Điều gì sẽ xảy ra với y học khi máy móc giỏi như bác sĩ?

Chỉ một năm trước, nhiều chuyên gia còn cho rằng một hệ thống AI đáng tin cậy trong y học vẫn còn cách ít nhất một thập kỷ. Nhưng hiện nay, các mô hình ngôn ngữ lớn với khả năng lý luận và xử lý thông tin đa phương thức đang thu hẹp dần khoảng cách với trí tuệ con người.

Khái niệm về AI tổng quát (AGI - viết tắt của Artificial General Intelligence), nơi máy móc có thể đảm nhiệm bất kỳ nhiệm vụ trí tuệ nào tương đương hoặc vượt qua con người, không còn là chuyện xa vời.

Tương lai máy móc giỏi như bác sĩ không còn xa vời. Ảnh: AI

Khi AI không chỉ là trợ lý

Trong lĩnh vực y tế, sự xuất hiện của AGI không chỉ là một cải tiến công nghệ, mà nó có tiềm năng định hình lại toàn bộ mô hình chăm sóc sức khỏe, cả về mặt lâm sàng lẫn văn hóa.

Các hệ thống AI thế hệ mới sẽ có thể tích hợp kiến thức từ nhiều chuyên ngành, áp dụng hướng dẫn điều trị cập nhật và tự học liên tục từ dữ liệu thực tế. Khác với các công cụ AI hiện nay vốn chỉ chuyên biệt cho một vài tác vụ cụ thể như đọc phim X-quang hay phát hiện bệnh võng mạc tiểu đường, AI tạo sinh có thể xử lý đồng thời hình ảnh, văn bản, giọng nói và lý luận ở cấp độ cao.

Về mặt chăm sóc bệnh nhân, công nghệ này sẽ mở ra khả năng theo dõi sức khỏe liên tục thay vì gián đoạn, đặc biệt với các bệnh mạn tính. Thay vì chờ hàng tháng mới tái khám, AI có thể phân tích dữ liệu từ thiết bị đeo, phát hiện dấu hiệu bất thường và đề xuất điều chỉnh thuốc kịp thời.

Trong tình huống khẩn cấp, chẳng hạn trẻ sốt giữa đêm, AI có thể thay thế những công cụ tìm kiếm mơ hồ bằng cuộc trò chuyện mang tính tư vấn thực tế, đưa ra lời khuyên cụ thể theo từng trường hợp. Ở bệnh viện, hệ thống này có thể theo dõi hàng trăm thông số cùng lúc, phát hiện sai sót và nhắc nhở kịp thời, giúp phối hợp hiệu quả giữa các bác sĩ chuyên khoa.

Bác sĩ có mất việc không?

Tuy nhiên, sự xuất hiện của AGI cũng đặt ra những câu hỏi lớn. Khi máy móc có thể đưa ra chẩn đoán và quyết định ngang tầm bác sĩ, bệnh nhân sẽ đặt niềm tin vào đâu? Bác sĩ còn giữ vai trò gì trong hệ thống chăm sóc y tế?

Bác sĩ sẽ không mất việc, thay vào đó họ sẽ tận dụng AGI để cải thiện việc chăm sóc y tế. Ảnh: AI

Câu hỏi đặt ra lúc này không còn là liệu AI có thay thế bác sĩ hay không, mà là các bác sĩ sẽ chủ động ứng dụng AI như thế nào để cải thiện chất lượng điều trị, giảm thiểu sai sót và mở rộng khả năng tiếp cận y tế.

Nếu giới chuyên môn không nhanh chóng dẫn dắt quá trình này, các tập đoàn công nghệ lớn sẽ làm thay họ. Với chi phí chăm sóc sức khỏe tại Mỹ lên tới hơn 5.000 tỉ đô la mỗi năm, không thiếu những doanh nghiệp sẵn sàng khai thác tiềm năng của AI vì mục tiêu lợi nhuận.

Để tránh kịch bản đó, ngành y cần thực hiện hai thay đổi quan trọng. Thứ nhất, chuyển từ mô hình cá nhân sang chăm sóc theo nhóm, nơi bác sĩ làm việc cùng AI như một cộng sự, thay vì cạnh tranh hay cảm thấy bị đe dọa.

Thứ hai, thay đổi cách thanh toán từ theo dịch vụ sang dựa trên giá trị thực sự mà AI mang lại, như ngăn ngừa biến chứng, cải thiện chất lượng sống và an toàn cho bệnh nhân.

Nhìn chung, AGI có thể chưa xuất hiện trong ngày một ngày hai, nhưng sự tiến bộ của AI đang khiến ranh giới giữa con người và máy móc trong y học ngày càng mờ đi.

Tiểu Minh