Địa chính trị cản trở quá trình chuyển đổi năng lượng toàn cầu?

Bên ngoài phòng Hội nghị Thượng đỉnh Năng lượng Tương lai Thế giới tại Abu Dhabi diễn ra từ ngày 14-16/1/2025. Ảnh AFP

Hội nghị Thượng đỉnh Năng lượng Tương lai Thế giới tại Abu Dhabi trong tuần trước đã quy tụ các nhà lãnh đạo thế giới và hơn 50.000 chuyên gia trong ngành năng lượng để thảo luận về quá trình chuyển đổi sang năng lượng tái tạo. Trong khi đó, California lại một lần nữa chìm trong biển lửa. Các trận cháy rừng dữ dội là minh chứng rõ ràng cho một sự thật không thể chối cãi: Biến đổi khí hậu là thực tế và là một sự tàn phá đang hủy hoại hành tinh.

Thế giới đang chứng kiến những thiệt hại nặng nề. Từ cháy rừng đến lũ lụt, các thảm họa liên quan đến khí hậu ngày càng xảy ra thường xuyên hơn, ảnh hưởng đến nhiều người hơn trên khắp thế giới.

Trước tình hình khẩn cấp này, nhiều quốc gia đang đẩy nhanh chuyển đổi sang các nguồn năng lượng sạch nhằm giảm lượng khí thải carbon. Ngay cả ở Trung Đông, khu vực nổi tiếng về năng lượng hóa thạch, các quốc gia như Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất (UAE) cũng đang đầu tư mạnh vào năng lượng sạch.

Nhà máy điện mặt trời PV Al Dhafra là một ví dụ điển hình. Được xây dựng với sự hợp tác của Trung Quốc, đây là trang trại năng lượng mặt trời lớn nhất thế giới tại một cơ sở duy nhất, cung cấp đủ điện cho 200.000 ngôi nhà, đồng thời cắt giảm đáng kể lượng khí thải carbon. Đây là một bước tiến lớn đối với một quốc gia gắn liền với dầu mỏ, và là một phần của sự chuyển đổi rộng lớn hơn trong khu vực.

Trên khắp Trung Đông và nhiều nơi khác, các dự án năng lượng tái tạo do Trung Quốc hỗ trợ đang cung cấp giải pháp tại những nơi cần thiết nhất. Tại Ai Cập, Maroc và Jordan, các sáng kiến năng lượng mặt trời và gió của Trung Quốc không chỉ giảm lượng khí thải carbon mà còn giúp tiết kiệm nguồn nước quý giá.

Trung Quốc cũng hợp tác với các đối tác ở Đông Nam Á, Trung Á, Nam Mỹ và châu Phi. Tính đến giữa năm 2024, Trung Quốc đã ký hơn 50 thỏa thuận hợp tác khí hậu Nam-Nam với 42 quốc gia đang phát triển, chia sẻ công nghệ, đào tạo nhân lực địa phương và xây dựng năng lực. Mô hình hợp tác này vượt xa khái niệm viện trợ. Đó là sự trao quyền, giúp các quốc gia kiểm soát tương lai năng lượng của mình.

Ngoài ra, Trung Quốc đang làm cho năng lượng tái tạo trở nên dễ tiếp cận hơn. Với những đổi mới được hỗ trợ bởi các khoản đầu tư lớn, Trung Quốc đã giảm chi phí năng lượng tái tạo xuống chỉ còn một phần nhỏ. Trong thập kỷ qua, giá năng lượng mặt trời đã giảm tới 90%. Năng lượng sạch không còn là một món hàng xa xỉ dành cho người giàu – năng lượng này đang trở nên dễ dàng tiếp cận hơn với tất cả mọi người.

Trớ trêu thay, một số quốc gia công nghiệp hóa, những quốc gia chịu trách nhiệm lớn nhất trong lịch sử về phát thải khí nhà kính, lại đang cản trở nỗ lực của Trung Quốc – thường thông qua chủ nghĩa bảo hộ vì các toan tính địa chính trị.

Mỹ, quốc gia tự nhận là “người dẫn đầu trong hành động vì khí hậu”, đã áp đặt thuế quan cao đối với tấm pin năng lượng mặt trời và xe điện của Trung Quốc, gán nhãn chúng là "cạnh tranh không công bằng”. Bằng cách làm này, Mỹ không chỉ vi phạm các quy tắc thương mại quốc tế mà còn làm suy yếu cuộc chiến tập thể chống lại biến đổi khí hậu.

Nếu có điều gì mà cuộc khủng hoảng khí hậu đã dạy cho thế giới, thì đó là không quốc gia nào miễn nhiễm và cũng không quốc gia nào có thể tự mình giải quyết vấn đề này.

Thách thức thực sự hiện nay là tất cả các quốc gia cần gạt bỏ tư duy được - mất và sự ganh đua chính trị. Rủi ro quá lớn để làm bất cứ điều gì khác ngoài hợp tác toàn cầu toàn diện, bởi vì cuối cùng, biến đổi khí hậu không quan tâm đến biên giới.

Nh.Thạch

AFP