Đổi mới sáng tạo để đạt mục tiêu tăng trưởng

Số lượng doanh nghiệp và vốn đăng ký đều giảm

Có thể nói, việc đặt mục tiêu tăng trưởng tổng sản phẩm trên địa bàn (GRDP) từ 8% trở lên thể hiện quyết tâm của chính quyền Thủ đô trong việc đồng hành với cả nước thực hiện nhiệm vụ phát triển kinh tế-xã hội, tuy nhiên, điều này cũng đặt ra nhiều thách thức khi nhìn vào thực tế hiện nay.

Theo số liệu từ cơ quan thống kê, tính chung 2 tháng đầu năm 2025, TP Hà Nội đã cấp giấy chứng nhận cho 3.294 doanh nghiệp thành lập mới với vốn đăng ký hơn 20.000 tỷ đồng, giảm 18% về số lượng doanh nghiệp và giảm 50,3% về vốn đăng ký so với cùng kỳ năm trước; hơn 13.000 doanh nghiệp đăng ký tạm ngừng hoạt động, tăng 20,2% và 977 doanh nghiệp giải thể, tăng 29% so với cùng kỳ.

Một góc TP Hà Nội nhìn từ trên cao. Ảnh: NAM NGUYỄN

Đánh giá những áp lực và khó khăn đối với TP Hà Nội trong thực hiện mục tiêu tăng trưởng, theo chuyên gia kinh tế, TS Nguyễn Đình Cung, tăng trưởng GRDP của thành phố đang giảm dần, trung bình giai đoạn 2011-2015 đạt 7,35%; giai đoạn 2016-2020 đạt 7% và giai đoạn 2021-2024 đạt 6,44%. Để đạt mức tăng trưởng 8,5% cho giai đoạn 2021-2030 theo quy hoạch phát triển thành phố thì trong những năm còn lại, trung bình phải đạt 10%.

Trong bức tranh kinh tế Thủ đô, ngành dịch vụ đã chiếm 66% GRDP, trong đó, bán buôn, bán lẻ chiếm 13% GRDP và đang tăng trưởng cao (trên 8%), nhưng đầu tư cho dịch vụ này lại đang giảm nhanh, kể cả đầu tư cho hạ tầng thương mại như chợ, siêu thị. Tương tự, dịch vụ tài chính, ngân hàng đang đóng góp khoảng 11,3% GRDP của TP Hà Nội và mức tăng trưởng đạt trên 10% nhưng lại được đầu tư rất ít, chỉ khoảng 1,5% tổng đầu tư của thành phố.

Bên cạnh những yếu tố nêu trên, một số lĩnh vực kinh doanh của TP Hà Nội còn gặp khó khăn nhất định, theo ông Đậu Anh Tuấn, Phó tổng thư ký, Trưởng ban Pháp chế, Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI), Hà Nội có tốc độ tăng trưởng cao ở bán lẻ, tài chính, ngân hàng, bất động sản nhưng vẫn chưa có các trung tâm tài chính quốc tế lớn. Tiêu dùng nội địa phục hồi còn chậm, ảnh hưởng đến doanh thu của doanh nghiệp bán lẻ và dịch vụ. Xuất khẩu gặp khó khăn do thị trường suy giảm, vấn đề thuế cũng như chiến tranh thương mại ảnh hưởng đến một số ngành như dệt may, da giày, điện tử. Ngoài ra, phụ thuộc nhiều vào dịch vụ khiến nền kinh tế Hà Nội dễ bị tổn thương trước suy thoái kinh tế toàn cầu, nếu tiêu dùng và du lịch giảm sút, GRDP của thành phố có thể bị ảnh hưởng nặng nề.

Phấn đấu tỷ lệ doanh nghiệp đổi mới sáng tạo đạt trên 50%

Theo các chuyên gia, trước mắt, Hà Nội cần đẩy mạnh giải ngân vốn đầu tư công; tháo gỡ vướng mắc pháp lý cho các dự án, giải phóng những nguồn lực đang tồn đọng, đồng thời, huy động các nguồn lực đầu tư cho lĩnh vực khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo, tạo ra một hệ sinh thái cho đổi mới sáng tạo.

Để tăng cường tiêu dùng nội địa, ông Đậu Anh Tuấn cho rằng, cần có các giải pháp để kích cầu hoạt động mua sắm, muốn vậy phải tạo niềm tin cho người tiêu dùng. Đồng thời, Hà Nội cần phát triển công nghiệp công nghệ cao, công nghiệp chế biến, chế tạo để giảm phụ thuộc vào dịch vụ; thúc đẩy đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số trong các ngành sản xuất nhằm tạo giá trị gia tăng cao hơn. Mở rộng hạ tầng khu công nghiệp, đẩy mạnh nông nghiệp công nghệ cao, phát triển chuỗi giá trị nông sản để gia tăng giá trị xuất khẩu; có cơ chế kiểm soát thị trường bất động sản, tránh đầu cơ, bảo đảm phát triển bền vững. Bên cạnh đó, thành phố cần chú trọng nâng cao chất lượng lao động, đặc biệt là lao động chất lượng cao để phù hợp với nhu cầu sử dụng của doanh nghiệp, qua đó góp phần nâng cao chất lượng doanh nghiệp nội địa, từ đó tham gia sâu hơn vào chuỗi cung ứng toàn cầu.

Nhấn mạnh các giải pháp cần thực hiện trong thời gian tới, Chủ tịch UBND TP Hà Nội Trần Sỹ Thanh cho biết, thành phố cần tiếp tục đẩy mạnh triển khai thực hiện Nghị quyết số 57-NQ/TW ngày 22-12-2024 của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia. Thực hiện hỗ trợ một số doanh nghiệp triển khai các hoạt động đổi mới sáng tạo có hiệu quả, phấn đấu tỷ lệ doanh nghiệp đổi mới sáng tạo đạt trên 50%. Cùng với đó, tăng cường chuyển đổi số, phát triển hạ tầng cho công nghiệp công nghệ số, từ đó làm nền tảng phát triển chính quyền điện tử, chính quyền số, kinh tế số, xã hội số, công dân số.

Xây dựng cơ chế, chính sách, giải pháp cụ thể để hỗ trợ, khuyến khích nhằm tăng cường thu hút đầu tư vào các ngành, lĩnh vực mới, công nghệ cao như chip bán dẫn, trí tuệ nhân tạo, internet vạn vật. Thực hiện hiệu quả Chương trình chuyển đổi số TP Hà Nội đến năm 2025, định hướng đến năm 2030; thúc đẩy phát triển kinh tế số, khuyến khích doanh nghiệp đẩy mạnh sử dụng các dịch vụ số trong lĩnh vực thương mại, dịch vụ, từ đó phấn đấu đưa tỷ trọng kinh tế số trong GRDP đạt 30%.

HOÀNG CHUNG