Đề xuất sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Giáo dục

Dự kiến sửa đổi, bổ sung quy định về Hệ thống giáo dục quốc dân

Bộ Giáo dục và Đào tạo cho biết, Luật Giáo dục số 43/2019/QH14 (gọi là Luật Giáo dục) được Quốc hội khóa XIV thông qua ngày 14/6/2019, công bố ngày 04/7/2019, gồm 9 chương, 115 điều, chính thức có hiệu lực từ ngày 01/7/2020 và thay thế Luật Giáo dục năm 2005, Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Giáo dục năm 2009.

Trong quá trình triển khai thực hiện, Luật Giáo dục đã góp phần tạo hành lang pháp lý quan trọng cho sự phát triển của hệ thống giáo dục quốc dân. Tuy nhiên, thực tiễn cũng cho thấy một số bất cập, hạn chế cần được tiếp tục rà soát, sửa đổi, bổ sung, tập trung vào một số nội dung như: một số quy định còn mang tính nguyên tắc, thiếu tính cụ thể, gây khó khăn trong công tác hướng dẫn và thực thi ở cơ sở, đặc biệt là trong phân cấp, phân quyền và cơ chế tự chủ của các cơ sở giáo dục; các cấp học của hệ thống giáo dục quốc dân chưa được xác định rõ; hoạt động của Hội đồng trường của trường mầm non, trường phổ thông công lập còn mang tính hình thức; hệ thống chính sách về nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục còn thiếu đồng bộ, chưa thực sự tạo động lực mạnh mẽ để thu hút, giữ chân và phát triển đội ngũ; quy định về chương trình, sách giáo khoa, tài liệu giáo dục địa phương mặc dù đã có đổi mới nhưng vẫn còn gây tranh luận về tính ổn định, minh bạch trong quy trình thẩm định và lựa chọn…

Để tiếp tục hoàn thiện các quy định của Luật Giáo dục, tháo gỡ những vướng mắc, khó khăn trong thực tiễn thi hành Luật Giáo dục, đặc biệt trong bối cảnh hội nhập quốc tế và chuyển đổi số ngày càng sâu rộng như hiện nay; đồng thời, để phù hợp, thống nhất với các quy định pháp luật mới được ban hành trong quá trình thực hiện chủ trương của Bộ Chính trị, Ban Bí thư về sắp xếp tổ chức bộ máy nhà nước và sắp xếp, tổ chức lại đơn vị hành chính các cấp, thì việc sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Giáo dục là cần thiết.

Nội dung cơ bản của dự thảo Luật

Bám sát ý kiến chỉ đạo của Bộ Chính trị, Quốc hội, Chính phủ, dự thảo Luật tập trung sửa đổi, bổ sung một số quy định về hệ thống giáo dục quốc dân; văn bằng, chứng chỉ; phổ cập giáo dục và giáo dục bắt buộc; sách giáo khoa giáo dục phổ thông và tài liệu giáo dục địa phương; xác nhận hoàn thành chương trình tiểu học, trung học cơ sở, trung học phổ thông và cấp bằng tốt nghiệp trung học phổ thông; Hội đồng trường; Nhà giáo; Báo cáo viên; đào tạo nguồn nhà giáo; cơ sở giáo dục thực hiện nhiệm vụ đào tạo, bồi dưỡng nhà giáo, cán bộ quản lý cơ sở giáo dục; chính sách ưu đãi đối với trường dân lập, tư thục; công nhận văn bằng nước ngoài; mục tiêu, nguyên tắc, đối tượng đánh giá chất lượng và kiểm định chất lượng giáo dục và nội dung quản lý nhà nước về đánh giá chất lượng và kiểm định chất lượng giáo dục.

Dự thảo bổ sung quy định về Nhà giáo, cán bộ quản lý cơ sở giáo dục, cán bộ quản lý giáo dục. Lược bỏ quy định Chính phủ quy định chi tiết về liên thông giữa các cấp học, trình độ đào tạo trong hệ thống giáo dục quốc dân; học sinh được học vượt lớp, học ở độ tuổi cao hơn tuổi quy định; liên kết đào tạo trình độ đại học; điều kiện thành lập nhà trường và điều kiện được phép hoạt động giáo dục; đình chỉ hoạt động giáo dục; sáp nhập, chia, tách, giải thể nhà trường; một số quy định về thẩm quyền thành lập trường công lập và cho phép thành lập trường dân lập, trường tư thục; Giáo sư, phó giáo sư; đào tạo, bồi dưỡng nhà giáo. Bỏ một số cụm từ để phù hợp với định hướng sửa đổi Hiến pháp và các luật về tổ chức bộ máy; xác định nội dung cắt giảm, đơn giản hóa thủ tục hành chính; nội dung phân quyền, phân cấp.

Sửa đổi, bổ sung quy định về Hệ thống giáo dục quốc dân

Dự thảo đề xuất sửa đổi, bổ sung Điều 6 (Hệ thống giáo dục quốc dân) theo hướng xác định rõ các cấp học của hệ thống giáo dục quốc dân gồm: Giáo dục mầm non; Giáo dục phổ thông; Giáo dục nghề nghiệp và Giáo dục đại học. Nội dung sửa không làm ảnh hưởng đến các quy định về cấp học và trình độ đào tạo đối với các điều liên quan trong toàn bộ Luật hiện hành.

Hướng sửa đổi này tiếp cận theo Phân loại chuẩn quốc tế về giáo dục (ISCED 2011) của Unessco, phù hợp với thông lệ quốc tế.

Điểm mới trong quy định này là: Bổ sung trung học nghề là cấp học. Không có trường trung cấp (chuyển sang trung học nghề: chương trình tích hợp kiến thức trung học phổ thông). Không cấp bằng trung cấp (thay bằng bằng trung học nghề); định nghĩa giáo dục đại học để đảm bảo tính nhất quán trong hệ thống. Như vậy, trong chương trình trung học nghề học sinh có 2 lựa chọn: được cấp chứng chỉ sơ cấp nghề hoặc trung cấp nghề. Hết lớp 9 có 3 lựa chọn: (i) vào trung học phổ thông, (ii) học trung học nghề với chứng chỉ sơ cấp, (iii) học trung học nghề với chứng chỉ trung cấp nghề.

Việc sửa đổi, bổ sung theo hướng như trên tạo cơ hội cho người học có nhiều lựa chọn sau trung học cơ sở; tạo cơ hội học liên thông, học suốt đời… Hệ thống này sẽ phù hợp với cách tiếp cận hệ thống của Unessco.

Mời bạn đọc xem toàn văn dự thảo và góp ý tại đây.

Khánh Linh