EVFTA - cú hích lớn cho xuất khẩu Việt sang EU

Việt Nam và Liên minh châu Âu (EU) sắp kỷ niệm 5 năm thực thi Hiệp định Thương mại Tự do Việt Nam – EU (EVFTA). Theo khảo sát của EuroCham, 66% doanh nghiệp (DN) tham gia Báo cáo Chỉ số Niềm tin Kinh doanh (BCI) do EuroCham công bố cho biết, họ đang tích cực tham gia vào hoạt động thương mại EU–Việt Nam hoặc các lĩnh vực hỗ trợ chuỗi cung ứng như hậu cần, kho bãi và phân phối, cho thấy mối liên kết thương mại ngày càng sâu sắc giữa hai bên.

EVFTA đang trở thành động lực lớn thúc đẩy giao thương hai chiều.

Kết quả khảo sát cũng phản ánh sự ghi nhận ngày càng rõ rệt từ phía DN đối với những lợi ích thiết thực mà EVFTA mang lại. “Thật đáng khích lệ khi có tới 98,2% DN được khảo sát cho biết, họ đã biết đến EVFTA”, Chủ tịch EuroCham Bruno Jaspaert cho hay. Một trong những chuyển biến đáng chú ý nhất trong năm qua là tỷ lệ DN xác định ưu đãi thuế quan là lợi ích nổi bật của EVFTA đã tăng vọt – từ 29% trong quý II/2024 lên đến 61% trong quý II/2025. Sự gia tăng này phản ánh hiệu quả của lộ trình cắt giảm thuế theo từng giai đoạn, cũng như mức độ tận dụng ngày càng cao các điều khoản ưu đãi của hiệp định.

Tổng kim ngạch thương mại giữa EU và Việt Nam đã tăng 40% kể từ năm 2020, theo số liệu của Bộ Công Thương. Nếu năm 2019, xuất nhập khẩu Việt Nam - EU đạt 49,8 tỷ USD, thì đến cuối năm 2024, con số này đã tăng lên 68,4 tỷ USD.

Theo Đại sứ Việt Nam tại Vương quốc Bỉ Nguyễn Văn Thảo, sau 5 năm triển khai, Hiệp định EVFTA đã khẳng định vai trò là công cụ hợp tác kinh tế quan trọng giữa Việt Nam và EU, nhất là trong bối cảnh thế giới trải qua nhiều biến động lớn như đại dịch COVID-19 và các căng thẳng địa chính trị leo thang. EVFTA không chỉ tạo lực đẩy mạnh mẽ cho thương mại và đầu tư song phương, mà còn góp phần giảm thiểu những gián đoạn trong chuỗi cung ứng toàn cầu.

Theo số liệu của Hải quan Việt Nam, kim ngạch thương mại hai chiều giữa Việt Nam và Hà Lan trong 4 tháng đầu năm đạt 4,42 tỷ USD, tăng 5,2% so với cùng kỳ năm 2024. Trong đó, XK của Việt Nam đạt 4,16 tỷ USD, tăng 4,6%, nhập khẩu từ Hà Lan đạt 262 triệu USD, tăng 17,1%.

Không dừng lại ở XK hàng hóa, EVFTA còn góp phần nâng cao vị thế của Việt Nam như một điểm đến đầu tư hấp dẫn trong khu vực. Tính đến thời điểm hiện tại, tổng vốn đăng ký của các nhà đầu tư EU vào Việt Nam đạt hơn 35 tỷ USD, tập trung vào các lĩnh vực công nghệ cao, năng lượng tái tạo, dược phẩm và logistics. Một số dự án tiêu biểu có thể kể đến như: Lego (1 tỷ USD), Bosch (340 triệu USD), BW Industrial (100 triệu USD)...

Theo EuroCham, trong bức tranh kinh doanh tổng thể tại Việt Nam, việc khai thác trọn vẹn tiềm năng của EVFTA còn phụ thuộc vào nhiều nỗ lực phối hợp. Một trong những rào cản nổi bật hiện nay là vấn đề định giá hải quan, được 37% DN tham gia khảo sát xác định là trở ngại chính. Nhiều lãnh đạo DN phản ánh rằng, sự khác biệt trong cách phân loại sản phẩm giữa cơ quan hải quan Việt Nam và EU thường xuyên dẫn đến tranh cãi về mức thuế suất và kéo theo các quy trình xử lý phức tạp, mất thời gian.

Để vượt qua các rào cản này, nhiều DN đã kiến nghị những giải pháp cụ thể như: Đơn giản hóa quy trình nhập khẩu, tăng cường ứng dụng công nghệ số và các nền tảng khai báo điện tử, cũng như cho phép cơ chế tự chứng nhận xuất xứ. Ngoài ra, 28% số DN mong muốn có hướng dẫn và thực thi hải quan nhất quán hơn, trong khi 22% DN đề xuất cần đẩy mạnh việc loại bỏ các rào cản kỹ thuật trong thương mại.

Để giúp DN hai bên tận dụng hiệu quả hơn nữa EVFTA, các chuyên gia kinh tế cho rằng, DN Việt Nam và EU cần tập trung vào việc nâng cao nhận thức về hiệp định, cải thiện năng lực cạnh tranh, tận dụng các cơ hội về thuế quan và phi thuế quan. Đồng thời, cần tăng cường hợp tác, chia sẻ thông tin và kinh nghiệm để tối ưu hóa lợi ích từ EVFTA.

Lưu Hiệp