Điều gây kinh ngạc nhất trong chiến thắng áp đảo của ông Trump

Trong hơn một thập niên, đảng Cộng hòa đã gióng lên hồi chuông cảnh báo về sự thống trị của cử tri da trắng trong lực lượng ủng hộ đảng. Các chiến lược gia cho rằng để duy trì sức cạnh tranh trong các cuộc bầu cử tổng thống Mỹ, đảng Cộng hòa cần thu hút thêm cử tri da đen, gốc Latin và các nhóm cử tri da màu khác.

Hôm 5/11, ông Donald Trump đã chứng minh điều này.

Theo New York Times, chiến thắng trước Phó tổng thống Kamala Harris là nhờ vào các cử tri đến từ những khu vực trung thành với đảng Dân chủ. Kết quả cho thấy ông Trump tiếp tục được lòng cử tri da trắng, thuộc tầng lớp lao động - những người đầu tiên thúc đẩy ông thăng tiến chính trị. Song cựu tổng thống cũng đạt được những bước tiến ở vùng ngoại ô và thành phố, với cử tri da đen và Mỹ gốc Latin.

Thành tích của ông Trump không đột nhiên biến đảng Cộng hòa thành liên minh đa chủng tộc của các cử tri thuộc tầng lớp lao động. Tuy nhiên, chính cựu tổng thống là người đã đưa đảng thay đổi theo hướng đó.

Vào thời điểm nước Mỹ bị chia rẽ sâu sắc - đặc biệt giữa người giàu và người nghèo, người có và không có bằng đại học, ngay cả những thay đổi nhỏ cũng đủ để đưa ông Trump trở lại nắm quyền. Đảng Dân chủ, từ lâu đã dựa vào sự ủng hộ từ các cử tri thiểu số, là nạn nhân của xu hướng này.

Thảm họa cho đảng Dân chủ

"Những tổn thất về số cử tri Mỹ Latin không khác gì thảm họa với đảng”, Ritchie Torres - một đảng viên Dân chủ - nhận định. Ông Torres lo ngại đảng Dân chủ sẽ ngày càng gặp khó “bởi một nhóm cực tả có trình độ đại học khiến chúng tôi xa cách với cử tri thuộc tầng lớp lao động”.

Số liệu đã chứng minh cho cách ông Trump len lỏi ảnh hưởng khắp nước Mỹ. Tại hạt Fayette, Pennsylvania - nơi sinh sống của đông đảo người lao động chân tay, ông Trump giành được gần 70% số phiếu bầu, tăng thêm khoảng 5 điểm phần trăm kể từ năm 2020.

Trên toàn quốc, những hạt có đa số người gốc Tây Ban Nha trung bình chuyển sang ủng hộ ông Trump với 10 phần trăm điểm. Đáng chú ý hạt Yuma (Arizona), nơi có nhiều người gốc Latin dọc theo biên giới phía nam với Mexico, đang giúp ông Trump trên đà chiến thắng với cách biệt gần 30 điểm phần trăm.

Thành tích của ông Trump với cử tri da đen không đáng kể, nhưng vẫn đáng chú ý, đặc biệt tại Georgia. Các hạt Hancock, Talbot và Jefferson - những nơi có đa số người da đen - đã quay sang ông Trump. Chiến dịch tranh cử của cựu tổng thống đã ăn mừng chiến thắng tại hạt Baldwin, Georgia, nơi có 42% dân số là người da đen. Suốt nhiều thập niên qua, đảng Cộng hòa chưa từng có được tin vui tại hạt này.

Trong khi đó, cử tri gốc Á - nhóm phát triển dân số nhanh nhất nước Mỹ - dường như cũng đang xa rời đảng Dân chủ.

“Sức mạnh tiếp cận với liên minh Dân chủ truyền thống - những cử tri da màu - của ông Trump thật đáng kinh ngạc”, Daniel HoSang - một giáo sư tại Đại học Yale - chia sẻ.

Ông Trump đã thu hút được những nhóm cử tri vốn trung thành với đảng Dân chủ. Ảnh: Reuters.

Thất bại của bà Harris không hoàn toàn là do những cử tri này quay sang ủng hộ ông Trump. Sau nhiều tháng sự nhiệt tình của cử tri giảm sút, có nhiều dấu hiệu cho thấy nhiều đảng viên Dân chủ không còn xuất hiện tại các thành trì quan trọng.

Tại hạt Wayne, bao gồm cả Detroit (Michigan), kết quả cho thấy bà Harris giành được ít hơn 6% số phiếu so với Tổng thống Joe Biden bốn năm trước.

Và tỷ lệ cử tri đi bỏ phiếu giảm khoảng 6 điểm phần trăm ở hạt Philadelphia, Pennsylvania. Tổng số phiếu bầu của bà Harris giảm, trong khi của ông Trump tăng.

Tuy nhiên, điểm chung giữa những người quay sang ủng hộ ông Trump là họ thuộc tầng lớp lao động, bất kể khu phố nào. Ông Trump dường như cải thiện kết quả ở một số vùng ngoại ô, chủ yếu là nơi nhiều cử tri không có bằng đại học.

Patrick Ruffini - nhà thăm dò ý kiến của đảng Cộng hòa - cho rằng nhiều người nghĩ quá đơn giản về khu vực ngoại ô. Ông Ruffini cho rằng không phải tất cả vùng ngoại ô đều có những người da trắng trung dung thu nhập cao phản đối ông Trump. Tại đây cũng là nơi sinh sống của nhiều người nhập cư thế hệ thứ nhất và thứ 2 đang lo lắng về tình trạng nhập cư bất hợp pháp.

Những cử tri thuộc tầng lớp lao động từng đứng sau đảng Dân chủ, trong khi đảng Cộng hòa phục vụ cho những người có thu nhập cao và lợi ích kinh doanh.

Cách tiếp cận mới mẻ

Ông Trump từng nhấn mạnh tới việc thay đổi chính sách để hài hòa với những cử tri mới này. Song không rõ những đề xuất mới sẽ phù hợp ra sao với mục tiêu lâu dài của đảng là cắt giảm thuế cho các tập đoàn và người giàu, cũng như cắt giảm lưới an sinh xã hội.

Nhiều cử tri thuộc tầng lớp lao động tin rằng ông Trump là lựa chọn tốt cho tình hình tài chính của họ.

Daniel Quinõnes - 44 tuổi, đại lý bất động sản ở Allentown, Pennsylvania - cho biết mình liên tục bỏ phiếu cho đảng Dân chủ. Song lần này, ông chọn đảng Cộng hòa. “Họ nhậm chức và thực sự không làm được gì”, ông nói về đảng Dân chủ.

Cựu tổng thống và “phó tướng” JD Vance đã tránh xa những phương pháp truyền thống tiếp cận nhóm cử tri thiểu số. Chiến dịch đã đóng cửa các trung tâm cộng đồng đảng Cộng hòa tạo ra để xây dựng mối quan hệ với cộng đồng người da đen, gốc Latin và gốc Á.

Thay vào đó, chiến dịch ông Trump tập trung vào phương tiện truyền thông xã hội, dựa vào những người dẫn chương trình podcast, người có sức ảnh hưởng và nghệ sĩ hip-hop để truyền bá thông điệp.

Từ đó, cựu tổng thống phần lớn tránh đề cập tới chủng tộc, và mỗi khi ông lên tiếng về vấn đề này thì lại vấp phải chỉ trích. Phát biểu trước Hiệp hội Nhà báo Da đen Quốc gia hồi tháng 7, ông Trump đặt câu hỏi về chủng tộc của bà Harris và tự gọi mình là "tổng thống tốt nhất cho cộng đồng người da đen kể từ Abraham Lincoln".

Nhiều cử tri gốc Mỹ Latin không chỉ không phật ý trước các tuyên bố của ông Trump, mà còn đồng thuận với chính sách trục xuất hàng loạt người nhập cư không có giấy tờ. Ảnh: Reuters.

Ông Trump cũng thường xuyên mời cử tri người Mỹ gốc Latin và người da đen tham gia chiến dịch, tập hợp họ chống lại giới tinh hoa, người theo chủ nghĩa tự do lạc hậu và người nhập cư không có giấy tờ. Ông tuyên bố nhập cư bất hợp pháp đang chiếm dụng “công việc của người da đen” và “hoàn toàn hủy hoại cộng đồng gốc Tây Ban Nha”.

Ngoài ra, cựu tổng thống cũng tuyên bố những chủ đề về văn hóa như phẫu thuật chuyển giới cho tù nhân hoặc phụ nữ chuyển giới tham gia thể thao là ẩn dụ chung cho một hệ tư tưởng cánh tả đang tràn lan.

Hồi tháng 10, khoảng 1/3 ngân sách cho truyền hình của chiến dịch dành cho một quảng cáo về định kiến chống người chuyển giới. Chiến dịch làm thêm một video bằng tiếng Tây Ban Nha và một quảng cáo khác nhắm vào cử tri da đen.

"Kamala dành cho họ. Tổng thống Trump dành cho bạn", lời dẫn chạy cuối quảng cáo.

Nhiều cử tri gốc Latin không phật lòng trước chính sách nhập cư cứng rắn của ông Trump. Thăm dò cho thấy 1/3 cử tri gốc Latin ủng hộ chính sách trục xuất hàng loạt người nhập cư không giấy tờ.

John Ashbrook, cố vấn của Preserve America PAC, cho biết các quảng cáo chống nhập cư của nhóm này liên tục thuyết phục được những cử tri gốc Latin và nam giới dễ bị lung lay chuyển sang ông Trump. Ông Ashbrook nói những cử tri gốc Latin mong muốn an ninh kinh tế và những khu phố an toàn.

Kết quả này khác xa so với báo cáo phân tích thất bại của ứng viên Mitt Romney năm 2012, trong đó kêu gọi đảng Cộng hòa áp dụng các chính sách nhập cư nhân đạo hơn, giúp một số người không có giấy tờ trở thành công dân.

Giáo sư HoSang cho biết công thức chiến thắng lần này của ông Trump gần với khái niệm "chủ nghĩa dân tộc bao trùm" (inclusive nationalism), một thuật ngữ do cựu chiến lược gia Steve Bannon đề cập.

“Cách truyền tải thông điệp gay gắt về giới tính, nhập cư và tội phạm dường như đã thu hút thêm cử tri vào lực lượng MAGA. Điều này đặt ra thách thức cho nền tảng của chủ nghĩa tự do sắc tộc (racial liberalism) vốn thống lĩnh kể từ phong trào dân quyền”, ông kết luận.

Phương Linh