Đi tìm bí ẩn về nhà sáng lập bitcoin Satoshi Nakamoto

Ảnh: Decrypt.

Vào ngày 7/4/2022, tỷ phú PayPal Peter Thiel đã có bài phát biểu quan trọng tại Hội nghị Bitcoin thường niên ở Miami. Ông chỉ trích những người kêu gọi đừng tin vào bitcoin, như Warren Buffett và Larry Funk.

Những người tin tưởng vào bitcoin thường không liên quan tới những đế chế công ty lớn như vậy. "Chúng ta cũng không biết Satoshi là ai", Thiel nói với đám đông.

Ông đang ám chỉ Satoshi Nakamoto, người đã phát minh ra bitcoin và trở thành “một nhân vật khó nắm bắt”. “Người này có thể tồn tại hoặc không tồn tại”, Benjamin Wallace viết trong cuốn sách The Mysterious Mr. Nakamoto: A Fifteen-Year Quest to Unmask the Secret Genius Behind Crypto, phát hành ngày 18/3.

Ảnh: NY Post.

Trở lại năm 2008, Nakamoto chỉ là "một lập trình viên vô danh tạo ra một loại tiền thử nghiệm không được nhiều người quan tâm", Wallace viết.

Khi lần đầu tiên ông giới thiệu bitcoin, giá trị thị trường của nó là 0,00099 USD.

Nhưng đến năm 2022, giá đã dao động quanh mức 42.000 USD cho mỗi bitcoin. Sáng tạo của Nakamoto đã trở thành "tài sản có giá trị thứ chín trên thế giới, chỉ sau Tesla và trên cả Meta", Wallace viết.

Nhưng vào mùa xuân năm 2011, Nakamoto biến mất. Ông ngừng giao tiếp với thế giới bên ngoài. Ông sở hữu hơn 1 triệu bitcoin, trị giá ít nhất là 100 tỷ USD, đưa ông vào top 20 người giàu nhất thế giới. Nhưng cho đến hiện nay, ông vẫn là một ẩn số hoàn toàn.

Tại sao Nakamoto muốn tránh sự chú ý?

"Lịch sử khoa học hiện đại chưa từng có tiền lệ nào về một người sáng tạo một công nghệ mang tính cách mạng và đưa nó đến thế giới mà không nhận công lao", Wallace viết.

Nhưng bằng cách nào đó, Nakamoto đã trở thành "người sáng lập huyền thoại của một dự án có vốn hóa thị trường một nghìn tỷ USD", Wallace cho hay, mặc dù không ai biết ông là ai hoặc trông như thế nào.

Bitcoin lần đầu tiên được giới thiệu vào Halloween năm 2008, trong một báo cáo dài chín trang có tiêu đề "Bitcoin: Hệ thống tiền điện tử ngang hàng". Ban đầu, nó chủ yếu được các lập trình viên chấp nhận vì họ tin rằng loại tiền tệ thông thường quá lỗi thời.

Wallace viết: “Bitcoin miễn nhiễm với sự can thiệp của các thế lực trung ương. Không giống như các thỏi vàng, bitcoin không thể bị tịch thu. Không giống như tài khoản ngân hàng, nó không thể bị đóng băng. Không giống như tiền tệ quốc gia, nó không thể bị phá giá theo ý muốn. Không giống như thẻ tín dụng và chuyển khoản ngân hàng, nó không liên quan đến phí giao dịch quá mức".

Thời gian trôi và bitcoin dần được công chúng chấp nhận, Nakamoto cũng trở nên nổi tiếng gần như ngang với đồng tiền của mình. Vài năm trước, rapper Ye, trước đây là Kanye West, đã đội một chiếc mũ bóng chày có tên Nakamoto, một bức tượng đồng của Nakamoto đã được dựng lên ở Budapest, và MS Satoshi, một con tàu du lịch, đã tuyển dụng người định cư "trong một xã hội đầu tiên trên thế giới có bitcoin làm nền tảng. Một số nhà kinh tế và công nghệ đã lập luận rằng Nakamoto, mặc dù còn bí mật, xứng đáng được trao giải Nobel.

Tượng Satoshi tại Budapest, Hungary. Ảnh :NY Post.

Thông tin chi tiết về Nakamoto rất sơ sài. Ông tuyên bố trên hồ sơ trực tuyến rằng mình là người Nhật Bản, nhưng không ai trong số những người theo dõi ông tin điều đó.

Wallace viết rằng "Tiếng Anh của ông hoàn hảo, với sự tự tin uyển chuyển của người bản xứ. Ông ấy có vẻ là người Anh, hoặc ít nhất là từ một quốc gia thuộc Khối thịnh vượng chung".

Nakamoto cũng tìm mọi cách che giấu danh tính, từ việc sử dụng máy chủ đã được chỉnh sửa ngày và giờ để gửi email, cho đến việc né tránh các câu hỏi cá nhân ngay cả từ những cộng sự thân cận nhất.

Những giả thuyết về Nakamoto

Có rất nhiều giả thuyết. Một số người nghi ngờ rằng Nakamoto thực sự là Neal Stephenson, tiểu thuyết gia có tác phẩm Cryptonomicon dự đoán trước về tiền kỹ thuật số. Hoặc Julian Assange, người sáng lập WikiLeaks. Hoặc thậm chí là Elon Musk, người mà một thực tập sinh của SpaceX cho rằng phải là người tạo ra bitcoin vì cả hai đều "nói về lý luận 'cấp độ' và sử dụng từ 'đẫm máu'".

Nhà phát triển bitcoin Gavin Andresen thì nghĩ rằng "Nakamoto có thể là một giáo sư", trong khi Gwern Branwen, một nhà nghiên cứu bảo mật và nhà phân tích web đen, viết rằng Nakamoto "có thể là bất kỳ ai".

Branwen cho rằng vì bitcoin chỉ là sự kết hợp thông minh của các công nghệ hiện có nên "Satoshi không cần phải có bằng cấp về mật mã hoặc không cần phải là một lập trình viên tự học".

Tại sao Nakamoto lại che giấu danh tính? Những người chơi bitcoin cũng tự hỏi liệu ông làm vậy để tránh bị truy tố vì trốn thuế hay để tránh bọn tội phạm cố gắng đánh cắp khối tài sản bitcoin khổng lồ của ông.

Cũng có khả năng Nakamoto là một nhóm người. Sách trắng bitcoin đã sử dụng "chúng tôi" thay vì "tôi" vì một số người nhận thấy rằng tên của Nakamoto có thể là sự kết hợp của tên các công ty công nghệ lớn: SAmsung, TOSHIba, NAKAmichi, MOTOrola. Wallace viết: "Vì vậy, có thể một nhóm công ty đứng sau vụ việc".

Wallace đã theo dấu những người nghi là tác giả bitcoin, nhưng tất cả họ đều phủ nhận. Từ nhà mật mã học nghiệp dư Wei Dai (“Satoshi không phải là tôi”, Dai đảm bảo với tác giả), người sáng tạo Bit Gold Nick Szabo (“Nakamoto đã có những đóng góp to lớn cho thế giới và để đáp lại, tôi muốn tôn trọng quyền riêng tư của ông ấy”) đến Hal Finney, một chuyên gia mật mã mắc hội chứng xơ cứng teo cơ ALS (“Tôi ước mình đã tạo ra thứ gì đó có khả năng thay đổi thế giới như bitcoin. Trong hoàn cảnh hiện tại của tôi, tôi không còn sống được lâu, tôi chẳng có gì để mất nếu công khai danh tính. Nhưng đó không phải là tôi”).

Nhưng nhiều người trong cộng đồng bitcoin lại thấy ổn với sự bí ẩn này. Trên thực tế, họ thích thú với nó. Tại hội nghị bitcoin đầu tiên ở New York năm 2011, mặt hàng bán chạy nhất là chiếc áo phông có dòng chữ “I AM SATOSHI”. Câu hỏi về danh tính và nơi ở của người sáng tạo bitcoin “lơ lửng trên đầu hội nghị”, Wallace viết. “Liệu ông ấy có ở đây giữa chúng ta không?”

Cho đến ngày nay, vẫn chưa biết được ai thật sự là Nakamoto. Có lẽ ông ấy đã khiến việc tìm thấy bản thân trở nên bất khả thi “bằng cách vứt bỏ máy móc, cất giấu chìa khóa và mật khẩu và không bao giờ tiết lộ bí mật của mình cho bất kỳ ai”, Wallace viết.

Minh Hoa