu hết các mặt hàng nhựa được thu gom vào ngày làm sạch bờ biển California hàng năm có thể bắt nguồn từ nhựa polyme của ExxonMobil.

Nh.Thạch

AFP