Đề xuất xếp hạng bổ sung di tích Vườn Gòn - Đá Bàn

Trung tâm Bảo tồn di tích tỉnh Khánh Hòa có văn bản gửi Sở Văn hóa và Thể thao tỉnh này, đề xuất lập hồ sơ xếp hạng bổ sung di tích Địa điểm Khu lưu niệm chiến thắng Vườn Gòn - Đá Bàn (xã Ninh Sơn, thị xã Ninh Hòa) vào di tích địa điểm Căn cứ cách mạng Đá Bàn.

Trước đó, Trung tâm Bảo tồn di tích tỉnh Khánh Hòa đã tiến hành khảo sát thực tế tại Khu tưởng niệm chiến thắng Vườn Gòn - Đá Bàn.

Khu lưu niệm Chiến thắng Vườn Gòn - Đá Bàn. Ảnh: Báo Khánh Hòa

Qua nghiên cứu, rà soát, Trung tâm nhận định, Khu lưu niệm chiến thắng Vườn Gòn - Đá Bàn là địa điểm diễn ra một sự kiện có mối liên hệ không thể tách rời với di tích Căn cứ cách mạng Đá Bàn đã được UBND tỉnh Khánh Hòa xếp hạng là di tích cấp tỉnh.

Do đó, đơn vị cho rằng, địa điểm Khu lưu niệm chiến thắng Vườn Gòn - Đá Bàn có đủ tiêu chí để lập hồ sơ xếp hạng bổ sung vào di tích địa điểm Căn cứ cách mạng Đá Bàn.

Khu lưu niệm chiến thắng Vườn Gòn - Đá Bàn là nơi ghi dấu chiến công oanh liệt của Tiểu đoàn 59 - bộ đội chủ lực Liên khu 5 đã giành thắng lợi lớn trong trận chiến đấu chống càn của địch tại Vườn Gòn - Đá Bàn vào ngày 20/4/1953, đập tan ý đồ của thực dân Pháp hòng tiêu diệt lực lượng chủ lực của ta.

Khu lưu niệm này được khởi công xây dựng năm 2023, với diện tích rộng 2ha, gần với địa điểm Đá Trải - nơi diễn ra Đại hội Đảng bộ tỉnh Khánh Hòa lần thứ II (tháng 12/1951) và địa điểm bia lưu niệm Căn cứ cách mạng Đá Bàn.

Khu lưu niệm bao gồm nhiều hạng mục, công trình: Tường rào, Tượng đài chiến thắng cao 18,9m, Phòng trưng bày truyền thống, nhà ở bộ phận quản lý, thuyết minh và khu kỹ thuật….

Ngày 18/4/1953, thực dân Pháp huy động một lực lượng lính hỗn hợp với hơn 4.000 quân, có đầy đủ hỏa lực, yểm trợ càn vào chiến khu Đá Bàn, nhằm phá căn cứ, tiêu diệt lực lượng chủ lực của ta. Do nắm được ý định của địch, ta đã chủ động sử dụng một lực lượng nhỏ ngăn chặn địch tại căn cứ chiến khu, lực lượng còn lại vòng ra ngoài phục kích tại khu vực Vườn Gòn làm điểm quyết chiến.

Bên trong căn cứ Đá Bàn, ta dùng hầm chông, mìn gài sẵn, gây cho địch nhiều tổn thất. Đến cuối chiều 19/4/1953, địch mới vào được rìa căn cứ Đá Bàn. Chờ đêm xuống, Tiểu đoàn 59, bộ đội chủ lực Liên khu 5 bí mật hành quân phục kích ở vòng ngoài. Trưa 20/4/1953 địch bắt đầu rút quân, đến 13 giờ thì toàn bộ đội hình của địch lọt vào Vườn Gòn là khu vực phục kích của ta. Trận đánh tại đây diễn ra trong 3 giờ. Với tinh thần chiến đấu ngoan cường, ta đã gây cho địch thiệt hại nặng nề, tiêu diệt hơn 400 tên, thu hàng trăm súng các loại.

T.Toàn