Doanh nghiệp cần 'giữ nhiệt' xuất khẩu trước biến động thuế quan

Trong buổi gặp gỡ vào cuối tháng 2/2025 với lãnh đạo Hiệp hội Dệt may Việt Nam (Vitas), ông Jorge Gomez - đại diện nhãn hàng Coppel (nhà bán lẻ hàng đầu của Mexico), có cho biết về khả năng dịch chuyển đơn hàng của Coppel từ Trung Quốc sang Việt Nam.

Đón thêm những cơ hội mới

Đây có thể là một tín hiệu tích cực cho các nhà xuất khẩu (XK) dệt may của Việt Nam nếu kết nối thành công với nhà thu mua Coppel khi mà họ đang có ý định dịch chuyển đơn hàng. Nên nhắc thêm, hồi năm rồi, nhà thu mua này cũng bày tỏ sự quan tâm đặc biệt đến các mặt hàng có xuất xứ từ Việt Nam (trong đó có quần áo thời trang) nhằm đa dạng hóa nguồn cung ứng cho hơn 1.600 chi nhánh tại Mexico và 27 cửa hàng tại Argentina.

Thông qua kết nối với những nhà thu mua quốc tế sẽ giúp các DN tận dụng tối đa cơ hội khi thị trường còn dồi dào đơn hàng.

Ngoài ra, theo thông tin mới đưa ra từ bà Tatiana Anatolievna Belkevich, chủ tịch Hiệp hội Công nghiệp Thời trang Nga (RAFI), dự kiến trong tháng 4/2025 sắp tới sẽ đưa đoàn doanh nghiệp (DN) thu mua của Nga sang để kết nối trực tiếp với các DN dệt may Việt Nam.

Với hoạt động XK dệt may, việc đón thêm những cơ hội mới từ nhà thu mua lớn như Coppel trong xu hướng chuyển dịch đơn hàng hay kết nối giao thương với các đối tác Nga như kể trên là rất quan trọng trong thời điểm này.

Đứng ở góc độ của một DN nội địa hàng đầu trong ngành dệt may, khi bàn về chiến lược XK trong thời gian tới giữa bối cảnh các chính sách về thuế đối ứng của Mỹ có thể thay đổi liên tục và có thể phải tới tháng 4/2025 mới “ngã ngũ”, ông Lê Tiến Trường, Chủ tịch HĐQT Tập đoàn Dệt may Việt Nam (Vinatex), cho rằng nên tận dụng tối đa cơ hội từ thị trường trong 6 tháng đầu năm để tăng trưởng doanh thu và kim ngạch XK.

Theo ông Trường, cần hiện thực hóa kết quả sản xuất kinh doanh năm 2025 nhanh nhất khi thị trường còn dồi dào đơn hàng, tập trung vào việc đàm phán các đơn hàng có thời gian giao hàng nhanh, không xử lý đơn hàng theo nguyên tắc thông thường.

Bên cạnh đó, vị chủ tịch của Vinatex nêu rõ cần có các biện pháp đàm phán đối với các đơn hàng FOB, làm rõ nguyên tắc trong các hợp đồng đàm phán đối với trường hợp giao hàng sau tháng 6/2025 về nguồn gốc xuất xứ của nguyên phụ liệu, cũng như cam kết đồng hành của các nhà mua hàng đối với nhà sản xuất.

Mặt khác, cũng nên lưu ý với những đơn hàng XK cho quý 1 và quý 2 mà nhiều DN dệt may đang có, đa phần là những đơn hàng có tính kỹ thuật cao nhưng quy mô nhỏ. Do đó, các DN nên tận dụng tối đa các cơ hội của thị trường để sản xuất hàng FOB (mua nguyên liệu, tự sản xuất và bán hàng trực tiếp không qua trung gian) nhằm gia tăng lợi nhuận. Còn với nửa cuối năm 2025, nếu như các tác động của chính sách thuế quan của Mỹ rõ ràng hơn, có thể các DN sẽ phải chuẩn bị các phương án sản xuất CMT (phương thức gia công và XK đơn giản nhất) để giảm thiểu rủi ro về nguồn gốc xuất xứ khi XK sang thị trường Mỹ.

Không chỉ với dệt may, việc tận dụng tối đa cơ hội từ thị trường vào thời điểm biến động thuế quan để “giữ nhiệt” tăng trưởng XK là rất cần thiết. Trên thực tế, các nhà XK ở một số địa phương có thế mạnh về sản xuất công nghiệp cũng đang nỗ lực cho việc này.

Đơn cử như trong vùng kinh tế trọng điểm phía Nam với những kết quả khả quan về tăng trưởng XK trong 2 tháng đầu năm 2025. Điển hình là Tp.HCM có kim ngạch XK ước đạt 7,86 tỷ USD, tăng 19,17% so với cùng kỳ năm 2024 (cùng kỳ năm 2024 tăng 11,6%). Còn tại Bình Dương ước đạt gần 6 tỷ USD, tăng 19,7% so với cùng kỳ năm 2024. Riêng tỉnh Đồng Nai đạt kim ngạch XK hơn 4,1 tỷ USD, tăng 19,5% so với cùng kỳ năm trước, các nhóm hàng có kim ngạch XK tăng cao là: Dệt may, giày dép, cà phê, sản phẩm gỗ…

Hoặc như với ngành thủy sản, theo dự đoán trong quý 1 và quý 2/2025 XK sang Mỹ vẫn có thể tăng mạnh. Nhất là trong thời gian chờ đợi thay đổi về chính sách thuế quan, có thể các các nhà nhập khẩu Mỹ sẽ tranh thủ tăng thu mua mặt hàng thủy sản của Việt Nam. Điều này đang cần các DN thủy sản tận dụng cơ hội.

Chờ hành động nhanh

Đơn cử với trường hợp nhà XK hàng đầu về cá tra là CTCP Vĩnh Hoàn (VHC), theo nhận định mới đây từ Bộ phận phân tích thuộc Công ty chứng khoán Shinhan, từ đầu năm 2025, VHC là DN duy nhất đã đủ điều kiện được đưa ra khỏi phạm vi áp dụng thuế chống bán phá giá khi XK cá tra, cá basa vào Mỹ. Thỏa thuận này có thể sẽ giúp VHC duy trì XK sang thị trường Mỹ ổn định.

Theo Shinhan, trong bối cảnh Mỹ có thể đưa ra chính sách mới đối với mặt hàng nhập khẩu cá tra, hy vọng mặt hàng cá tra vẫn duy trì sức cạnh tranh tốt hơn so với cá rô phi của Trung Quốc.

Xét về con đường phía trước cho XK, giới quan sát cho rằng cơ hội vẫn đang mở ra là không ít. Ngay như với thị trường Mỹ, việc Tổng thống Donald Trump vào cuối tháng 2/2025 tuyên bố áp thêm 10% thuế đối với hàng hóa Trung Quốc (trước đó, hàng nhập khẩu từ Trung Quốc vào Mỹ đã bị áp thuế bổ sung 10% từ ngày 4/2) được cho là tạo ra cơ hội đáng kể cho các DN Việt Nam.

Bởi lẽ, hàng Trung Quốc nhập vào Mỹ có thể chịu 20% thuế nhập khẩu từ đầu tháng 3/2025. Theo Ts. Irfan Ulhaq, chuyên gia Quản lý chuỗi cung ứng và logistics, người mua tại Mỹ đang tìm kiếm các nhà cung cấp thay thế và ngành sản xuất mạnh mẽ của Việt Nam, đặc biệt là trong lĩnh vực điện tử, dệt may, giày dép và đồ nội thất, khiến Việt Nam trở thành đối thủ cạnh tranh hàng đầu.

“Các hiệp định thương mại (FTA) và năng lực sản xuất hiệu quả về mặt chi phí của Việt Nam mang lại lợi thế cạnh tranh để đảm bảo duy trì hợp đồng dài hạn với các nhà nhập khẩu Mỹ”, Ts. Ulhaq chia sẻ.

Và theo vị chuyên gia này, để khai thác đầy đủ những cơ hội, các DN Việt nên tuân thủ các quy định thương mại của Mỹ, đảm bảo tính minh bạch về nguồn gốc sản phẩm và tiêu chuẩn chất lượng. Đầu tư vào thương hiệu, nghiên cứu và phát triển (R&D) cũng như các kỹ thuật sản xuất tiên tiến sẽ nâng cao khả năng cạnh tranh.

Còn với góc nhìn cẩn trọng hơn nữa, ngoài việc tận dụng tối đa cơ hội từ thị trường, chuyên gia kinh tế Nguyễn Hoàng Dũng nhấn mạnh điều mà các DN Việt nên làm để “giữ nhiệt” XK là cần đa dạng hóa thị trường hơn nữa. Đặc biệt là đẩy mạnh việc tìm kiếm các thị trường XK mới ở châu Á, châu Phi, châu Mỹ Latinh để giảm thiểu sự phụ thuộc vào Mỹ.

Theo ông Dũng, sự cạnh tranh thương mại toàn cầu ngày càng gay gắt, cùng với những bất ổn kinh tế và địa chính trị, sẽ tiếp tục thúc đẩy việc sử dụng các biện pháp bảo hộ. Điều này sẽ ảnh hưởng sâu sắc đến chiến lược XK của Việt Nam theo nhiều cách mà chúng ta nên theo dõi sát sao và hành động nhanh.

Thế Vinh