EU nhất trí tăng chi tiêu, nâng cao năng lực phòng thủ

Binh sỹ Đức trong một cuộc tập trận. Ảnh: AFP/TTXVN

"Chúng ta đã làm được rất nhiều, nhưng cần làm nhiều hơn. Chúng ta cần làm nhanh hơn, mạnh mẽ hơn, hiệu quả hơn và phải làm cùng nhau", Chủ tịch Hội đồng châu Âu Antonio Costa phát biểu sau hội nghị quốc phòng tại Brussels, Bỉ

Tuy nhiên, các lãnh đạo EU vẫn chưa làm rõ cách huy động nguồn tài chính cho đợt gia tăng chi tiêu quốc phòng này.

Các quốc gia EU đã tăng chi tiêu quốc phòng trong những năm gần đây do lo ngại trước chiến dịch quân sự đặc biệt của Nga tại Ukraine từ năm 2022 và trước nguy cơ không thể dựa vào Mỹ như một lá chắn bảo vệ trong tương lai.

Những nỗ lực này càng trở nên cấp bách khi Tổng thống Mỹ Donald Trump nhiều lần bày tỏ quan điểm nghi ngờ về cam kết của Mỹ đối với Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO), đồng thời kêu gọi các nước châu Âu tăng chi tiêu quốc phòng.

Hội nghị EU lần này diễn ra trong bối cảnh Tổng thống Trump tuyên bố sắp áp thuế quan trên hàng nhập khẩu từ EU, sau khi đã áp dụng các biện pháp tương tự đối với Canada, Mexico và Trung Quốc.

EU đã xác định những lĩnh vực quan trọng cần tăng cường, bao gồm phòng không và tên lửa, đạn dược và phương tiện vận chuyển quân sự. Tuy nhiên, các lãnh đạo vẫn chưa thống nhất về nguồn tài chính.

Theo bà Ursula von der Leyen, Chủ tịch Ủy ban châu Âu, EU đang xem xét nâng cao vai trò của Ngân hàng đầu tư châu Âu và thu hút vốn tư nhân để tài trợ quốc phòng. Các nhà ngoại giao cho biết một giải pháp thỏa hiệp có thể là vay nợ để tài trợ các dự án quân sự thay vì phân phát trực tiếp từ ngân sách.

Năm ngoái, chi tiêu quốc phòng trung bình của các nước EU đạt 1,9% Tổng sản phẩm quốc nội (GDP), tương đương 334,5 tỷ USD, tăng 30% so với năm 2021. Tuy nhiên, để lấp đầy các lỗ hổng quốc phòng, EU có thể cần thêm 500 tỷ euro trong thập kỷ tới.

Trong một diễn biến liên quan, Tổng Thư ký NATO, ông Mark Rutte cùng ngày 3/2 khẳng định căng thẳng thương mại do Tổng thống Mỹ Donald Trump gây ra sẽ không ảnh hưởng đến năng lực răn đe tập thể của liên minh quân sự này.

Phát biểu với báo giới sau cuộc gặp Thủ tướng Anh Keir Starmer tại Brussels, ông Rutte chia sẻ: “Giữa các đồng minh luôn có những vấn đề, mọi thứ không phải lúc nào cũng êm đẹp và suôn sẻ. Nhưng tôi hoàn toàn tin tưởng rằng tình trạng này sẽ không cản trở quyết tâm chung của chúng tôi về việc duy trì sức mạnh răn đe”.

Tổng thống Trump đã khiến một số đối tác thân cận nhất của Washington bị sốc khi quyết định áp thuế với Canada, quốc gia thành viên NATO và đe dọa sẽ thực hiện chính sách tương tự với EU.

Khi được hỏi liệu châu Âu có nên lập kế hoạch tự vệ mà không cần sự hỗ trợ của Mỹ hay không, Tổng Thư ký Rutte phản bác rằng việc hình dung NATO không có vai trò then chốt của Mỹ là suy nghĩ không thực tế. Theo ông, hệ thống phòng thủ châu Âu sẽ vô hiệu nếu thiếu Mỹ.

Người đứng đầu NATO nhấn mạnh, NATO hay bất cứ cái tên nào mà tổ chức này khi đó được gọi, sẽ không đứng vững nếu không có Mỹ.

Việt Dũng/Báo Tin tức (Theo Reuters/AFP)