Điều chỉnh kế hoạch sản xuất để góp phần ổn định xuất khẩu gạo

Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà phát biểu tại hội nghị

Tại hội nghị, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà đã gợi ý một số vấn đề, để lãnh đạo các bộ ngành, hiệp hội và doanh nghiệp đề xuất các giải pháp cụ thể và thiết thực, đảm bảo an ninh lương thực và xuất khẩu gạo theo hướng có lợi nhất cho cả nông dân và doanh nghiệp…

Nông dân ĐBSCL thu hoạch lúa Đông - Xuân và mong muốn giá lúa ổn định để có lợi nhuận

Theo Bộ Nông nghiệp và Môi trường (NN-MT), diện tích sản xuất lúa năm 2025 dự kiến đạt 7 triệu ha, giảm 132.000 ha so với năm 2024. Trong đó, sản lượng lúa khu vực ĐBSCL năm 2025 dự kiến đạt hơn 24 triệu tấn với diện tích dự kiến là 3,79 triệu ha. Trong đó, vụ Đông Xuân 2024-2025 dự kiến sản lượng đạt gần 10,8 triệu tấn trên diện tích 1,5 triệu ha. Tính đến hết tháng 2-2025, sản lượng lúa đã thu hoạch của vùng ĐBSCL đạt gần 4,2 triệu tấn; dự kiến sản lượng còn lại hơn 6,5 triệu tấn. Quy mô diện tích sản xuất lúa gạo có giảm nhưng năng suất tăng nên sản lượng không có nhiều biến động.

Theo Thứ trưởng Bộ NN-MT Trần Thanh Nam, mặt hàng gạo vẫn duy trì sản xuất và xuất khẩu tăng trưởng ổn định trong các năm qua. Riêng năm 2024, xuất khẩu đạt mức đột phá trên 9 triệu tấn và giá trị xuất khẩu đạt mức cao 5,75 tỷ USD, tăng 22,9% so với năm 2023 và tăng 84,2% so với năm 2020. Giá gạo xuất khẩu trung bình từ trên 300 - trên 500 USD/tấn, riêng năm 2024 đạt 627 USD/tấn.

Dây chuyền sản xuất gạo xuất khẩu của Công ty CP Trung An (TP Cần Thơ)

Xuất khẩu gạo 2 tháng đầu năm 2025 ước đạt 1,1 triệu tấn (tăng 5,9%), giá trị đạt 613 triệu USD (giảm 13,6%). Giá gạo xuất khẩu trung bình ước đạt 553,6 USD/tấn, giảm 18,3% so với cùng kỳ. Đầu tháng 3-2025, giá gạo xuất khẩu tiếp tục giảm mạnh ở mức: gạo 100% tấm 310 USD/tấn; gạo 5% tấm 393 USD/tấn; gạo 25% tấm 367 USD/tấn. Philippines, Bờ Biển Ngà và Gana là 3 thị trường xuất khẩu lớn của Việt Nam.

Giá gạo giảm do nguồn cung gạo thế giới tăng tạo áp lực lên thị trường toàn cầu; nhu cầu nhập khẩu giảm và chưa có dấu hiệu phục hồi trong thời gian ngắn hạn; Ấn Độ kết thúc lệnh cấm xuất khẩu gạo và quay lại thị trường xuất khẩu với sản lượng dồi dào.

Bộ NN-MT đang tập trung chỉ đạo các địa phương vùng ĐBSCL xuất đảm bảo sản lượng và diện tích theo kế hoạch; theo dõi sát sao lịch thời vụ và tình hình hạn mặn nhằm hạn chế ảnh hưởng đến sản xuất lúa… Phối hợp với các bộ, ngành và địa phương theo dõi sát diễn biến thị trường để có giải pháp ứng phó phù hợp, nhất là sự điều chỉnh chính sách của các nước xuất khẩu gạo lớn như Ấn Độ, Thái Lan… Đồng thời, nắm bắt nhu cầu nhập khẩu gạo tại các thị trường còn nhiều dư địa như Hoa Kỳ, EU, Nhật Bản, Châu Phi… cung cấp, cập nhật thông tin kịp thời tới các địa phương, doanh nghiệp để có những điều chỉnh kế hoạch sản xuất, xuất khẩu phù hợp với diễn biến thị trường.

Tiếp tục tập trung chỉ đạo, phối hợp với các địa phương trong triển khai hiệu quả Đề án “Phát triển bền vững một triệu ha lúa chất lượng cao và phát thải thấp gắn với tăng trưởng xanh vùng ĐBSCL đến năm 2030”. Đặc biệt đẩy mạnh nhân rộng quy trình sản xuất lúa giảm phát thải để góp phần giảm giá thành sản xuất, tăng giá bán cho nông dân và tăng cường mở rộng liên kết sản xuất.

Theo Thứ trưởng Trần Thanh Nam, cần tăng cường kiểm tra, giám sát tình hình mua bán của các doanh nghiệp đầu mối, thương lái, tránh tình trạng lợi dụng tình hình để ép giá nông dân nhằm trục lợi; cạnh tranh không lành mạnh giữa các doanh nghiệp. Hỗ trợ các doanh nghiệp đẩy nhanh tiến độ thu mua, vận chuyển lúa, gạo về kho chứa của các doanh nghiệp trong các thời điểm có lợi về giá thu mua cho nông dân. Về lâu dài, nghiên cứu, tổ chức sản xuất theo nhu cầu của thị trường và đặt hàng của doanh nghiệp; các địa phương chủ động điều chỉnh cơ cấu mùa vụ theo đặc thù địa phương, bảo đảm thuận lợi cho sản xuất và hoạt động thu mua, chế biến, xuất khẩu.

VĨNH TƯỜNG