'Độc lập' – Hành trình ký ức, cái giá và di sản

Luận đề của đạo diễn: Độc lập là gì trong tâm thức mỗi người?

Đạo diễn – nhà báo Dương Bình Nguyên, người giữ trục tư tưởng và nghệ thuật của bộ phim, chia sẻ: “Tôi muốn đặt ra một luận đề: Độc lập là gì trong tâm thức mỗi người dân Việt? Và chúng ta có trách nhiệm như thế nào với những giá trị đã được dựng xây bằng biết bao xương máu của tiền nhân? Độc lập hôm nay không chỉ là ký ức để tôn vinh, mà là trách nhiệm để thế hệ trẻ tiếp tục cống hiến. Với tôi, độc lập phải trở thành hơi thở, thành nhịp tim đập trong lồng ngực của mỗi con người. Từ đó, nó mới có thể kiến tạo nên khát vọng hùng cường và phẩm cách của một quốc gia.”

Ông nhấn mạnh: “Độc lập không phải chỉ để tưởng nhớ, mà để sống. Nó hiện diện trong bát cơm thường ngày, trong cuốn vở của học sinh, trong tiếng hát hồn nhiên của trẻ thơ. Độc lập là một dòng chảy, không bao giờ khép lại.”

Những cảnh quay chan chứa ký ức và máu xương

Trong ngôi nhà nhỏ, nhà thơ Hữu Thỉnh mở chiếc băng cassette cũ, giọng Bác Hồ vang lên: “Hỡi đồng bào cả nước…”. Câu hỏi hồn nhiên của đứa cháu: “Độc lập là gì hả ông?” mở ra cả mạch phim.

Máy quay theo bước chân ông Lê Kiên Thành – con trai cố Tổng Bí thư Lê Duẩn – khi ông run run lật những tấm ảnh cũ của gia đình, để nhớ về “cái giá của độc lập”. Máy quay lặng đi trước cuốn sổ tay chiến trường loang máu của cựu binh Lương Hùng – người từng chiến đấu tại Campuchia. Ông ngắt quãng kể: “Lúc về… chẳng còn ai đợi…”.

Thiếu tá – nhà báo Lê Hoa, đồng tác giả kịch bản, xúc động kể: “Có những lúc cả ê-kíp đứng lặng. Chúng tôi không còn là những người làm phim, mà là nhân chứng. Khi cựu binh vuốt trang sổ nhàu nát hay khi nhà thơ Hữu Thỉnh trao Huân chương Độc lập cho cháu, đó không phải là cảnh quay, mà là linh hồn.”

Ánh sáng và góc máy – ngôn ngữ của ký ức

Nhà quay phim Đoàn Mạnh đã biến hình ảnh thành ngôn ngữ cảm xúc: “Tôi chọn ánh sáng xiên để khắc họa hoài niệm trên gương mặt nhân vật. Khi ông Văn Thao, con trai nhạc sĩ Văn Cao, ngồi bên cây đàn piano gõ Tiến quân ca, ánh sáng chan hòa làm bừng lên cả không gian. Flycam đưa khán giả đến làng Từ Vân rợp cờ đỏ – như một trái tim dân tộc đang đập. Điều khó nhất không phải kỹ thuật, mà là bắt được ánh mắt rưng rưng của nhân vật khi nhớ về Độc lập.”

Những chi tiết đặc tả bàn tay già run run, tiếng đàn vang vọng, khói mờ trong ánh sáng sớm mai… đã làm bộ phim không chỉ giàu thông tin, mà còn dạt dào tính biểu tượng.

Thông điệp gửi đến hôm nay và mai sau

Bộ phim kết thúc bằng hình ảnh nhà thơ Hữu Thỉnh nắm tay cháu đi giữa biển cờ, tiếng Tiến quân ca hòa cùng tiếng trẻ cười, tiếng máy may. Trên màn hình hiện dòng chữ: “Ký ức là nhịp cầu – Độc lập là di sản.”

Đây không chỉ là một lời nhắc nhớ về lịch sử, mà còn là một thông điệp gửi đến thế hệ hôm nay: hãy sống xứng đáng với độc lập, biến độc lập thành động lực để học tập, lao động, cống hiến, để đất nước ngày càng hùng cường.

“ĐỘC LẬP” là một tác phẩm tài liệu mang đậm dấu ấn nghệ thuật và tư tưởng. Nó không chỉ tái hiện lịch sử, mà làm sống lại linh hồn của lịch sử, đưa khán giả đến gần hơn với những mất mát, hy sinh, và niềm tự hào của dân tộc.

Với kênh ANTV – Truyền hình Công an Nhân dân – việc ra mắt bộ phim trong dịp Quốc khánh 2/9 là một minh chứng cho trách nhiệm của lực lượng Công an trong công tác tuyên truyền, giữ gìn và lan tỏa giá trị thiêng liêng của Độc lập. Đây là một lời tri ân quá khứ, một tiếng gọi với hiện tại, và một niềm tin cho tương lai.

PV