Đón cơ hội vàng từ thương mại điện tử xuyên biên giới

Tận dụng lợi thế chiến lược về địa lý, củng cố hạ tầng và chuyển đổi số, đây chính là thời khắc để doanh nghiệp Việt tăng tốc, đa dạng hóa thị trường và nâng tầm thương hiệu quốc gia.

Các chuyên gia trao đổi tại Diễn đàn toàn cảnh thương mại điện tử và thương mại điện tử xuyên biên giới - Hướng đi cho doanh nghiệp xuất khẩu Việt Nam. Ảnh: MOIT

Vươn mạnh ra toàn cầu

Năm 2024, thương mại điện tử Việt Nam đạt trên 25 tỷ USD, tăng 20% so với năm 2023 và chiếm khoảng 10% tổng mức bán lẻ hàng hóa, dịch vụ tiêu dùng. Thành tích này giúp Việt Nam tiếp tục đứng trong tốp 3 thị trường thương mại điện tử lớn nhất Đông Nam Á.

Không chỉ khẳng định vị thế trong nước, nhiều thương hiệu và sản phẩm hàng hóa của các địa phương đã từng bước vươn ra thị trường quốc tế thông qua các nền tảng số toàn cầu, hiện diện ngày càng rõ nét tại Mỹ, Trung Quốc, Liên minh châu Âu, Nhật Bản, Hàn Quốc, các nước Đông Nam Á (ASEAN), Trung Đông, Nga, Australia.

Theo Phó Cục trưởng Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số (Bộ Công Thương) Lại Việt Anh, thương mại điện tử không chỉ là động lực tăng trưởng, mà còn là nền tảng vững chắc cho phát triển kinh tế số quốc gia. Sự hiện diện ngày càng nhiều của hàng hóa Việt trên các sàn thương mại điện tử quốc tế mở ra cơ hội đa dạng hóa thị trường xuất khẩu, gia tăng giá trị thương hiệu quốc gia và nâng cao khả năng chống chịu trước biến động toàn cầu.

Ở góc nhìn toàn cầu, Phó Chủ tịch Liên minh Thương mại điện tử xuyên biên giới toàn cầu (ACBC Global), Chủ tịch ACBC Việt Nam Nguyễn Thị Hoài An nhấn mạnh, thương mại điện tử xuyên biên giới là cánh tay nối dài tới toàn cầu, nơi sản phẩm, giá trị và tri thức lưu thông không biên giới. Với quy mô gần 800 tỷ USD năm 2024 và tốc độ tăng trưởng hơn 30% mỗi năm, lĩnh vực này đã trở thành xu thế tất yếu.

Theo bà Nguyễn Thị Hoài An, Việt Nam đang đứng trước thời khắc vàng để bứt phá do sở hữu lợi thế chiến lược về vị trí địa lý thuận lợi để trở thành trung tâm logistics khu vực. Việt Nam còn có nguồn nguyên liệu phong phú, lực lượng lao động trẻ và khả năng chuyển đổi số nhanh. Thương mại điện tử xuyên biên giới không chỉ giúp hàng hóa Việt lan tỏa toàn cầu, mà còn mở ra cơ hội xuất khẩu tri thức, dịch vụ chất lượng cao, góp phần định vị “sản phẩm quốc gia” trên bản đồ thương mại quốc tế.

Logistics - “xương sống” của thương mại điện tử cũng là thế mạnh nổi bật của Việt Nam. Các tập đoàn logistics quốc tế lớn như DHL, FedEx, UPS đã có mặt hàng chục năm tại Việt Nam, kết nối trực tiếp tới Mỹ, châu Âu, Đông Bắc Á. Hạ tầng cảng biển nước sâu giúp hàng Việt đi thẳng tới Mỹ chỉ mất 16 ngày, tới châu Âu 21 ngày. Đường hàng không với các chuyến bay thẳng tới Mỹ, Nhật Bản, Hàn Quốc rút ngắn đáng kể thời gian giao hàng. Đường bộ cũng đóng vai trò chiến lược, với hàng nghìn xe container qua các cửa khẩu Hữu Nghị, Móng Cái, Lào Cai, Mộc Bài mỗi ngày, kết nối trực tiếp Trung Quốc và khu vực Mekong - thị trường gần 1,4 tỷ dân.

Với hạ tầng ngày càng hoàn thiện cùng quyết tâm chiến lược, Việt Nam có cơ hội trở thành mắt xích logistics đáng tin cậy, đưa sản phẩm “Made in Vietnam” hiện diện rộng rãi trên các kênh mua sắm trực tuyến khắp thế giới, gắn liền với chất lượng và sự bảo đảm về lưu thông.

Làm gì để tận dụng thời cơ?

Tại Hội nghị "Thương mại điện tử - Đa dạng hóa thị trường xuất khẩu và ứng dụng công nghệ số" do Bộ Công Thương tổ chức mới đây, Tổng Giám đốc GGBingo (tỉnh Quảng Đông, Trung Quốc) Xiao Qiuli nhận định, Việt Nam đang đứng trước cơ hội lớn để tăng tốc xuất khẩu nhờ mô hình thương mại điện tử đa kênh. Trung Quốc, quốc gia đạt 2,71 nghìn tỷ nhân dân tệ kim ngạch thương mại điện tử xuyên biên giới năm 2024 nhờ logistics phát triển, kho ngoại quan và công nghệ hiện đại, là mô hình Việt Nam có thể học hỏi để tăng năng lực cạnh tranh toàn cầu.

Cùng với đó, đa dạng hóa thị trường là yếu tố then chốt, trong đó cần mở rộng sang ASEAN, Trung Đông, châu Phi, Mỹ Latinh. Doanh nghiệp Việt cũng nên chuyển dịch sang D2C (sản xuất và bán trực tiếp tới khách hàng) để xây dựng thương hiệu “Made in Vietnam”, đồng thời khai thác hiệu quả các nền tảng thương mại điện tử quốc tế nhằm gia tăng độ phủ và doanh số. Đặc biệt, đầu tư vào logistics quốc tế và đào tạo nhân lực thương mại điện tử xuyên biên giới sẽ là nền tảng giúp hàng Việt vươn xa.

Bà Nguyễn Thị Hoài An khuyến nghị, doanh nghiệp phải chuẩn bị kỹ lưỡng, sản phẩm phải đạt chuẩn chất lượng cao, có câu chuyện thương hiệu rõ ràng, vận hành chuyên nghiệp. Doanh nghiệp cần chủ động xây dựng thương hiệu riêng thay vì chỉ gia công cho đối tác; bên cạnh việc minh bạch nguồn gốc (như là yếu tố bắt buộc), có thể thực hiện qua công nghệ truy xuất và đạt các chứng nhận quốc tế uy tín.

Còn Phó Tổng Giám đốc ViettelPost Đinh Thanh Sơn cho biết, doanh nghiệp đang đầu tư mạnh vào hạ tầng, công nghệ và vận hành để rút ngắn thời gian giao hàng, tối ưu chi phí và nâng cao chất lượng dịch vụ, đồng thời mở rộng mạng lưới logistics tới tận xã, làng nghề - nơi khởi phát hàng hóa xuất khẩu.

Theo Kế hoạch tổng thể phát triển thương mại điện tử quốc gia giai đoạn 2026-2030, thương mại điện tử xuyên biên giới sẽ là trụ cột chiến lược, hướng tới xây dựng hệ sinh thái xuất khẩu số bền vững, nâng cao năng lực cạnh tranh và đưa hàng Việt vươn xa trên bản đồ toàn cầu. Với tầm nhìn đó, Bộ Công Thương, Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số đang triển khai đồng bộ nhiều giải pháp, hoàn thiện thể chế, hỗ trợ đào tạo doanh nghiệp, kết nối với các nền tảng quốc tế và phối hợp với các Thương vụ Việt Nam ở nước ngoài để quảng bá, xúc tiến xuất khẩu hàng Việt.

Lam Giang