Định vị giá trị mỹ thuật trong dòng chảy xã hội đương đại

Ứng dụng công nghệ số, gia tăng trải nghiệm cho khách tham quan

Ngày 24/6, Lễ ra mắt Không gian trưng bày mỹ thuật ứng dụng và mỹ thuật dân gian đã được diễn ra tại Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam. Sự kiện có sự tham dự của Thứ trưởng Bộ VHTT&DL Hoàng Đạo Cương; Ủy viên chuyên trách Ủy ban Văn hóa và Xã hội của Quốc hội, PGS.TS Bùi Hoài Sơn.

Giám đốc Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam Nguyễn Anh Minh chia sẻ: "Mỹ thuật ứng dụng và mỹ thuật dân gian là một phần không thể thiếu trong dòng chảy lịch sử phát triển của mỹ thuật Việt Nam". Ảnh: Trần Oanh

Lễ ra mắt Không gian trưng bày mỹ thuật ứng dụng và mỹ thuật dân gian là hoạt động thiết thực, ý nghĩa nhân dịp kỷ niệm 59 năm ngày thành lập Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam (24/6/1966 – 24/6/2025). Phát biểu tại Lễ ra mắt, Giám đốc Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam Nguyễn Anh Minh chia sẻ, mỹ thuật ứng dụng và mỹ thuật dân gian là một phần không thể thiếu trong dòng chảy lịch sử phát triển của mỹ thuật Việt Nam. Mỹ thuật ứng dụng và mỹ thuật dân gian bao gồm các loại hình tranh, tượng dân gian, đồ dùng trong sinh hoạt... phản ánh đời sống tinh thần, kỹ năng nghề nghiệp tinh xảo, khả năng sáng tạo, bản sắc dân tộc và giá trị thẩm mỹ của nền văn hóa Việt Nam.

Các đại biểu cắt băng Lễ ra mắt Không gian trưng bày mỹ thuật ứng dụng và mỹ thuật dân gian. Ảnh: Trần Oanh

Không gian trưng bày mỹ thuật ứng dụng, mỹ thuật dân gian trước đây đã được trưng bày tại Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam. Hai phần trưng bày này luôn thu hút lượng lớn du khách trong và ngoài nước đến tham quan, nghiên cứu, tìm hiểu, thưởng ngoạn.

Sau nhiều năm phục vụ công chúng, trang thiết bị đã xuống cấp, giảm giá trị thẩm mỹ và không còn đáp ứng được yêu cầu của khách tham quan. Chính vì lẽ đó, năm 2022, được sự đồng ý của Bộ VHTT&DL, Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam đã triển khai dự án chỉnh lý trưng bày bộ sưu tập mỹ thuật ứng dụng và mỹ thuật dân gian. Sau 2 năm triển khai, đến nay, dự án đã hoàn thành.

Giám đốc Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam Nguyễn Anh Minh cho rằng: “Công nghệ số đang phát triển mạnh mẽ. Số hóa hiện vật, ứng dụng công nghệ số vào trưng bày để làm mới cách giới thiệu bộ sưu tập, đổi mới trưng bày là nhu cầu của nhiều bảo tàng tại Việt Nam hiện nay, trong đó có Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam. Đối với hai bộ sưu tập mỹ thuật ứng dụng và mỹ thuật dân gian đặc sắc, giàu giá trị truyền thống của dân tộc, bên cạnh phương pháp trưng bày làm nổi bật giá trị thẩm mỹ của từng hiện vật, Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam lựa chọn sử dụng công nghệ số nhằm gia tăng trải nghiệm đa giác quan cho du khách”.

Thứ trưởng Bộ VHTT&DL Hoàng Đạo Cương và Giám đốc Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam Nguyễn Anh Minh tham quan Không gian trưng bày mỹ thuật ứng dụng và mỹ thuật dân gian. Ảnh: Trần Oanh

Do diện tích không gian trưng bày hạn chế, Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam cùng với các đối tác đã nghiên cứu, tìm tòi và sử dụng công nghệ như một giải pháp tối ưu hóa không gian và khắc phục những hạn chế về diện tích trưng bày. Song song đó, Bảo tàng xây dựng phần mềm tra cứu nhằm cung cấp thông tin, hình ảnh những hiện vật chưa trưng bày, giúp người xem có thể tìm hiểu sâu hơn về bộ sưu tập mỹ thuật ứng dụng và mỹ thuật dân gian. Đồng thời, Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam cũng xây dựng kế hoạch để định kỳ có thể luân phiên thay đổi hiện vật, góp phần làm đa dạng và phong phú không gian trưng bày này.

Gìn giữ bản sắc văn hóa dân tộc

Không gian trưng bày mỹ thuật ứng dụng và mỹ thuật dân gian, có hệ thống trưng bày chuyên nghiệp với tủ kính, giá đỡ, màu sắc và ánh sáng làm nổi bật yếu tố thẩm mỹ của từng hiện vật. Cùng với đó là ứng dụng công nghệ trình chiếu 3D mapping, màn hình tương tác tra cứu thông tin hiện vật… tạo nên nét đặc trưng riêng biệt của không gian trưng bày.

Khách xem hiện vật trưng bày tại Không gian trưng bày mỹ thuật ứng dụng và mỹ thuật dân gian.

Chia sẻ tại Lễ ra mắt, PGS.TS Bùi Hoài Sơn - Ủy viên chuyên trách Ủy ban Văn hóa và Xã hội của Quốc hội cho hay, đây là một hướng đi hết sức đúng hướng khi chúng ta biết cách định vị giá trị mỹ thuật của dân tộc trong dòng chảy xã hội đương đại. Giải pháp này vừa gìn giữ được những bản sắc thông qua các giá trị nghệ thuật dân gian; đồng thời kết hợp với công nghệ để tạo ra sự hấp dẫn, những giá trị đặc biệt, phù hợp với bối cảnh, thị yếu, nhu cầu của khán giả ngày hôm nay.

Trưởng phòng Trưng bày Giáo dục của Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam Vương Lê Mỹ Học, phụ trách trưng bày mỹ thuật ứng dụng và mỹ thuật dân gian cho hay: "Trước đây, chúng tôi trưng bày khoảng 500 hiện vật, số lượng ở trong kho còn rất nhiều, khoảng hơn 5.000 hiện vật. Lần trưng bày này, chúng tôi thu hẹp không gian, chỉ còn 1/3, với khoảng gần 200 hiện vật được trưng bày trực tiếp, cả mỹ thuật ứng dụng và mỹ thuật dân gian để giới thiệu đến công chúng. Với số hiện vật còn lại được chúng tôi số hóa để công chúng có thể tiếp tục tra cứu và xem thêm trên các màn hình tương tác".

Chị Cao Thanh Quý và ba cháu xem các loại hình tranh và tượng dân gian tại Không gian trưng bày mỹ thuật ứng dụng và mỹ thuật dân gian. Ảnh: Trần Oanh

Một điểm mới trong không gian trưng bày lần này là sử dụng 3D mapping để giới thiệu về văn hóa Việt Nam, mỹ thuật Việt Nam. Qua nhiều lần trao đổi, Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam quyết định chọn bộ tranh tứ bình (Xuân, Hạ, Thu, Đông), gắn liền, gần gũi với người Việt. Bên cạnh đó là những con vật rất quen thuộc như gà, vịt, ngỗng, tạo cho người xem, nhất là công chúng nước ngoài sẽ thấy được những nét văn hóa rất đậm đà bản sắc Việt Nam. Cùng với 3D mapping, Bảo tàng còn lựa chọn giới thiệu những nhạc cụ tiêu biểu của người Việt, tạo điểm nhấn để thu hút công chúng trẻ.

Ngay sau Lễ ra mắt Không gian trưng bày mỹ thuật ứng dụng và mỹ thuật dân gian, Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam đã đón nhiều khách đến tham quan, tìm hiểu. Vừa hướng dẫn 3 cháu nhỏ xem những loại hình tranh và tượng dân gian, chị Cao Thanh Quý (phường Ngọc Thụy, Hà Nội) bộc bạch: "Không gian trưng bày có nhiều tác phẩm nghệ thuật cổ (tranh dân gian Đông Hồ, Hàng Trống...) giúp kết nối được với mỹ thuật dân gian và mỹ thuật ứng dụng. Tôi nghĩ rằng, việc đưa trẻ em tiếp cận với nền nghệ thuật của Việt Nam để các con nhận ra được nét đẹp từ ngày xưa, từ đó có ý thức bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa trong thời kỳ hiện đại là vô cùng cần thiết".

Các bạn trẻ trải nghiệm màn hình tương tác tra cứu thông tin tại Không gian trưng bày mỹ thuật ứng dụng và mỹ thuật dân gian. Ảnh: Trần Oanh

Trần Oanh - Minh Châu