Đứng dậy tim đập nhanh nguy hiểm như thế nào?

Hội chứng nhịp tim nhanh tư thế đứng có nguy hiểm không? Hội chứng nhịp tim nhanh tư thế không đe dọa đến tính mạng, nhưng tình trạng này có thể ảnh hưởng rất lớn đến cuộc sống và công việc hàng ngày. Đặc biệt, hội chứng này có thể khiến bạn bị té ngã. Dưới đây là những thông tin bạn cần lưu ý về hội chứng này.

1. Hội chứng nhịp tim nhanh tư thế đứng là gì?

Hội chứng nhịp tim nhanh tư thế đứng (POTS) là một rối loạn trong đó phần lớn máu của bạn sẽ tập trung ở phần dưới cơ thể, khi bạn đứng dậy và để đáp ứng lại - nhịp tim của bạn sẽ tăng vọt.

Tại sao hội chứng này được viết tắt là POTS? POTS có ý nghĩa là:

+ P (Postural) - Tư thế: Liên quan đến vị trí cơ thể

+ O (Orthostatic) - Chỉnh hình: Liên quan đến tư thế đứng thẳng

+ T (Tachycardia) - Nhịp tim nhanh: Nhịp tim trên 100 nhịp mỗi phút

+ S (Syndrome) - Hội chứng: Một nhóm các triệu chứng xảy ra cùng lúc

Hội chứng POTS khiến tim bạn đập nhanh hơn để cố gắng đưa máu lên não (Ảnh: ST)

Thông thường, hệ thần kinh tự chủ của cơ thể cân bằng nhịp tim và huyết áp để giữ cho máu lưu thông ở tốc độ khỏe mạnh, bất kể cơ thể bạn ở tư thế nào.

Nếu bạn bị hội chứng này, cơ thể bạn không thể phối hợp hành động cân bằng của sự co thắt mạch máu (co bóp) và phản ứng nhịp tim. Điều này có nghĩa là cơ thể bạn không thể giữ cho huyết áp ổn định và đều đặn. Điều này gây ra nhiều triệu chứng khác nhau.

Mỗi trường hợp mắc hội chứng nhịp tim nhanh tư thế đứng đều khác nhau. Một số người mắc hội chứng này có thể thấy các triệu chứng xuất hiện rồi biến mất trong nhiều năm. Trong hầu hết các trường hợp, với sự điều chỉnh chế độ ăn uống, thuốc men và hoạt động thể chất, người mắc hội chứng nhịp tim nhanh tư thế đứng sẽ cải thiện được chất lượng cuộc sống.

2. Triệu chứng của hội chứng nhịp tim nhanh tư thế đứng

Bạn có thể bị hội chứng nhịp tim nhanh tư thế đứng đột ngột hoặc có thể phát triển dần dần. Các triệu chứng bao gồm:

- Chóng mặt hoặc choáng váng, đặc biệt là khi đứng lên, đứng lâu ở một tư thế hoặc đi bộ đường dài.

- Ngất xỉu

- Hay quên và khó tập trung (sương mù não)

- Tim đập nhanh

- Kiệt sức/mệt mỏi

- Cảm thấy lo lắng hoặc bồn chồn

- Run rẩy và đổ mồ hôi quá nhiều

- Khó thở

- Đau ngực

- Đau đầu

- Đau bụng, đầy hơi

- Cảm thấy khó chịu

- Khuôn mặt nhợt nhạt và tay chân chuyển sang màu tím nếu chúng thấp hơn tim

- Giấc ngủ bị gián đoạn do đau ngực, tim đập nhanh và đổ mồ hôi quá nhiều khi ngủ

Các triệu chứng của hội chứng tim đập nhanh tư thế đứng thường trở nên trầm trọng hơn trong các trường hợp sau:

- Ở trong môi trường ấm áp, chẳng hạn như trong bồn tắm nước nóng hoặc vòi hoa sen hoặc vào ngày nóng bức.

- Đứng thường xuyên

- Tham gia tập thể dục với cường độ cao

- Khi bạn bị bệnh, chẳng hạn như cảm lạnh hoặc nhiễm trùng.

- Đang trong chu kỳ kinh nguyệt

Các triệu chứng xảy ra ngay lập tức hoặc vài phút sau khi ngồi dậy hoặc đứng dậy. Nằm xuống có thể làm giảm một số triệu chứng.

3. Nguyên nhân gây ra hội chứng tim đập nhanh tư thế đứng

Các nhà nghiên cứu vẫn chưa chắc chắn chính xác nguyên nhân gây ra hội chứng này. Hiện tại, họ cho rằng có nhiều nguyên nhân, được nhóm thành các phân nhóm khác nhau của hội chứng tim đập nhanh tư thế đứng, bao gồm:

- Hội chứng POTS thần kinh: Tình trạng này xảy ra khi mất thần kinh ngoại biên (mất nguồn cung cấp thần kinh) dẫn đến các cơ mạch máu kém, đặc biệt là ở chân và phần thân (bụng).

- Hội chứng POTS cường giao cảm: Tình trạng này xảy ra khi hệ thần kinh giao cảm của bạn hoạt động quá mức.

- POTS giảm thể tích máu: Giảm thể tích máu có thể dẫn đến POTS. Thể tích máu thấp có thể gây ra các triệu chứng tương tự có thể chồng chéo trong POTS thần kinh và tăng adrenergic.

Ngoài ra, ngày càng có nhiều bằng chứng cho thấy hội chứng tim đập nhanh tư thế đứng có thể là một bệnh tự miễn, nghĩa là hệ thống miễn dịch của bạn tấn công các mô khỏe mạnh vì những lý do chưa rõ.

Không chắc chắn chính xác nguyên nhân gây ra hội chứng tim đập nhanh tư thế đứng (Ảnh: ST)

Một số yếu tố nguy cơ khác làm tăng nguy cơ mắc hội chứng này như là nữ giới từ 15-50 tuổi, thiếu máu, mắc hội chứng mệt mỏi mãn tính, bệnh tiểu đường, bệnh bạch cầu đơn nhân, bệnh đa xơ cứng, các bệnh tự miễn dịch, nhiễm trùng nghiêm trọng, mang thai.

4. Cách chẩn đoán hội chứng tim đập nhanh tư thế đứng

Để chẩn đoán hội chứng tim đập nhanh tư thế đứng, bác sĩ có thể yêu cầu một số xét nghiệm và nghiệm pháp sau:

- Nghiệm pháp bàn nghiêng. Bác sĩ sẽ yêu cầu bạn nằm thẳng trên bàn và thắt dây an toàn để bạn không bị ngã khi bàn nghiêng. Bàn từ từ di chuyển cơ thể bạn thẳng đứng để mô phỏng tư thế đứng. Bác sĩ sẽ theo dõi những thay đổi về nhịp tim của bạn.

- Xét nghiệm nước tiểu để đo nồng độ natri và loại trừ các nguyên nhân khác gây ra các triệu chứng của bạn

- Xét nghiệm máu để kiểm tra thận, gan và tuyến giáp của bạn và để loại trừ các nguyên nhân khác

- Điện tâm đồ và siêu âm tim để xem tim bạn hoạt động tốt như thế nào

- Xét nghiệm phản xạ trục tiết mồ hôi định lượng để kiểm tra các dây thần kinh kiểm soát mồ hôi

- Động tác Valsalva để kiểm tra các dây thần kinh điều khiển tim của bạn

- Kiểm tra nhịp thở tự động để đo lưu lượng máu và áp suất trong khi tập thể dục

- Sinh thiết thần kinh để lấy một mẫu nhỏ sợi thần kinh để phân tích dưới kính hiển vi

5. Cách điều trị hội chứng nhịp tim nhanh tư thế đứng

Không có phương pháp nào có thể điều trị hoàn toàn hội chứng nhịp tim nhanh tư thế đứng. Để kiểm soát hội chứng này, bạn cần kết hợp sử dụng thuốc, chế độ ăn uống, lối sống lành mạnh và tập thể dục thường xuyên. Cụ thể:

- Bạn có thể thực hiện một số bài tập như aerobic, bơi lội, chèo thuyền, thực hiện bài tập đạp xe nằm ngửa. Lưu ý, khi tập thể dục, bạn nên tập chậm rãi và với cường độ vừa phải.

- Trong chế độ ăn uống, mọi người nên uống đủ nước, ăn chế độ ăn nhiều chất xơ và carbohydrate phức hợp, duy trì chế độ dinh dưỡng cân bằng (đầy đủ protein, rau, sữa và trái cây), tăng lượng natri trong chế độ ăn uống.

- Một số loại thuốc cũng có thể được sử dụng để điều trị hội chứng này. Các loại thuốc sử dụng cần tuân thủ theo chỉ định của bác sĩ.

- Khi ngủ bạn nên nâng đầu giường lên để dễ đứng dậy sau khi nằm xuống. Đảm bảo nhiệt độ trong phòng ngủ lý tưởng để ngủ. Cố gắng đi ngủ vào cùng một thời điểm mỗi đêm và tránh ngủ trưa. Tránh sử dụng các thiết bị điện tử ít nhất là 1 giờ trước khi ngủ.

6. Cách phòng ngừa hội chứng nhịp tim nhanh tư thế đứng

Không có biện pháp phòng ngừa hoàn toàn hội chứng nhịp tim nhanh tư thế đứng nhưng bạn có thể giảm thiểu nguy cơ bằng một số biện pháp như:

- Duy trì nhiệt độ ổn định như giữ môi trường mát mẻ bằng cách sử dụng điều hòa, quạt. Khi tắm, hãy cố gắng sử dụng nước ấm, vì nước nóng hoặc lạnh đều có thể gây ra các triệu chứng POTS.

- Tránh đứng lâu. Nếu phải đứng lâu hãy thử chuyển trọng lượng từ chân này sang chân kia và di chuyển nhẹ nhàng.

- Tránh uống rượu do loại đồ uống này có thể làm các triệu chứng trở nên trầm trọng hơn vì nó làm cơ thể bạn mất nước.

Nếu việc đứng lên gây ra các triệu chứng bất thường, chẳng hạn như choáng váng và nhịp tim đập nhanh một cách thường xuyên, bạn nên đến gặp bác sĩ để được chẩn đoán chính xác nguyên nhân gây bệnh và có hướng điều trị kịp thời.

Nguồn: Clevelandclinic

Vân Anh