DeepSeek làm xáo trộn thị trường AI ở Trung Quốc, nhiều startup chuyển sang nguồn mở và điều chỉnh kinh doanh

DeepSeek đã gây chấn động cộng đồng AI Trung Quốc sau khi các mô hình chi phí thấp của họ làm thay đổi tư duy truyền thống trong ngành, thúc đẩy các công ty khởi nghiệp khác tung ra mô hình mã nguồn mở và tìm kiếm nguồn tài trợ mới.

Tách ra từ quỹ đầu cơ định lượng của nhà sáng lập Lương Văn Phong, DeepSeek đã thu hút sự chú ý khi gây tác động đến Phố Wall và Thung lũng Silicon. DeepSeek chiếm lĩnh vị trí trung tâm trong lĩnh vực AI của Trung Quốc, làm lu mờ các công ty khởi nghiệp khác trong nước như Moonshot AI và MiniMax.

Vào tháng 7.2024, khi DeepSeek phát hành mô hình V2 và kích hoạt cuộc chiến giá cả trên thị trường AI Trung Quốc, Lương Văn Phong đã chia sẻ trong một cuộc phỏng vấn rằng công ty của ông "vô tình" trở thành "cá trê" trong ngành, vì không có ý định gây xáo trộn thị trường.

Tuy nhiên, khi ra mắt V3 vào tháng 12.2024 và R1 hồi tháng 1, DeepSeek đã đặt ra những câu hỏi mang tính sống còn cho nhiều doanh nghiệp trong thị trường AI vốn đã đông đúc của Trung Quốc.

Sự đột phá của DeepSeek dường như đã mang lại cho Trung Quốc lợi thế trong việc phát triển các mô hình AI mạnh mẽ với chi phí thấp và dân chủ hóa khả năng tiếp cận công nghệ, cho phép nhiều công ty tiếp tục đổi mới.

“Trước khi có DeepSeek R1, nhiều công ty khởi nghiệp AI Trung Quốc đã bắt đầu chuyển hướng tập trung vào các ứng dụng dành cho người tiêu dùng, dựa trên chiến lược kiếm tiền tương tự thời đại internet di động. Trong khi tại Mỹ, AI chủ yếu được triển khai để hỗ trợ doanh nghiệp và nâng cao năng suất lao động trí thức”, Grace Shao, nhà phân tích AI và người sáng lập bản tin AI Proem, nhận định.

Grace Shao chỉ ra rằng cách tiếp cận khác nhau này xuất phát từ những khác biệt về cơ cấu kinh tế giữa thị trường Mỹ và Trung Quốc. Bà nhấn mạnh rằng khả năng xây dựng mô hình mạnh mẽ vẫn là nền tảng của ngành công nghiệp AI.

Do đó, các nhà phát triển mô hình AI Trung Quốc khác đang tìm cách thu hẹp khoảng cách với DeepSeek bằng những đột phá quan trọng.

Các công ty khởi nghiệp Trung Quốc chuyển hướng sang nguồn mở và điều chỉnh hoạt động kinh doanh khi DeepSeek làm xáo trộn thị trường AI - Ảnh: Internet

Zhipu AI, công ty khởi nghiệp có trụ sở tại thủ đô Bắc Kinh và được Đại học Thanh Hoa hỗ trợ từ năm 2019, hôm 3.10 thông báo đã huy động được 1 tỉ nhân dân tệ (140 triệu USD), gồm cả khoản tài trợ từ chính quyền Hàng Châu (thủ phủ tỉnh Chiết Giang, miền đông Trung Quốc), nơi hãng này đã thành lập một chi nhánh.

Với sự hậu thuẫn của các nhà đầu tư danh tiếng như Qiming Venture Partners, Hillhouse Capital, Legend Capital và HongShan, Zhipu AI đã tham gia xu hướng mã nguồn mở bằng cách cung cấp các mô hình và tác tử AI của mình cho các nhà phát triển. Hôm 4.3, Zhipu AI đã phát hành CogView-4, mô hình AI chuyển đổi văn bản thành hình ảnh mã nguồn mở mới nhất, có khả năng tạo ra ký tự tiếng Trung.

Mã nguồn mở cho phép công chúng truy cập vào mã nguồn của một chương trình phần mềm, giúp các nhà phát triển bên thứ ba có thể chỉnh sửa hoặc chia sẻ thiết kế, sửa lỗi hoặc mở rộng khả năng của nó. Công nghệ mã nguồn mở đã đóng góp lớn vào sự phát triển mạnh mẽ của ngành công nghệ Trung Quốc trong nhiều thập kỷ qua.

“Thế hệ doanh nhân sinh vào những năm 80 và 90 muốn chứng minh với thế giới rằng các công ty Trung Quốc có thể đổi mới, chứ không chỉ sao chép”, Grace Shao nói, đồng thời nhấn mạnh rằng điều này đã thúc đẩy làn sóng mã nguồn mở hiện nay trong phát triển AI.

“Việc được các nhà phát triển và doanh nghiệp ngoài Trung Quốc trích dẫn hoặc sử dụng sản phẩm của mình thú vị hơn nhiều so với chỉ kiếm tiền từ một dự án duy nhất”, bà nhận định. Điều đó phản ánh tâm lý của nhiều doanh nhân trong lĩnh vực AI ở Trung Quốc muốn chứng minh khả năng đổi mới của mình trên toàn cầu, thay vì chỉ tập trung vào lợi nhuận ngắn hạn trong nước.

Stepfun vào tháng 2 đã giới thiệu hai mô hình đa phương thức mã nguồn mở: Step-Video-T2V giúp tạo video từ văn bản và Step-Audio cho các tương tác giọng nói. Công ty cũng có kế hoạch phát hành mô hình chuyển đổi hình ảnh thành video trong tháng 3 này.

Stepfun là công ty khởi nghiệp AI có trụ sở tại thành phố Thượng Hải được thành lập vào năm 2023 bởi Giang Đại Tân (cựu Giám đốc khoa học Microsoft Research Asia).

Theo vòng gọi vốn mới nhất của Stepfun vào cuối năm 2024, các nhà đầu tư vào công ty có Capital Investment Co thuộc chính quyền thành phố Thượng Hải, tập đoàn công nghệ Tencent Holdings, Qiming Venture Partners và 5Y Capital.

Được biết đến với các ứng dụng AI cá nhân hóa phổ biến như Talkie và Xingye, MiniMax đã tham gia xu hướng mã nguồn mở vào tháng 1 ngay sau khi DeepSeek ra mắt V3. Cụ thể hơn, MiniMax tung ra mô hình ngôn ngữ lớn MiniMax-Text-01 cùng mô hình đa phương thức MiniMax-VL-01. Mô hình ngôn ngữ lớn là công nghệ nền tảng của các dịch vụ AI tạo sinh như ChatGPT của OpenAI và Ernie Bot của Baidu.

“Nếu có cơ hội làm lại, tôi sẽ chọn mã nguồn mở ngay từ ngày đầu tiên”, Diêm Quân Kiệt (nhà sáng lập MiniMax) chia sẻ với hãng tin LatePost trong một cuộc phỏng vấn.

Moonshot AI, được biết đến với chatbot Kimi, đã phát hành mô hình suy luận đa phương thức K1.5 vào tháng 1, trùng với thời điểm DeepSeek ra mắt R1. Tháng trước, Moonshot AI đã giới thiệu một số đổi mới về kiến trúc mã nguồn mở và thuật toán tối ưu hóa.

Baichuan AI, do Vương Tiểu Xuyên (cựu Giám đốc điều hành Sogou) sáng lập, đã tập trung vào lĩnh vực y tế. Đầu tuần này, Baichuan AI đã giải thể bộ phận dịch vụ tài chính của mình.

Baichuan AI xác nhận với tờ SCMP rằng đây là một động thái tái cơ cấu, cho biết họ đang “tối ưu hóa và điều chỉnh hoạt động kinh doanh tài chính để tập trung nguồn lực vào các lĩnh vực y tế cốt lõi của công ty”.

01.AI, do Lý Khai Phục (cựu Chủ tịch Google Trung Quốc) sáng lập, đã chuyển hướng khỏi việc đào tạo các mô hình AI quy mô lớn để tập trung vào các ứng dụng chuyên ngành.

Đầu năm nay, 01.AI hợp tác với bộ phận dịch vụ điện toán đám mây của tập đoàn Alibaba để xây dựng “phòng thí nghiệm mô hình công nghiệp quy mô lớn”. Một số nhân viên của 01.AI đã chuyển sang Alibaba Cloud như một phần của sự hợp tác này.

Sơn Vân