Đồ cũ

Ảnh minh họa. Nguồn: Internet

Từ chiếc cối đá, cái nồi đồng, cái chạn gỗ hay đôi quang gánh vẹt mòn năm tháng… những vật dụng ấy vẫn luôn in đậm trong trái tim tôi. Ký ức dắt tôi về với tuổi ấu thơ lớn lên bên bà, trong ngôi nhà gỗ 3 gian với những cột kèo chằng chéo được kê bởi từng viên đá tảng trên cái nền đắp bằng đất sét. Ngôi nhà được che chắn bằng phên liếp, cửa chính là 1 chiếc rèm tre đóng mở sáng tối được chống lên bởi 2 cây sào.

Trong cái xóm nghèo thuở ấy, hầu như nhà nào cũng đều có những vật dụng quen thuộc phục vụ sinh hoạt và bếp núc. Cái chạn gỗ là nơi quen thuộc mà bất cứ đứa trẻ nào cũng đôi lần lục lọi kiếm thức ăn mỗi khi đi học về. Hiên nhà đặt chiếc cối đá. Cạnh đấy là đôi quang gánh nhẵn bóng, tháng ngày ruổi rong theo chân mẹ, chân bà trên trăm ngàn buổi chợ, chênh vênh đi qua biết bao ngày nắng, ngày mưa.

Tôi nhớ rất rõ, bà ngoại đặc biệt quý chiếc nồi đồng có cái bụng rộng và miệng nồi hơi loe ra, mỗi khi gõ vào thì phát ra những tiếng vọng rất thú vị. Bà còn có một cái ấm đun nước bằng gang được người bà con đi xuất khẩu lao động bên Liên Xô về mang tặng. Đặc biệt hơn cả là chiếc chảo nhôm được ông gò bằng vỏ bom bi, qua mấy chục năm vẫn rất bền chắc.

Cho đến khi sửa nhà, cậu tôi gom cơ man đồ cũ, có cái bán đồng nát, cái thì định vứt đi nhưng bà ngoại giữ lại. Bà bảo, mấy cái nồi niêu bán đổi cho người ta có được bao nhiêu, nhưng nó lại gắn với nhiều kỷ niệm của cha mẹ và cả các con. Rồi bà kể, cái bàn ủi con gà này là quà cưới bạn bè tặng, cái nồi đồng bà nội cho khi ra ở riêng, cái ấm nhôm bằng tuổi thằng cả, đôi quang gánh kia bà nội dùng từ thời bà còn khỏe, ngày 2 buổi chạy chợ… Nghe đến đó, cậu tôi chợt im lặng, rồi gom lại mọi thứ và cất vào một góc.

Ngày bà ngoại theo ông về trời, tôi để ý thấy điều cậu tôi quan tâm đầu tiên khi thu dọn tư trang cho bà là cất cái bình vôi, cơi trầu và cái cối giã trầu hàng ngày bà vẫn thong thả trước bậc thềm ngồi têm. Tất cả được cậu đặt vào một cái rương sắt. Mỗi lần ghé về thăm cậu, tôi gặp lại những vật dụng quen thuộc bà tôi giữ lại một thời. Tất cả vẫn còn vẹn nguyên không thiếu một món nào. Sau này, những lần giỗ bà, cậu thường mang những cái “nồi cổ” ấy ra kỳ cọ, dùng nấu cỗ... như một cách để tưởng nhớ bà.

Mới hay, không phải bất cứ đồ dùng cũ kỹ hay những điều thuộc về quá khứ xưa xa đều có thể vứt bỏ một cách dễ dàng khi không còn phù hợp. Những cái nồi, cái ấm, cái cối xay kia dù đã sứt mẻ, đượm màu thời gian nhưng nó cưu mang tiếng nói, nỗi niềm và cả miền hoài cảm của biết bao người.

NGÔ THẾ LÂM