Mở rộng quy mô hộ kinh doanh, hướng tới thêm '1 triệu doanh nghiệp' vào 2030

Bên hệ thống thiết bị năng lượng mặt trời - một trong các năng lượng tái tạo giúp phát triển bền vững. (Ảnh: PV)

Theo đó, trong Nghị quyết 68/NQ-TW ngày 4/5/2025 về phát triển kinh tế tư nhân, Việt Nam đặt mục tiêu đến năm 2030 phấn đấu có 2 triệu doanh nghiệp hoạt động trong nền kinh tế và có ít nhất 20 doanh nghiệp lớn tham gia chuỗi giá trị toàn cầu.

Trong Chỉ thị số 10/CT-TTg ngày 25/3/2025 về thúc đẩy phát triển doanh nghiệp nhỏ và vừa, Thủ tướng Chính phủ cũng yêu cầu ưu tiên nguồn lực, hỗ trợ để đến năm 2030 có thêm 1 triệu doanh nghiệp.

Gỡ khó cho kinh tế tư nhân

Theo thống kê, kinh tế tư nhân đặc biệt là doanh nghiệp nhỏ và vừa (chiếm 98% tổng số doanh nghiệp), đóng vai trò quan trọng với hơn 50% GDP, 30% tổng thu ngân sách và tạo hơn 40 triệu việc làm. Tuy nhiên, khu vực này còn gặp nhiều khó khăn trong phát triển bền vững.

Theo Chỉ thị, Thủ tướng yêu cầu các bộ, ngành, địa phương triển khai đồng bộ các giải pháp hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa bứt phá. Trong đó, nhấn mạnh việc các bộ, ngành, địa phương ưu tiên nguồn lực hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa, tập trung vào khởi nghiệp sáng tạo, nâng cao năng lực cạnh tranh, tham gia chuỗi giá trị, chuyển đổi số, chuyển đổi xanh theo tinh thần “không nói không, không nói khó, không nói có mà không làm” và “không hình sự hóa quan hệ kinh tế, dân sự”.

Đáng chú ý, một trong những nhiệm vụ trọng tâm là hoàn thiện chính sách, cải cách thủ tục hành chính, tạo môi trường kinh doanh thuận lợi, bình đẳng cho doanh nghiệp nhỏ và vừa. Cụ thể, các bộ, ngành, địa phương phải tháo gỡ rào cản với mục tiêu trong năm 2025 là giảm ít nhất 30% thời gian xử lý thủ tục, 30% chi phí tuân thủ, bãi bỏ 30% điều kiện kinh doanh không cần thiết, chuyển từ "tiền kiểm" sang "hậu kiểm" gắn với tăng cường giám sát.

Lao động của một hợp tác xã trên địa bàn Hà Nội. (Ảnh: HNV)

Theo thống kê, hiện, Việt Nam có khoảng 1 triệu doanh nghiệp đang hoạt động. Như vậy, từ nay đến năm 2030, tức là khoảng 5 năm nữa, Việt Nam cần phải có thêm 1 triệu doanh nghiệp nữa để hoàn thành mục tiêu của Đảng và Nhà nước.

Vừa qua, Báo cáo kinh tế-xã hội quý III và 9 tháng năm 2025 của Cục Thống kê (Bộ Tài chính) đã nêu rõ, số lượng doanh nghiệp thành lập mới đang có xu hướng tăng mạnh. Số liệu thống kê cho thấy, 9 tháng năm 2025, cả nước có 145.000 doanh nghiệp đăng ký thành lập mới, tăng 18,9% so cùng kỳ 2024.

Bên cạnh đó, cả nước có 86.400 doanh nghiệp quay trở lại hoạt động, tăng 41,3% so cùng kỳ 2024, nâng tổng số doanh nghiệp thành lập mới và quay trở lại hoạt động trong 9 tháng năm 2025 lên hơn 231.300 doanh nghiệp, tăng 26,4% so cùng kỳ 2024. Bình quân một tháng có 25.700 doanh nghiệp thành lập mới và quay trở lại hoạt động.

Cũng theo số liệu thống kê, 9 tháng năm 2025, số doanh nghiệp tạm ngừng kinh doanh có thời hạn là 99.500 doanh nghiệp, tăng 14,5% so cùng kỳ 2024; 53.200 doanh nghiệp ngừng hoạt động chờ làm thủ tục giải thể, giảm 13,5%; 22.300 doanh nghiệp hoàn tất thủ tục giải thể, tăng 45,0%. Bình quân một tháng có 19.400 doanh nghiệp rút lui khỏi thị trường.

Tạo đà cho triển khai mục tiêu tiếp tục có 1 triệu doanh nghiệp

Cục trưởng Cục Thống kê Nguyễn Thị Hương. (Ảnh: HNV)

Trả lời câu hỏi của Báo Nhân Dân, bà Nguyễn Thị Hương, Cục trưởng Cục Thống kê nhấn mạnh: Số doanh nghiệp gia nhập thị trường cao hơn số doanh nghiệp rút lui khỏi thị trường. Điều này cho thấy, số lượng đăng ký doanh nghiệp trong 9 tháng qua tăng cao nhờ “động lực” của Nghị quyết 68-NQ/TW nhằm phát triển mạnh mẽ khu vực kinh tế tư nhân.

Thực thực tế, trong cơ cấu nền kinh tế Việt Nam, mặc dù số lượng doanh nghiệp đang hoạt động đạt gần 1 triệu doanh nghiệp, thế nhưng có tới 5,2 triệu hộ kinh doanh cá thể đang hoạt động vào đầu năm 2025.

Trong bối cảnh đó, Việt Nam đã có nhiều chính sách hỗ trợ nhằm chuyển đổi mô hình hộ kinh doanh sang mô hình doanh nghiệp, như đơn giản hóa thủ tục đăng ký, miễn, giảm một số loại thuế, lệ phí trong giai đoạn đầu, tư vấn pháp lý và đào tạo quản trị doanh nghiệp, cũng như hỗ trợ nền tảng công nghệ, kế toán và hóa đơn điện tử. Nhiều địa phương còn triển khai các mô hình “tổ hỗ trợ chuyển đổi hộ kinh doanh” để hướng dẫn trực tiếp, giúp người dân dễ dàng tiếp cận thông tin và hoàn tất thủ tục.

Bà Phí Thị Hương Nga, Trưởng Ban Thống kê Công nghiệp và Xây dựng, Cục Thống kê. (Ảnh: HNV)

Bổ sung thêm vào trả lời Báo Nhân Dân, bà Phí Thị Hương Nga, Trưởng Ban Thống kê Công nghiệp và Xây dựng, Cục Thống kê nhấn mạnh: Chính phủ và các bộ, ngành đã có nhiều giải pháp thúc đẩy, hỗ trợ hộ kinh doanh cho doanh nghiệp. Bà Nga cho rằng, để hoạt thành mục tiêu đề ra và đẩy mạnh hơn nữa việc chuyển đổi của các hộ kinh doanh, có thể cân nhắc đồng bộ 7 giải pháp, đó là:

Thứ nhất, đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính và cải thiện môi trường kinh doanh. Mặc dù, thời gian qua, Chính phủ và các bộ, ngành đã nỗ lực đơn giản hóa nhiều thủ tục, song vẫn cần cải cách mạnh mẽ hơn, đặc biệt trong đăng ký thành lập doanh nghiệp, cấp phép về thuế, hải quan, xuất nhập khẩu. Cần cắt giảm các điều kiện kinh doanh không cần thiết, rút ngắn thời gian xử lý hồ sơ, đồng thời nâng cao tính minh bạch và trách nhiệm của đội ngũ công chức trực tiếp làm việc với doanh nghiệp.

Thứ hai, mở rộng hỗ trợ tài chính và khả năng tiếp cận vốn cho doanh nghiệp, nhất là doanh nghiệp nhỏ và vừa cùng doanh nghiệp khởi nghiệp. Cần triển khai các gói tín dụng ưu đãi, cơ chế bảo lãnh vay vốn, hỗ trợ lãi suất nhằm giúp doanh nghiệp có thêm nguồn lực mở rộng sản xuất kinh doanh.

Thứ ba, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực và thúc đẩy chuyển giao công nghệ. Nhà nước cần có chính sách khuyến khích doanh nghiệp đầu tư vào nghiên cứu khoa học, đổi mới sáng tạo, tăng cường liên kết giữa các trường đại học và doanh nghiệp trong đào tạo nghề, nâng cao kỹ năng, đặc biệt là kỹ năng số cho người lao động.

Thứ tư, thúc đẩy chuyển đổi số và nâng cao năng lực quản trị doanh nghiệp, nhất là với các hộ kinh doanh mới chuyển đổi. Bên cạnh việc cung cấp phần mềm, nền tảng quản trị miễn phí hoặc ưu đãi, cần triển khai chương trình đào tạo về quản trị rủi ro, tài chính, vận hành và quản trị doanh nghiệp hiện đại.

Thứ năm, hỗ trợ khởi nghiệp và đổi mới sáng tạo thông qua việc hoàn thiện chính sách pháp lý, thuế, mặt bằng sản xuất, đồng thời tạo điều kiện tiếp cận nguồn vốn mồi cho các doanh nghiệp khởi nghiệp có tiềm năng tăng trưởng.

Thứ sáu, mở rộng thị trường và xúc tiến thương mại. Cần đẩy mạnh hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa tham gia hội chợ, kết nối cung-cầu, mở rộng xuất khẩu và phát triển các kênh bán hàng trực tuyến, thương mại điện tử, giúp họ tham gia sâu hơn vào chuỗi giá trị sản xuất và phân phối.

Thứ bảy, hoàn thiện cơ chế, chính sách ổn định và đồng hành cùng doanh nghiệp. Chính sách thuế cần ổn định, minh bạch và có tính dự báo cao. Đồng thời, cần thiết lập kênh đối thoại thường xuyên giữa doanh nghiệp và cơ quan quản lý để kịp thời tháo gỡ khó khăn, tạo niềm tin và động lực cho cộng đồng doanh nghiệp phát triển.

Theo bà Nga, nhóm giải pháp này nhằm hướng tới mục tiêu hình thành hệ sinh thái doanh nghiệp toàn diện, trong đó các doanh nghiệp, từ hộ kinh doanh nhỏ đến doanh nghiệp lớn, đều có cơ hội phát triển, đóng góp tích cực cho tăng trưởng bền vững của nền kinh tế Việt Nam.

TÔ HÀ-VIỆT HÀ