Dữ liệu chỉ trở thành tài sản khi doanh nghiệp biết khai thác đúng cách

Họ cất giữ dữ liệu như một kho hàng bụi phủ, thay vì biến nó thành công cụ định hướng chiến lược. Câu hỏi đáng để các chủ doanh nghiệp tự hỏi là: dữ liệu có thật sự là tài sản, hay chỉ là gánh nặng lưu trữ?

Một trong những sai lầm phổ biến là coi dữ liệu đơn thuần như số liệu hành chính. Báo cáo doanh số, danh sách khách hàng, thông tin sản phẩm thường được thu thập nhưng lại thiếu hệ thống phân tích. Doanh nghiệp nhìn vào con số chỉ để tổng kết quá khứ, mà quên rằng giá trị thật sự của dữ liệu nằm ở khả năng dự báo tương lai. Chẳng hạn, nếu chỉ ghi nhận khách hàng mua sản phẩm A bao nhiêu lần thì chưa đủ. Câu hỏi phải là: vì sao họ chọn A thay vì B, tần suất mua thay đổi ra sao, và điều gì có thể khiến họ rời bỏ chúng ta? Chính tư duy khai thác chiều sâu mới biến dữ liệu thành tài sản sống.

Hãy coi dữ liệu không chỉ là con số, mà là tiếng nói của thị trường và khách hàng.

Một điểm nghẽn khác là việc phân tán dữ liệu trong nhiều bộ phận mà không có sự kết nối. Bộ phận bán hàng giữ một file khách hàng riêng, phòng kế toán lại lưu thông tin giao dịch khác, còn marketing thì có một kho dữ liệu hành vi. Khi dữ liệu bị chia cắt, doanh nghiệp chỉ có những mảnh ghép rời rạc. Hình dung một bác sĩ chỉ nhìn kết quả xét nghiệm máu mà không có phim X-quang hay bệnh sử, liệu chẩn đoán có đủ chính xác? Doanh nghiệp cũng vậy: nếu dữ liệu không được tổng hợp thành bức tranh toàn cảnh, mọi quyết định chiến lược sẽ dựa trên nền tảng thiếu sót.

Điều quan trọng không kém là văn hóa sử dụng dữ liệu. Ở nhiều SME, lãnh đạo thường ra quyết định dựa trên trực giác hoặc thói quen, trong khi dữ liệu chỉ được xem như minh họa. Đây là một sự lãng phí lớn. Khi đội ngũ học cách đặt câu hỏi dựa trên dữ liệu, tranh luận dựa trên bằng chứng và hành động dựa trên phân tích, thì dữ liệu mới thật sự phát huy sức mạnh. Văn hóa dữ liệu không hình thành trong ngày một ngày hai, mà đến từ sự kiên định của lãnh đạo trong việc coi dữ liệu là chuẩn mực để ra quyết định.

Một ví dụ thực tế có thể thấy ở các doanh nghiệp bán lẻ nhỏ. Thay vì chỉ ghi nhận doanh thu hằng ngày, họ có thể phân tích giờ mua sắm cao điểm, sản phẩm thường mua kèm và tệp khách hàng có giá trị cao. Từ đó, doanh nghiệp không chỉ tối ưu tồn kho mà còn xây dựng chương trình khuyến mãi chính xác, gia tăng tỷ lệ quay lại. Dữ liệu, nếu biết khai thác, chính là công cụ giúp SME cạnh tranh với các “ông lớn” bằng sự linh hoạt và thấu hiểu khách hàng sâu sắc hơn.

Tuy nhiên, để dữ liệu trở thành tài sản thật sự, doanh nghiệp cần vượt qua hai rào cản lớn: công nghệ và con người. Công nghệ cần đủ để thu thập, lưu trữ và phân tích, nhưng không nhất thiết phải là hệ thống phức tạp. Một phần mềm CRM đơn giản hay bảng phân tích trên Excel đôi khi cũng đủ khởi đầu. Quan trọng hơn cả là con người, đội ngũ phải được trang bị kỹ năng đọc dữ liệu, diễn giải dữ liệu và biến dữ liệu thành hành động. Không ít doanh nghiệp chi nhiều tiền vào hệ thống phân tích, nhưng nhân sự lại không biết cách dùng, dẫn đến “dữ liệu chết”.

Kết lại, dữ liệu chỉ trở thành tài sản khi doanh nghiệp biết khai thác đúng cách, từ khâu thu thập, kết nối, phân tích đến ra quyết định. SME không cần đợi đến khi có hệ thống khổng lồ mới bắt đầu, mà có thể ngay lập tức học cách sử dụng dữ liệu hiện có một cách thông minh hơn. Hãy coi dữ liệu không chỉ là con số, mà là tiếng nói của thị trường và khách hàng. Khi biết lắng nghe và hành động từ đó, doanh nghiệp sẽ biến kho dữ liệu tiềm ẩn thành đòn bẩy chiến lược, giúp mình đi nhanh hơn, chính xác hơn và bền vững hơn trong cuộc cạnh tranh ngày càng khốc liệt.

ThS. Trần Gia Thông