Điểm cuối đường Hồ Chí Minh trên biển được xếp hạng di tích quốc gia đặc biệt

Phát biểu tại buổi lễ, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Cà Mau Nguyễn Minh Luân đã ôn lại truyền thống lịch sử hào hùng của quân và dân nơi Bến Vàm Lũng năm xưa. Theo đó, sau Đồng khởi năm 1960, với sự phát triển mạnh mẽ của phong trào cách mạng miền Nam, nhu cầu chi viện vũ khí cho chiến trường miền Nam ngày càng lớn, trong khi các tuyến vận tải trên bộ đang gặp rất nhiều khó khăn. Ngày 23/10/1961, Trung ương Đảng và Chủ tịch Hồ Chí Minh quyết định thành lập Đoàn 759 (tiền thân của Lữ đoàn 125, Vùng 2 Hải quân ngày nay) với nhiệm vụ nghiên cứu mở tuyến vận tải quân sự chiến lược Bắc - Nam bằng đường biển, tổ chức đưa cán bộ, chiến sĩ và vũ khí chi viện cho cách mạng miền Nam.

Từ chủ trương đó, Trung ương Cục chỉ thị các tỉnh miền Nam tổ chức thuyền vượt biển ra Bắc để báo cáo tình hình và nhận vũ khí về phục vụ kháng chiến. Và tuyến đường Hồ Chí Minh trên biển ra đời. Đêm 11/10/1962, chiếc tàu gỗ đầu tiên của tuyến đường huyền thoại Hồ Chí Minh trên biển mang phiên hiệu "Phương Đông 1" do đồng chí Lê Văn Một làm Thuyền trưởng, đồng chí Bông Văn Dĩa làm Chính trị viên tàu, cùng 11 thủy thủ rời bến Ðồ Sơn (Hải Phòng) tiến về Nam. Đến ngày 16/10/1962, tàu cập bến Vàm Lũng (Cà Mau), chở theo 30 tấn vũ khí từ miền Bắc vào chiến trường miền Nam an toàn. Chuyến tàu của "Đoàn tàu không số" đã khai thông tuyến vận tải chiến lược trên biển vào bến Vàm Lũng, đã đi vào lịch sử là bến đầu tiên đón nhận tàu không số của con đường huyền thoại Hồ Chí Minh trên biển.

Tính đến cuối năm 1970, các bến cụm Cà Mau đã tiếp đón tổng cộng 76/124 chuyến tàu, riêng Bến Vàm Lũng tiếp nhận 68 chuyến, với hơn 4.200 tấn vũ khí, đạn dược từ tiền tuyến lớn miền Bắc chi viện cho chiến trường miền Nam. Cùng với các bến khác tại Trà Vinh, Bến Tre, Bà Rịa... số lượng tàu cập bến ở Cà Mau (chủ yếu Bến Vàm Lũng) chiếm hơn 50% lượt "tàu không số", là bến đón nhiều chuyến cập bến nhất của con đường huyền thoại này, trực tiếp góp phần cùng các lực lượng vũ trang giành nhiều thắng lợi oanh liệt, qua đó làm nên Đại thắng mùa Xuân 1975, giải phóng hoàn toàn miền Nam, thống nhất đất nước.

Quang cảnh lễ đón nhận Bằng di tích Quốc gia đặc biệt tại bến Vàm Lũng

Với giá trị, ý nghĩa lịch sử đặc biệt, ngày 10/11/2010, di tích Bến Vàm Lũng thuộc tuyến đường Hồ Chí Minh trên biển đã được công nhận Di tích lịch sử văn hóa cấp Quốc gia. Ngày 26/11/2024 Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã ký quyết định xếp hạng di tích Quốc gia đặc biệt đường Hồ Chí Minh trên biển cho các địa phương: TP.Hải Phòng (xuất bến) và các tỉnh Phú Yên, Bà Rịa - Vũng Tàu, Cà Mau (mở bến).

Theo ông Nguyễn Minh Luân, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Cà Mau, tỉnh hiện có 55 di tích được công nhận, trong đó có 11 di tích quốc gia. Di tích đường Hồ Chí Minh trên biển tại bến Vàm Lũng là di tích quốc gia đặc biệt đầu tiên của tỉnh được công nhận. Điều này mang ý nghĩa tinh thần rất lớn trong việc giáo dục truyền thống cho thế hệ trẻ; tiếp thêm sức mạnh để Đảng bộ tỉnh tiếp tục phấn đấu hoàn thành tốt các nhiệm vụ đề ra.

Trong khuôn khổ lễ đón nhận bằng Di tích quốc gia đặc biệt đường Hồ Chí Minh trên biển, tỉnh Cà Mau đã tổ chức nghi thức dâng hoa tri ân các Anh hùng Liệt sĩ tại cửa biển Vàm Lũng và dâng hương tại tượng đài di tích bến Vàm Lũng, tặng quà cho các hộ gia đình có công mở đường Hồ Chí Minh trên biển.

XUÂN HƯƠNG