EU và Việt Nam 'cam kết' thúc đẩy hợp tác thương mại về sản phẩm gỗ có nguồn gốc

Đảm bảo phát triển rừng bền vững. (Ảnh: Hùng Võ/Vietnam+)

Trong bối cảnh hoạt động thương mại ngày càng được tăng cường giữa Liên minh châu Âu (EU) và Việt Nam trong lĩnh vực lâm sản, EU sẽ tiếp tục hỗ trợ Việt Nam về kỹ thuật để sớm triển khai hiệu quả Hiệp định VPA/FLEGT, nhằm thúc đẩy thương mại các sản phẩm gỗ có nguồn gốc từ các khu vực rừng được quản lý bền vững và được khai thác tuân thủ theo luật pháp của quốc gia khai thác; đảm bảo nguồn gốc hợp pháp đối với các sản phẩm trong toàn bộ chuỗi cung ứng, dù là nhập khẩu, xuất khẩu hay tiêu thụ trong nước.

Thông tin trên vừa được Đại sứ EU tại Việt Nam Julien Guerrier đưa ra tại Phiên họp lần thứ 7 của Ủy ban thực thi chung về Hiệp định VPA/FLEGT (Hiệp định đối tác tự nguyện về thực thi luật lâm nghiệp, quản trị và thương mại lâm sản) giữa Việt Nam và EU, diễn ra trong ngày 4/3, tại Hà Nội.

Việt Nam cam kết gỗ có nguồn gốc rõ ràng

Phát biểu tại phiên họp, Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Nguyễn Quốc Trị cho hay, thời gian qua, ngành lâm nghiệp vẫn phải đối mặt với các yêu cầu nghiêm ngặt về tiêu chuẩn chất lượng và bảo vệ môi trường từ các thị trường quốc tế. Tuy nhiên, các hiệp định thương mại tự do đã giúp gia tăng cơ hội xuất khẩu gỗ và lâm sản của Việt Nam - một trong những quốc gia xuất khẩu gỗ lớn nhất thế giới.

Đặc biệt, với giá trị xuất khẩu gỗ và lâm sản trong năm 2024 cao nhất từ trước tới nay và giá trị xuất siêu đạt 14,50 tỷ USD (tăng 17,15% so với năm 2023), ông Trị khẳng định việc tuân thủ nguồn nguyên liệu có xuất xứ rõ ràng ở Việt Nam đã đáp ứng được yêu cầu của ngành công nghiệp chế biến gỗ.

Việc tăng trưởng trên cũng đã góp phần giúp những người làm công tác bảo vệ rừng, phát triển rừng, người trồng rừng có cuộc sống ấm no hơn.

Về khía cạnh chính sách, ông Trị cho biết trong năm 2024, Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn (nay là Bộ Nông nghiệp và Môi trường) cũng đã tham mưu cho Chính phủ ban hành nhiều cơ chế chính sách quan trọng như: Ban hành Nghị định số 120/2024/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 102/2020/NĐ-CP của Chính phủ quy định Hệ thống bảo đảm gỗ hợp pháp Việt Nam.

Trong đó, một số nội dung sửa đổi, bổ sung của nghị định trên nhằm đảm bảo phù hợp với Hiệp định VPA/FLEGT như: Mở rộng đối tượng phân loại doanh nghiệp (trồng, khai thác và cung cấp gỗ rừng trồng, chế biến, nhập khẩu, xuất khẩu gỗ); bổ sung quy định về tuân thủ pháp luật quốc gia nơi khai thác gỗ, trung chuyển và xuất khẩu gỗ vào Việt Nam; điều chỉnh thời hạn công bố danh mục các loại gỗ nhập khẩu vào Việt Nam từ 6 tháng thành 1 năm hoặc khi có thay đổi.

Ngoài ra, nghị định trên cũng điều chỉnh theo hướng bỏ quy định về cấp giấy phép FLEGT đối với lô hàng gỗ tạm nhập, tái xuất; gỗ sau xử lý tịch thu để phù hợp với Hiệp định VPA/FLEGT và Thỏa thuận 301 (Thỏa thuận giữa Chính phủ Việt Nam và Hoa Kỳ) về kiểm soát khai thác và buôn bán gỗ bất hợp pháp.

Theo ông Trị, những sự điều chỉnh chính sách nêu trên đã khẳng định và cho thấy những cam kết mạnh mẽ từ phía Việt Nam trong thực thi Hiệp định VPA/FLEGT.

Sản xuất đồ gỗ xuất khẩu của một doanh nghiệp ở tỉnh Bình Dương. (Ảnh: Vũ Sinh/TTXVN)

“Và tại cuộc họp hôm nay, phía Việt Nam sẽ trao đổi cởi mở với phái đoàn EU, qua đó đề xuất các hoạt động ưu tiên cũng như thống nhất lộ trình thực hiện trong năm 2025, cũng như thời gian tiếp theo, để thúc đẩy hơn nữa hợp tác giữa Việt Nam và EU trong lĩnh vực nông nghiệp nói chung, lâm nghiệp nói riêng,” ông Trị nói.

EU sẽ tiếp tục hỗ trợ Việt Nam về kỹ thuật

Theo Đại sứ EU tại Việt Nam Julien Guerrier, Hiệp định VPA/FLEGT giữa EU và Việt Nam liên quan đến quản trị và thương mại gỗ, lâm sản đã có hiệu lực từ năm 2019. Mục tiêu của hiệp định này là để tạo một khung khổ pháp lý nhằm đảm bảo tất cả các sản phẩm xuất khẩu từ Việt Nam sang EU được sản xuất hợp pháp cũng như có nguồn gốc hợp pháp và đảm bảo phát triển rừng bền vững.

Khung khổ pháp lý trên cũng nhằm thúc đẩy thương mại các sản phẩm gỗ có nguồn gốc từ các khu vực rừng được quản lý bền vững và được khai thác tuân thủ theo luật pháp của quốc gia khai thác; đảm bảo hợp pháp đối với các sản phẩm trong toàn bộ chuỗi cung ứng, dù là nhập khẩu, xuất khẩu hay sản xuất, tiêu thụ trong nước.

“Vì vậy, việc tăng cường hợp tác giữa Việt Nam và EU để đảm bảo gỗ và các sản phẩm gỗ thương mại có nguồn gốc hoàn toàn hợp pháp đóng vai trò hết sức quan trọng. Kể từ phiên họp lần thứ 6 diễn ra đầu năm 2024 đến nay, phần lớn các hoạt động đã có được những bước chuyển biến tích cực,” Đại sứ Julien Guerrier nói.

Ngài đại sứ cũng bày tỏ mong muốn Hiệp định VPA/FLEGT sẽ được triển khai hiệu quả tại Việt Nam trong năm 2025, để sớm cấp phép FLEGT (văn bản do cơ quan thẩm quyền quản lý CITES Việt Nam cấp để xuất khẩu, tạm nhập, tái xuất lô hàng gỗ sang EU được xác minh hợp pháp theo các tiêu chí quy định tại Hiệp định VPA/FLEGT và các văn bản quy phạm pháp luật khác có liên quan).

Tuy vậy, Đại sứ Julien Guerrier cũng lưu ý còn 2 yếu tố còn tồn đọng mà EU và Việt Nam cần thống nhất với nhau để có thể thực hiện đầy đủ hiệp định trên. Đó là việc thực hiện trách nhiệm giải trình về nguồn gốc gỗ ở mọi thời điểm, nhất là trong công tác nhập khẩu ở Việt Nam; cũng như danh sách các quốc gia và vùng địa lý.

Vấn đề thứ hai là mặc dù rừng phát triển bền vững là vấn đề rất quan trọng để phát triển hành tinh lành mạnh; là nguồn sinh kế của hàng triệu người, đảm bảo nguồn nước bền vững, cũng như góp phần đạt mục tiêu về khí hậu vào năm 2050. Tuy nhiên, việc suy giảm đa dạng sinh học và biến đổi khí hậu với những hiện tượng thời tiết ngày càng cực đoan hơn (như thiên tai, hạn hán, ngập mặn hay cháy rừng), rõ ràng rừng - “lá phổi tự nhiên” đang trở thành “nạn nhân” của cuộc khủng hoàng này.

“Điều này đòi hỏi chúng ta cần phải hành động ngay từ bây giờ. Vì thế, cả Việt Nam và EU đều đã thống nhất cùng hợp tác với nhau để đạt được mục tiêu phát triển rừng bền vững. Chúng ta đã có những tuyên bố của các lãnh đạo cũng như COP26 trong việc phục hồi rừng cũng như đảm bảo chống suy thoái rừng, đất rừng. Bên cạnh đó, chiến lược phát triển của Việt Nam cũng đã đề cao tầm quan trọng của rừng trong việc đạt được các mục tiêu khí hậu vào năm 2050,” Đại sứ Julien Guerrier nói.

Cũng theo Đại sứ Julien Guerrier, trong thời gian tới, rừng của Việt Nam sẽ đóng vai trò quan trọng là “bể carbon” và đóng góp vào việc giảm phát thải cho nhiều ngành khác. Đó cũng là lý do Việt Nam cần phải bảo vệ rừng, từ đó tạo ra giá trị bền vững từ rừng, cũng như lâm sản.

Với thực trạng và tầm quan trọng của rừng nêu trên, Đại sứ Julien Guerrier nhấn mạnh trong thời gian tới, EU sẽ tiếp tục đồng hành, hỗ trợ kỹ thuật cho Việt Nam nói chung, Bộ Nông nghiệp và Môi trường nói riêng để sớm triển khai hiệu quả Hiệp định VPA/FLEGT trong năm 2025, cũng như thời gian tới./.

(Vietnam+)