Dùng nước giếng nấu ăn, máu của bé gái chuyển nâu

Ngày 24-6, BSCK2 Nguyễn Minh Tiến, Phó Giám đốc Bệnh viện Nhi đồng Thành phố (TP HCM), cho hay các bác sĩ tại đây đã kịp cấp cứu bé gái P.T.M (16 tháng tuổi, ở Long An) bị tím tái toàn thân do methemoglobin máu (rối loạn máu hiếm gặp).

Sau tiêm thuốc, bé gái bắt đầu hồng hào trở lại, chỉ số SpO2 tăng từ 75% lên 95% sau khoảng 30 phút.

Trước đó, bé M. nhập viện trong tình trạng tím môi, da xanh tím toàn thân, SpO2 chỉ còn 75%. Người nhà cho biết khoảng 1 giờ trước khi có biểu hiện bất thường, bé ăn ghẹ và canh cải bó xôi nấu bằng nước giếng.

Ngay khi nhập viện, bé tỉnh táo, quấy khóc, không sốt, không nôn ói hay có dấu hiệu hô hấp bất thường, song tình trạng tím tái và thiếu oxy nặng khiến các bác sĩ phải nhanh chóng tìm nguyên nhân. Kết quả xét nghiệm khí máu cho thấy bé bị thiếu oxy và toan chuyển hóa nặng, lactate máu tăng cao. Các chỉ số về tim, phổi, gan, thận đều trong giới hạn bình thường, loại trừ các bệnh lý cấp tính tại các cơ quan này.

Các bác sĩ nghi ngờ methemoglobin máu, tình trạng hồng cầu không thể gắn và vận chuyển oxy do bị biến đổi cấu trúc. Do đó, bệnh nhi được thực hiện "test máu tiếp xúc không khí" bằng cách lấy một mẫu máu lắc đều trong ống tiêm. Nếu máu không chuyển sang màu đỏ tươi mà giữ màu nâu sẫm là dấu hiệu đặc trưng của methemoglobin máu. Kết quả xác định bé mắc căn bệnh này.

Bệnh nhi lập tức được xử trí bằng cách thở oxy, tiêm thuốc giải độc xanh methylene (methylthioninium) liều 1 mg/kg tiêm tĩnh mạch chậm, kèm uống than hoạt tính để loại bỏ độc chất còn sót lại trong đường tiêu hóa. Sau 5-10 phút tiêm thuốc, bé bắt đầu hồng hào trở lại, chỉ số SpO2 tăng từ 75% lên 95% sau khoảng 30 phút.

BS Tiến cảnh báo methemoglobin máu ở trẻ nhỏ thường liên quan đến việc ăn hoặc uống thực phẩm có hàm lượng nitrate cao, đặc biệt khi nấu bằng nước giếng. Nitrate (NO3-) là chất oxy hóa có thể biến hemoglobin dạng sắt (Fe2+) thành methemoglobin (Fe3+), loại hồng cầu không thể mang oxy đến mô, gây thiếu oxy nghiêm trọng dù trẻ vẫn thở bình thường.

Một số loại rau củ như rau dền, củ dền, cải bó xôi... có chứa nhiều nitrate. Đặc biệt nguy hiểm nếu phụ huynh dùng nước luộc rau này để pha sữa cho trẻ nhỏ vì nghĩ "màu đỏ bổ máu", điều này có thể vô tình gây ngộ độc nặng, nhất là ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ dưới 1 tuổi.

"Phụ huynh nên hạn chế sử dụng nước giếng chưa qua kiểm định để nấu ăn cho trẻ. Tốt nhất nên dùng nước máy an toàn, đồng thời tránh sử dụng thực phẩm có màu hoặc mùi lạ, đặc biệt trong các bữa ăn của trẻ nhỏ."-BS Tiến khuyến cáo thêm.

Hải Yến