Doanh nghiệp Việt làm gì để thích ứng với thuế đối ứng?

Sức mua hàng hóa suy giảm

Theo Cục Thống kê (Bộ Tài chính), hoạt động xuất nhập khẩu hàng hóa của Việt Nam 9 tháng năm 2025 ghi nhận nhiều tín hiệu khởi sắc, với tổng kim ngạch đạt 680,66 tỷ USD, tăng 17,3% so với cùng kỳ năm trước. Trong đó, Hoa Kỳ tiếp tục là thị trường xuất khẩu (XK) lớn nhất, đạt kim ngạch 112,8 tỷ USD, góp phần quan trọng vào mức xuất siêu 16,82 tỷ USD của cả nước. Thị trường này chiếm tỷ trọng cao nhất trong tổng kim ngạch XK và giữ vai trò quan trọng trong việc duy trì đà tăng trưởng của các ngành hàng chủ lực.

Trao đổi với PV Báo CAND chiều 9/10, ông Nguyễn Thanh Lam, Giám đốc điều hành Công ty CP Lâm Việt, cho biết, ngày 29/9 (giờ địa phương), Hoa Kỳ đã công bố gói thuế mới đối với gỗ và sản phẩm gỗ. Theo lộ trình sẽ áp thuế 10% đối với gỗ xẻ, nguyên liệu và 25% cho đồ gỗ bọc nệm, 30% cho tủ bếp, bàn trang điểm và tủ nhà tắm từ ngày 14/10/2025 ... và có thể nâng lên 30%-50% từ ngày 1/1/2026.

“Hiện đơn hàng XK sang Hoa Kỳ đã sụt giảm khoảng 30% so với cùng kỳ năm 2024. Chúng tôi đã chuyển hướng sang sản phẩm ngoài trời để bù đắp. Vừa qua, chúng tôi đã sang Hoa Kỳ gặp gỡ các đối tác, nhà mua hàng để đàm phán, chia sẻ về mức thuế, đơn hàng trong thời gian tới đối với mức thuế đối ứng 20% mà Tổng thống Donald Trump đã áp dụng đối với Việt Nam từ tháng 7/2025. Nhưng với mức thuế mới theo điều khoản 232 này thì nhà XK và nhà nhập khẩu Hoa Kỳ không thể chia sẻ được nữa vì biên lợi nhuận gần như đã không còn. Lựa chọn duy nhất là mức thuế tăng này sẽ được chia sẻ toàn bộ cho người tiêu dùng tại Hoa Kỳ”, ông Lam cho biết.

Hoa Kỳ đứng đầu thị trường xuất khẩu của Việt Nam.

Chia sẻ về hoạt động kinh doanh trên các sàn thương mại điện tử xuyên biên giới, ông Nguyễn Thanh Lam cho biết, việc Tổng thống Donald Trump áp mức thuế đối ứng 20% đã khiến hoạt động bán hàng trên nền tảng này gặp nhiều khó khăn. “Lượng đơn hàng sụt giảm rõ rệt, trong khi biên lợi nhuận gần như không còn do không thể tăng giá bán quá nhiều – nếu không sẽ mất sức cạnh tranh với các sản phẩm cùng loại”, ông Lam phân tích. Việc bị "kẹp" giữa chi phí tăng và áp lực giữ giá khiến nhiều DN Việt gặp khó trong cuộc đua trên các sàn TMĐT toàn cầu. Và còn khó hơn nữa khi mức thuế mới theo điều khoản 232 của Tổng thống Trump có hiệu lực từ ngày 14/10/2025.

Bà Phan Thị Thanh Xuân, Phó Chủ tịch, Tổng thư ký Hiệp hội Da - Giày - Túi xách Việt Nam.

Tại tọa đàm “Tận dụng quy tắc xuất xứ trong EVFTA và ý nghĩa đối với doanh nghiệp trong bối cảnh chính sách thuế đối ứng”, do Tạp chí Công Thương tổ chức ngày 9/10, bà Phan Thị Thanh Xuân, Phó Chủ tịch, Tổng thư ký Hiệp hội Da - Giày - Túi xách Việt Nam cho biết, Hoa Kỳ là thị trường rất quan trọng đối với ngành da giày, tỷ trọng kim ngạch XK chiếm tới gần 40%. Do đó bất cứ một động thái nào thay đổi về mặt chính sách của thị trường này thì cũng đều thu hút sự quan tâm của các DN.

Với mức thuế đối ứng áp cho Việt Nam hiện là 20%, bà Phan Thị Thanh Xuân cho rằng tác động đầu tiên là làm tăng chi phí của các DN, nhất các khách hàng cũng như các nhà máy sẽ phải có sự đàm phán lại đối với giá cả.

“Mức thuế 20% này là chi phí 20% đang được chia sẻ trong toàn chuỗi, sẽ là một chút giá bán nhà sản xuất, rồi các chuỗi cung ứng về nguyên phụ liệu để mà cân đối hài hòa tránh gây ra sự xáo trộn. Nếu so sánh với các đối thủ cạnh tranh hiện nay như các nước như từ Trung Quốc, Indonesia, Ấn Độ hay Bangladesh thì mức chênh lệch về thuế đối ứng không quá nhiều, chỉ chiếm khoảng một 1%, chúng ta 20% thì các nước khác 19%, riêng Trung Quốc thì cao hơn rất nhiều. Với mức thuế như vậy thì lợi thế cạnh tranh của Việt Nam trong mặt hàng giày dép không đến mức quá báo động. Tuy nhiên, nó sẽ ảnh hưởng đến sức tiêu thụ của thị trường đó và chúng tôi cũng thấy sức mua cũng có sự suy giảm. Đó là tác động đầu tiên đối với mặt hàng giày dép”, bà Phan Thị Thanh Xuân cho hay.

Theo ông Ngô Minh Phương, Giám đốc điều hành Công ty TNHH Việt Trường, sự thay đổi trong chính sách thuế của Hoa Kỳ đang tạo ra những tác động khó lường đối với DN XK, đặc biệt là ngành thủy sản. “Ngay khi chính sách thuế đối ứng của Hoa Kỳ được công bố hồi tháng 4/2025, đơn hàng bất ngờ đổ dồn về phía Việt Nam. Ngành thủy sản của chúng tôi ghi nhận mức tăng đột biến tới 500 - 600%”, ông Phương chia sẻ. Tuy nhiên, đến khoảng tháng 7/2025, một số nhà nhập khẩu Hoa Kỳ bắt đầu hủy đơn, khiến các DN rơi vào trạng thái bị động và lo ngại. Trước biến động khó lường, Việt Trường và nhiều DN trong ngành cũng phải cân nhắc rất nhiều, buộc chuyển hướng: Mở rộng sang các thị trường mới, đồng thời phát triển thêm các dòng sản phẩm khác để giảm rủi ro phụ thuộc.

Việt Nam tiếp tục trao đổi thương mại đối ứng

Ông Đỗ Ngọc Hưng, Tham tán thương mại, Thương vụ Việt Nam tại Hoa Kỳ cho biết, cách tiếp cận về thuế đối ứng của Hoa Kỳ là Chính phủ Hoa Kỳ không dựa trên điều tra phòng vệ thương mại mà theo nguyên tắc về thâm hụt thương mại mà Hoa Kỳ có phải chịu so với các đối tác thương mại.

Vì vậy, có thể nói đây là một chính sách có tính lâu dài. Tuy nhiên, chính sách thuế này cũng phụ thuộc vào nhiều yếu tố, đòi hỏi Việt Nam phải có phản ứng chính sách vừa kịp thời vừa tổng thể trong đàm phán song phương, vừa tăng cường khai thác các FTA hiện có để cân bằng cán cân thương mại.

“Từ góc độ DN xuất nhập khẩu, các DN cần tuân thủ tốt các quy định hiện hành của Hoa Kỳ, đặc biệt là lưu ý các quy định về xuất xứ, hóa đơn chứng từ chứng nhận hàng hóa phải chuẩn hóa và minh bạch hơn bao giờ hết, vì cơ quan hải quan của Hoa Kỳ (CBP) và Bộ Thương mại Hoa Kỳ (DOC) hiện nay đang tăng cường rà soát các chuỗi cung ứng toàn cầu và đặc biệt là các hàng hóa có nguyên liệu có nguồn gốc xuất xứ từ nước thứ ba”, ông Đỗ Ngọc Hưng nhấn mạnh.

Ông Đỗ Ngọc Hưng, Tham tán thương mại, Thương vụ Việt Nam tại Hoa Kỳ.

Ông Đỗ Ngọc Hưng cho biết thêm, trong quá trình làm việc với các đối tác cũng như là các tập đoàn phân phối bán buôn, bán lẻ và đặc biệt là các DN Hoa Kỳ có gắn bó lợi ích với các đối tác của Việt Nam, họ đều khẳng định quan điểm rằng sẽ tiếp tục duy trì các hoạt động thu mua tại Việt Nam, tiếp tục tăng cường hơn nữa các hoạt động đầu tư và cam kết sẽ tiếp tục nhập khẩu hàng hóa của Việt Nam, nhất là trong bối cảnh sắp tới, khi mà các mùa lễ hội lớn của Hoa Kỳ trong dịp cuối năm như Giáng sinh, lễ tạ ơn Halloween… sắp đến.

Đây cũng là một sự tin tưởng của đối tác Hoa Kỳ đối với hàng hóa XK Việt Nam, khi lượng hàng hóa của ta ngày càng được cải thiện, mẫu mã được đa dạng hơn và giá cả cũng ngày càng cạnh tranh hơn. Thương vụ Việt Nam tại Hoa Kỳ hiện nay đang phối hợp triển khai đồng thời hai hướng hỗ trợ.

Về tình hình triển khai đàm phán thuế đối ứng sau khi Hoa Kỳ áp thuế, tại cuộc họp báo thường kỳ quý III/2025 của Bộ Công Thương Thứ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Sinh Nhật Tân cho biết, thời gian qua, Việt Nam đã và đang nỗ lực thúc đẩy đàm phán thuế đối ứng với phía Hoa Kỳ. Đoàn đàm phán giữa hai nước Việt Nam – Hoa Kỳ thường xuyên, liên tục có các buổi đàm phán. “Cho đến nay, phía Hoa Kỳ có nhiều đánh giá tích cực về kết quả đàm phán thuế thương mại đối ứng giữa hai nước. Đây là kết quả hết sức khả quan”, Thứ trưởng Nguyễn Sinh Nhật Tân chia sẻ.

Thứ trưởng Tân cũng cho biết thêm, dự kiến trong tháng 10 và tháng 11/2025, Đoàn đàm phán của Việt Nam tiếp tục có chuyến công tác sang Hoa Kỳ để thảo luận và triển khai các công việc tiếp theo hướng đến hoàn thành thỏa thuận về thương mại đối ứng trên nguyên tắc cởi mở, xây dựng, bình đẳng, tôn trọng độc lập, tự chủ, thể chế chính trị, cùng có lợi và cân nhắc tới trình độ phát triển của nhau. “Hai bên sẽ nỗ lực thúc đẩy quan hệ kinh tế, thương mại và đầu tư ổn định, hài hòa lợi ích, tương xứng với mối quan hệ Đối tác chiến lược toàn diện Việt Nam – Hoa Kỳ”, Thứ trưởng Tân cho hay.

Lưu Hiệp