Đòn thuế quan bất ngờ từ Tổng thống Trump

Theo đó, ông Trump tuyên bố muốn áp mức thuế 25% lên hàng hóa đến từ Canada và Mexico, từ tháng 2/2025. Đây là hai quốc gia láng giềng, đồng thời là hai đối tác thương mại lớn nhất của Mỹ.

Giao thương giữa Mỹ và Canada năm 2023 là 774 tỷ đô la Mỹ, trong đó Mỹ thâm hụt, nhập khẩu nhiều hơn xuất khẩu khoảng 70 tỷ đô la Mỹ. Với Mexico, kim ngạch 799 tỷ đô la Mỹ, và Mỹ nhập siêu tới 161 tỷ đô la Mỹ.

Bộ trưởng Bộ ngoại giao Canada cho biết, nước họ đang chuẩn bị các biện pháp trả đũa. Trước đó, Mexico đã đưa ra những cảnh báo tương tự từ trước khi ông Trump lên ngồi ghế tổng thống.

Ông Trump áp thuế hay không vẫn phải chờ quyết định cuối cùng. Nhưng rõ ràng, đây là một động thái đáng chú ý của người đứng đầu nước Mỹ. Thuế đánh cao bất thường lên hàng hóa của một quốc gia được cho là động thái xấu với thương mại tự do toàn cầu. Việc đánh thuế cao có thể giúp nước Mỹ hạn chế được hàng hóa nhập khẩu từ Mexico, Canada như ông Trump mong muốn. Củng cố cho tuyên ngôn 'Nước Mỹ trên hết'.

Với động thái có thể trả đũa của Mexico và Canada, thương mại toàn cầu sẽ bị ảnh hưởng, và đó là ảnh hưởng xấu.

Tổng kim ngạch thương mại giữa Mỹ với Canada và Mỹ với Mexico đã hơn 1.570 tỷ đô la Mỹ. Sau đó là hàng chục nghìn doanh nghiệp, hàng triệu người lao động, và hàng triệu gia đình.

Thuế quan đánh vào hàng hóa nhập khẩu sẽ khiến hàng hóa nhập khẩu tăng giá. Bản chất đánh thuế là đánh vào hàng hóa của Canada hay Mexico, nhưng cuối cùng lại đánh vào chính túi tiền của người tiêu dùng Mỹ. Hàng hóa đắt lên, người bán giảm nhập khẩu, vì vượt quá khả năng chi trả của người dân vốn đã trải qua nhiều năm khó khăn sau dịch Covid 19.

Thương mại toàn cầu đã được hình thành qua hàng trăm năm với chuỗi giá trị trải dài khắp các quốc gia, nhằm tối ưu quá trình sản xuất. Việc đánh thuế cao bất thường ở một khâu nào đó có thể khiến chuỗi cung ứng bị đứt gãy. Các công ty đa quốc gia sẽ phải rẽ nhánh tìm nguồn cung mới. Và quá trình dịch chuyển đòi hỏi rất nhiều thời gian, công sức và tiền bạc.

Ngoài ra, chính sách thương mại đơn phương, khó lường từ một quốc gia, đặc biệt lại từ một cường quốc như Mỹ, sẽ mau chóng phá hủy những mối quan hệ, những thông lệ quốc tế đã được các quốc gia trên thế giới xây dựng bấy lâu nay. Đặc biệt, khi các quốc gia tăng cường trả đũa lẫn nhau, căng thẳng địa chính trị sẽ nảy sinh.

Canada và Mexico có điểm chung là kim ngạch xuất nhập khẩu với Mỹ rất lớn. Nhưng có một điểm chung khác rất đáng lo ngại là hai quốc gia đều xuất siêu sang Mỹ.

Việt Nam cũng đang xuất siêu sang Mỹ. Năm 2023, nước ta thuộc nhóm 3 nước xuất siêu sang Mỹ nhiều nhất, chỉ sau Mexico và Trung Quốc. Canada dù kim ngạch cao, nhưng họ xuất siêu sang Mỹ ít hơn Việt Nam.

Với tính cách khó dự đoán của ông Trump, việc ông không hài lòng với cán cân thương mại Việt Nam - Mỹ là điều có thể xảy ra. Do đó, không ngoại trừ khả năng ông Trump sẽ áp thuế lên Việt Nam.

Mới đây tỷ phú Việt Nam, bà Nguyễn Thị Phương Thảo, đã có chuyến công tác sang Mỹ với động thái cam kết sẽ mua hàng từ nước này nhiều hơn, thu hẹp thặng dư thương mại giữa Việt Nam và Mỹ. Chính phủ Việt Nam cũng khuyến khích các doanh nghiệp Việt tìm nguồn hàng từ Mỹ, thay vì các quốc gia khác.

Tín hiệu đánh thuế của ông Donald Trump lên Canada và Mexico, sắp tới đây có thể là Trung Quốc, là tín hiệu đáng lo hơn đáng mừng.

Lưu Hường