'Nước Mỹ trở lại' góp phần đẩy châu Âu chạy đua công nghệ chống drone

Sự phát triển nhanh chóng của công nghệ máy bay không người lái đã dẫn đến những thách thức đáng kể, khi máy bay không người lái được sử dụng để trinh sát, buôn lậu và thậm chí là tấn công có vũ trang như những gì đang diễn ra trong cuộc xung đột Nga – Ukraine.

Các quốc gia, trong đó có cả châu Âu hiện đang tập trung phát triển công nghệ chống drone mạnh mẽ để giảm thiểu những rủi ro này.

Mới đây, một quốc gia thành viên NATO đã ký hợp đồng trị giá khoảng 60 triệu USD với Elbit System (Israel) để sở hữu hệ thống chống máy bay không người lái tiên tiến (C-UAS) được thiết kế dưới dạng mô-đun, tích hợp những tính năng hiện đại nhất để phát hiện, nhận dạng, định vị, theo dõi cũng như vô hiệu hóa nhiều máy bay không người lái thù địch cùng lúc.

Chiến lược drone

Vào tháng 10/2023, EU đã công bố nghị quyết “chống lại các mối đe dọa tiềm tàng từ Drone”, đặt ra chính sách chống drone toàn diện đến năm 2030, với đánh giá giữa kỳ vào năm 2027 và sửa đổi toàn diện vào năm 2030.

Tài liệu này nhấn mạnh việc xây dựng cộng đồng, chia sẻ thông tin, và tránh trùng lặp nỗ lực giữa các quốc gia thành viên.

Một nhóm chuyên gia chống drone đã được thành lập, cùng với nền tảng số để báo cáo sự cố drone, hiện có hơn 300 thành viên trong trung tâm thông tin Chống UAS.

EU đầu tư mạnh vào nghiên cứu và đổi mới thông qua các chương trình như Horizon Europe (2021-2027), với khoảng 50% ngân sách an ninh được phân bổ cho các dự án an ninh, và Quỹ Quốc phòng châu Âu (EDF).

Năm 2023, EDF đã phân bổ 43 triệu euro cho các giải pháp chống drone, thúc đẩy phát triển công nghệ như hệ thống phát hiện, theo dõi và vô hiệu hóa drone.

Hệ thống phòng không Skynex của Đức đang triển khai tại Ukraine. Ảnh: Kyiv Post

Cùng với đó, EU khuyến khích sự phát triển của ngành công nghiệp drone cạnh tranh, hỗ trợ cả ứng dụng dân sự (như dịch vụ khẩn cấp, giao hàng, giám sát) và quốc phòng, nhằm giảm sự phụ thuộc chiến lược vào bên ngoài.

Chiến lược Drone 2.0, công bố vào năm 2022, định hướng các dịch vụ drone trở thành một phần của cuộc sống châu Âu vào năm 2030, đồng thời nhấn mạnh khả năng chống drone và khả năng phục hồi hệ thống.

Năm 2019, Bộ Nội vụ Anh cũng công bố "Chiến lược chống UAV", trong đó thiết lập các phương pháp và chiến lược phản ứng đa lớp và toàn diện nhằm đối phó với các mối đe dọa từ UAV cỡ nhỏ.

Từ năm 2015, Pháp cũng triển khai chương trình "Phân tích và đánh giá toàn cầu về các phương pháp và công nghệ chống UAV".

Năm 2022, Bộ Quốc phòng Pháp đã tuyên bố rằng “hệ thống bảo vệ mô-đun chống UAV” sẽ là nền tảng cho hệ thống chống UAV phổ biến trong tương lai.

Tháng 9/2024, EU thành lập Văn phòng Đổi mới Quốc phòng (EUDIO) tại Kyiv, nhằm kết nối các công ty khởi nghiệp châu Âu với ngành công nghiệp quốc phòng Ukraine, thúc đẩy đổi mới trong chiến tranh drone, đáp ứng nhu cầu phát triển các giải pháp chống drone dạng mô-đun linh hoạt.

Xu hướng mô-đun tích hợp, đa cảm biến

Hệ thống chống UAV có xu hướng được tích hợp hóa và thuận tiện hóa. Để triển khai tác chiến chống UAV nhanh hơn và hiện thực hóa việc sử dụng toàn diện nhiều phương tiện chống UAV, các quốc gia đã tích hợp hệ thống chống UAV với hệ thống chỉ huy và kiểm soát.

Tháng 7/2023, nhà thầu quốc phòng Epirus, công ty phát triển máy bay không người lái và công nghệ trí tuệ nhân tạo cho chính phủ Mỹ Anduril Industries đã bắt tay hoàn thiện hệ thống chống máy bay không người lái tích hợp.

Hệ thống ReDrone được tích hợp lên xe bán tải. Ảnh: Defense Industry EU

Trong khi đó, theo nhà sản xuất Elbit System, hệ thống phòng thủ có tên ReDrone mới nhất của họ hỗ trợ cấu hình cố định và di động, mở ra khả năng tác chiến linh hoạt cả ở đô thị và nông thôn.

Đây là nền tảng đa cảm biến hiện đại vượt xa những công nghệ cảm biến thông thường, chẳng hạn ReDrone có thể nhanh chóng phân loại và xác định vị trí của drone trong nhiều điều kiện thời tiết, môi trường cả ngày lẫn đêm.

Chưa dừng lại, công nghệ tương thích với nhiều kênh liên lạc của các loại drone khác nhau, bao gồm khả năng chỉ huy, điều khiển, liên lạc, trinh sát tình báo.

Cụ thể, hệ thống ReDrone tích hợp nhiều hệ thống con, gồm radar DAiR có khả năng xác định chính xác nhiều mối đe dọa trên không; cảm biến SIGINT (Tình báo tín hiệu) cung cấp dữ liệu quan trọng để phát hiện và phân loại các mối đe dọa từ máy bay không người lái; biện pháp đối phó chiến tranh điện tử (EW) để phá vỡ liên lạc và điều khiển máy bay không người lái; và bộ chuyển đổi quang điện tử (EO) có khả năng hoạt động cả ngày lẫn đêm, để nhận dạng và theo dõi trực quan máy bay không người lái theo thời gian thực.

Cùng nhau, các thành phần này cung cấp một bức tranh trên không chi tiết và gắn kết đồng thời tạo khả năng tấn công điện tử để vô hiệu hóa hiệu quả các mối đe dọa.

Thế Vinh