Đồng Nai và bài toán kiểm soát buôn lậu thuốc lá

Ngày 12/4/2025, Công an phường Long Bình Tân, TP. Biên Hòa thu giữ 1.570 bao thuốc lá ngoại nhập lậu. Ảnh: Công an Đồng Nai

Đầu tháng 5, phát hiện 2 vụ buôn lậu thuốc lá với mức độ tinh vi

Đầu tháng 5/2025, lực lượng chức năng tại Đồng Nai đã phát hiện và bắt giữ 2 vụ buôn lậu thuốc lá với mức độ tinh vi. Cụ thể, vào ngày 8/5, lực lượng chức năng đã bắt quả tang đối tượng Võ Thanh Tiến (52 tuổi, ngụ tại thành phố Biên Hòa) đang tàng trữ hơn 15.000 bao thuốc lá nhập lậu mang nhãn hiệu Jet và Hero tại một căn nhà ở tổ 31, khu phố 5, phường Bửu Long. Đối tượng khai nhận đã vận chuyển số thuốc lá này vào địa bàn để tiêu thụ mà không có hóa đơn, chứng từ.

Trước đó, vào ngày 2/5, tại hẻm 49, đường Phan Chu Trinh, phường Quang Vinh, lực lượng chức năng cũng đã phát hiện và bắt giữ đối tượng Nguyễn Thành Trung (41 tuổi, ngụ tại phường Trung Dũng, thành phố Biên Hòa), khi đối tượng này đang vận chuyển, mua bán 2.200 bao thuốc lá điếu nhập lậu các nhãn hiệu Jet, Hero và 555.

Trước đó nữa, vào ngày 13/4, Công an phường Long Bình Tân đã phát hiện nhóm 3 đối tượng tàng trữ hơn 1.500 bao thuốc lá lậu trên địa bàn. Các đối tượng này đã thừa nhận hành vi tàng trữ hàng cấm và tự nguyện giao nộp số thuốc lá cho cơ quan công an.

Các đối tượng buôn lậu thường xuyên thay đổi phương thức hoạt động, sử dụng xe máy và xe ô tô để vận chuyển hàng hóa, cất giấu thuốc lá lậu tại các khu dân cư, cửa hàng tạp hóa, gây khó khăn cho công tác kiểm tra và xử lý của lực lượng chức năng.

Đáng chú ý, trong tháng 4/2025, lực lượng chức năng tại Đồng Nai đã phát hiện và xử lý 4 vụ buôn lậu thuốc lá, thu giữ khoảng 3.980 bao thuốc lá điếu nhập lậu.

Nỗ lực của lực lượng chức năng và những thách thức đặt ra

Trước tình hình buôn lậu thuốc lá diễn biến phức tạp, lực lượng chức năng tại Đồng Nai đã tăng cường công tác kiểm tra, kiểm soát, phối hợp chặt chẽ giữa các đơn vị để phát hiện và xử lý kịp thời các hành vi vi phạm. Tuy nhiên, công tác đấu tranh với buôn lậu thuốc lá vẫn gặp nhiều khó khăn do các đối tượng hoạt động tinh vi, manh động và có sự liên kết chặt chẽ trong đường dây.

Để nâng cao hiệu quả công tác phòng, chống buôn lậu thuốc lá, cần có sự phối hợp đồng bộ giữa các cơ quan chức năng, chính quyền địa phương và người dân. Đồng thời, cần đẩy mạnh công tác tuyên truyền, giáo dục pháp luật để nâng cao nhận thức của người dân về tác hại của thuốc lá lậu và hậu quả pháp lý của hành vi buôn lậu.

Ngoài ra, việc áp dụng công nghệ thông tin trong công tác quản lý, giám sát cũng là một giải pháp hữu hiệu để phát hiện và ngăn chặn kịp thời các hành vi buôn lậu. Cần xây dựng cơ sở dữ liệu về các đối tượng buôn lậu, các điểm nóng về buôn lậu thuốc lá để có biện pháp xử lý phù hợp.

Cùng với đó, việc nâng cao mức xử phạt đối với hành vi buôn lậu thuốc lá cũng là một biện pháp răn đe hiệu quả. Cần xem xét tăng mức phạt tiền, áp dụng hình phạt tù đối với các đối tượng buôn lậu có tổ chức, tái phạm nhiều lần để tạo tính răn đe và ngăn chặn hành vi vi phạm.

Tăng thuế thuốc lá – Biện pháp kép bảo vệ sức khỏe và ngân sách

Quốc hội đang xem xét sửa đổi Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt, trong đó một nội dung đáng chú ý là đề xuất tăng thuế đối với thuốc lá. Mục tiêu chính là vừa giảm tỷ lệ tiêu dùng, vừa tăng thu cho ngân sách nhà nước.

Dự thảo luật đưa ra 2 phương án điều chỉnh:

Phương án 1: Giữ nguyên thuế suất 75% và bổ sung mức thuế tuyệt đối 2.000 đồng/bao từ năm 2026, sau đó tăng thêm 2.000 đồng mỗi năm, đạt 10.000 đồng/bao vào năm 2030.

Phương án 2: Cũng giữ nguyên thuế suất 75% nhưng áp dụng mức thuế tuyệt đối 5.000 đồng/bao từ năm 2026, tăng thêm 1.000 đồng mỗi năm, cũng đạt 10.000 đồng/bao vào năm 2030.

Việc điều chỉnh thuế này nhằm thực hiện các mục tiêu của Chiến lược quốc gia về phòng chống tác hại thuốc lá, đồng thời hướng tới mức thuế chiếm tỷ trọng cao trong giá bán lẻ như khuyến nghị của Tổ chức Y tế thế giới (WHO).

Tuy nhiên, giới chuyên gia lưu ý rằng tăng thuế chỉ thực sự hiệu quả khi đi kèm với các biện pháp kiểm soát buôn lậu. Nếu không được kiểm soát chặt chẽ, người tiêu dùng có thể chuyển sang sử dụng thuốc lá lậu với giá rẻ hơn, khiến ngân sách thất thu và làm gia tăng nguy cơ về sức khỏe cộng đồng.

Tình trạng buôn lậu thuốc lá tại Đồng Nai đang đặt ra những thách thức lớn cho công tác quản lý, kiểm soát của các cơ quan chức năng. Để ngăn chặn và đẩy lùi vấn nạn này, cần có sự vào cuộc quyết liệt của toàn xã hội, từ cơ quan chức năng, chính quyền địa phương đến từng người dân. Chỉ khi có sự chung tay, phối hợp chặt chẽ, chúng ta mới có thể xây dựng một môi trường kinh doanh lành mạnh, bảo vệ sức khỏe cộng đồng và đảm bảo an ninh trật tự trên địa bàn tỉnh Đồng Nai./.

MINH ANH