Điều tra: Cận cảnh động vật quý, hiếm ở Vườn quốc gia Cát Tiên bị bắn, bẫy

Những chuyến vào rừng để điều tra nạn săn bắt thú rừng phi pháp thường bắt đầu từ chiều hoặc tối hôm trước đến rạng sáng hôm sau. Không ai ngờ rằng sâu bên trong những cánh rừng mịt mờ bóng tối, tĩnh lặng biết bao con thú đang đối diện với họng súng, cái bẫy của các thợ săn vì lợi mà bất chấp tiếng kêu đau đớn, bất lực của những loài thú vô tội, kể cả những loài đến nay đã rất hiếm.

Một chiều tối ngày đầu tháng 5-2025, khi vào mùa dâu rừng chín, chúng tôi xuất phát từ hướng thủy điện Đồng Nai 5, xã Lộc Bắc, huyện Bảo Lâm, Lâm Đồng để vào vùng lõi Vườn quốc gia Cát Tiên ở khu vực phía thượng nguồn.

Theo tìm hiểu của chúng tôi, đây là thời điểm những kẻ săn trộm nhắm đến những cánh rừng có quả chín để lùng sục, truy bắn, đặt bẫy các loài thú rừng, trong đó có các loài như chồn hương, các loài cheo cheo.

Khi vào mùa dâu rừng chín cũng là thời điểm những kẻ săn trộm nhắm đến để săn bắt thú rừng như như chồn hương, các loài cheo cheo, chồn bay.

Có kẻ đi ắt sẽ có dấu vết, theo hướng dẫn của một số người thạo tin, chúng tôi lần theo những dấu vết mà những kẻ săn trộm thú rừng để lại. Đó có thể là những vệt sơn đỏ rất nhỏ, men theo đường mòn hiểm trở hoặc khi các lối đi mới được phát cỏ cây trên đường họ di chuyển.

Theo anh NVV, một người dân chuyên bắt ong, hái lá thuốc và nhặt quả ươi ở các vùng rừng đệm (mà chúng tôi đã nhắc ở kỳ 1), ở khu vực có trái rừng chín nhiều, thợ săn chủ yếu tìm bắn chồn, cheo cheo, nhím rừng - những loài thích ăn trái chín lúc màn đêm buông xuống.

“Trên đường vào các cánh rừng sâu, các nhóm thợ săn pha đèn, truy lùng và bắn hạ các loài thú mà họ phát hiện. Bắn được con thú nào, họ thường giấu trong các hốc cây cổ thụ ven các cung đường mòn, rồi tiếp tục đi sâu vào rừng. Việc này nhằm giảm sức nặng mang vác. Cho đến khi kết thúc chuyến săn bắn, họ trở lại đường mòn có đánh dấu sơn đỏ, tìm lấy con thú được giấu trước đó rồi gùi mang ra khỏi rừng” - anh V cho hay.

PV đặt nhiều camera giấu kín ở các khu vực có nhiều quả rừng chín để ghi lại cảnh săn bắt thú rừng trái phép.

Biết được thông tin này, chúng tôi đặt rất nhiều camera giấu kín có gắn thẻ nhớ dung lượng cao đi kèm pin dự phòng ở các thân cây tại khu vực có nhiều quả rừng chín bắt mắt, rụng đầy gốc. Sau khi hoàn tất công việc lúc hơn 22 giờ, chúng tôi lội rừng, ngược lên đồi cao, cẩn thận ẩn mình dưới những tán cây cổ thụ nằm chờ.

Chừng nửa tiếng sau, cả nhóm giật mình nghe thấy hai, ba tiếng rít lên liên tiếp, chói tai như tiếng súng. Để đảm bảo an toàn, chúng tôi không vội di chuyển đến khu vực có âm thanh phát ra, mà tiếp tục cẩn trọng thăm dò.

Hình ảnh con chồn bay bị bắn nhiều phát đạn và con cheo cheo (ảnh dưới) vừa bị sập bẫy của nhóm thợ săn bắt thú rừng.

Hơn 23 giờ, nhận thấy dấu hiệu an toàn, chúng tôi lần theo hướng có tiếng nổ phát ra, bật đèn pin tìm kiếm các hốc cây cổ thụ. Sau một lúc tìm kiếm, chúng tôi thấy xác một con chồn bay trúng đạn trong hốc cây bằng lăng to hàng chục người ôm. Xác con vật còn ấm, dấu trúng đạn còn mới, giống như vừa bị ai đó bắn hạ rồi giấu đi. Gần hốc cây có một cây rừng nhỏ bị ai đó bẻ gãy ngang như làm dấu để dễ dàng nhận biết.

Con chồn bay tội nghiệp bị trúng đạn, đau đớn và bất lực. Xác định con vật này không còn khả năng sống sót, chúng tôi từ bỏ ý định giải cứu và quyết định đặt thêm một camera hướng về xác con thú tội nghiệp. Khoảng 2 giờ 30 sáng hôm sau, chúng tôi trở lại kiểm tra camera, phát hiện hình ảnh một người pha đèn trong đêm tối, tìm đến hốc cây rồi lấy xác con vật chưa đầy 2 kg mang đi.

Có lặn lội vào tận cùng đại ngàn, tìm đến nơi rừng thiêng nước độc, mới cảm nhận, thấm thía tiếng kêu thống thiết của muông thú khi “ngôi nhà” của chúng bị rình rập và muôn loài phải đối diện với cái chết bất cứ lúc nào.

Chỉ tính riêng rủi ro sập bẫy do con người cài đặt khắp nơi, có lẽ đã đủ để cảnh báo đỏ. Thâm nhập rừng khoảng 30 lần trong nhiều tháng, nhóm PV ghi hình hàng chục luồng bẫy mà cánh thợ săn bắt thú rừng giăng ra ngay bìa rừng hoặc sâu trong rừng già nhằm triệt hạ các loài động vật hoang dã.

Thợ săn dùng đèn có ánh sáng vàng làm tín hiệu riêng khi đi săn bắt thú rừng.

Cận cảnh những con thú bị thợ săn, bẫy trong đêm.

Phổ biến nhất mà chúng tôi thường thấy là bẫy sập, dùng ruột của thắng xe được cuộn thành dây rút hình chữ O rồi cột chặt lên cây rừng. Người đặt bẫy kéo cong cây rừng xuống thật căng, rồi gắn vào một cây cọc. Phía dưới được lẫy vào que ngang. Khi con thú chui qua chữ O và đạp lên que ngang thì sập bẫy, cây bật vút lên cao, vòng chữ O siết chặt chân con thú, treo nó lộn ngược.

Vào tối một ngày đầu tháng 4-2025, khi tìm dọc theo khu vực rìa sông Đồng Nai hướng từ huyện Tân Phú, tỉnh Đồng Nai sang Vườn quốc gia Cát Tiên, chúng tôi phát hiện cách mép sông khoảng 30 m, những con vật sập bẫy có cả cheo cheo, chồn đèn. Tương tự, cuối tháng 4-2025, khi đi dọc theo khu vực rìa sông Đồng Nai hướng từ huyện Bảo Lâm, tỉnh Lâm Đồng vào rừng của Vườn quốc gia Cát Tiên, ống kính chúng tôi đã ghi lại được những kẻ bẫy trộm lén lút gỡ thú mang về.

Mời quý bạn đọc quét mã QR hoặc bấm vào đây để xem video cảnh phóng viên vào Vườn quốc gia Cát Tiên, đặt camera giấu kín, ghi nhận cảnh các thợ săn bắn và xẻ thịt thú rừng.

Thực hiện: MINH HẬU - NGUYỄN TIẾN. Thiết kế: TRƯỜNG GIANG - HÀ PHƯƠNG - HỒNG THANH