Đề xuất giao Thủ tướng quyết định chủ trương đầu tư nhà máy điện hạt nhân

Thừa ủy quyền của Thủ tướng trình bày tờ trình của Chính phủ, Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Nguyễn Mạnh Hùng cho biết, Luật Năng lượng nguyên tử năm 2008 quy định 76 thủ tục hành chính, còn dự thảo Luật Năng lượng nguyên tử (sửa đổi) quy định 51 thủ tục hành chính.

Theo đó, dự thảo dự kiến bãi bỏ 25 thủ tục hành chính; sửa đổi 9 thủ tục hành chính; giữ nguyên 42 thủ tục hành chính. Như vậy, số lượng thủ tục hành chính giảm 25 thủ tục, tương ứng với mức giảm 32,9%.

Phân cấp, phân quyền mạnh mẽ nhưng cần rõ ràng

Về phân cấp, phân quyền, tại dự thảo luật, Chính phủ đề xuất phân quyền quyết định chủ trương đầu tư nhà máy điện hạt nhân cho Thủ tướng thay vì Quốc hội như theo Luật Đầu tư, Luật Đầu tư công hiện hành.

Chính phủ cũng cho biết, Luật Năng lượng nguyên tử năm 2008 đã phân cấp cho UBND cấp tỉnh, thành phố cấp phép cho thiết bị X-quang trong chẩn đoán y tế (điểm b Khoản 1 Điều 77 Luật hiện hành). Theo tinh thần mới, luật chỉ quy định những vấn đề thuộc thẩm quyền của Quốc hội, các nội dung thuộc thẩm quyền của Chính phủ sẽ quy định tại nghị định và các văn bản hướng dẫn thi hành luật.

Dự kiến tại nghị định hướng dẫn luật sẽ tiếp tục phân cấp từ Bộ Khoa học và Công nghệ cho UBND các tỉnh, thành phố cấp giấy phép thiết bị X-quang y tế, nguồn phóng xạ và thiết bị bức xạ có mức độ rủi ro thấp; chuẩn bị và ứng phó sự cố.

Góp ý vào dự thảo, ông Hoàng Thanh Tùng - Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp - nhấn mạnh quy định thẩm quyền nêu tại dự thảo luật là điểm khác biệt rất lớn so với Luật Đầu tư và Luật Đầu tư công.

Theo ông Tùng, quan điểm chung là đẩy mạnh phân cấp, phân quyền nhưng với dự án điện hạt nhân phải hết sức thận trọng, do đó cần báo cáo kỹ lưỡng với Quốc hội vấn đề này.

Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn phát biểu khai mạc. Ảnh: Quốc hội

Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính - ông Phan Văn Mãi thì lưu ý tinh thần phân cấp mạnh mẽ nhưng phải rõ ràng, đảm bảo giải quyết nhanh công việc nhưng phải rạch ròi về thẩm quyền, quy trình và trách nhiệm.

Phó Thủ tướng Nguyễn Chí Dũng cho biết, Chính phủ sẽ giải trình rõ cơ sở phân cấp, phân quyền cũng như đánh giá tác động liên quan để đảm bảo an toàn và chủ động, vì an toàn hạt nhân được đặt lên trên hết, trước hết và cao nhất.

“Chúng tôi sẽ xin ý kiến lại với Chính phủ và Thủ tướng. Quan điểm cá nhân tôi là tiếp cận theo quy mô dự án chứ không chỉ quy mô vốn. Cụ thể là theo hướng dự án có quy mô nhỏ và vừa, tiêu chuẩn hóa, kiểm soát được thì nên giao Thủ tướng Chính phủ quyết định. Còn với dự án quy mô lớn, tác động ảnh hưởng rất lớn từ vận hành cho đến sau dừng hoạt động thì Quốc hội quyết định”, ông Nguyễn Chí Dũng nêu ý kiến.

Đồng thời, ông Dũng đề nghị vấn đề nào đã rõ thì sớm thông qua để làm cơ sở cho triển khai dự án Nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận.

Xã hội hóa nhưng phải đảm bảo an toàn bức xạ, an toàn thông tin

Một trong những nội dung đáng chú ý trong dự thảo luật, Bộ Khoa học và Công nghệ đề cập đến việc xã hội hóa các hoạt động trong lĩnh vực năng lượng nguyên tử.

Theo đó, dự thảo nêu “khuyến khích các doanh nghiệp, tổ chức thành lập quỹ phát triển khoa học và công nghệ cho các hoạt động nghiên cứu, ứng dụng năng lượng nguyên tử”.

Phó Chủ tịch Quốc hội Vũ Hồng Thanh đồng tình với sự cần thiết huy động nguồn lực xã hội cùng tham gia nghiên cứu, ứng dụng khoa học công nghệ lĩnh vực hạt nhân nguyên tử.

“Dự thảo Luật Năng lượng nguyên tử sửa đổi đã liệt kê nhiều hình thức xã hội hóa. Tuy nhiên, theo tôi cần mở rộng thêm các lĩnh vực cho phép sự tham gia thêm của doanh nghiệp và người dân, chẳng hạn như xã hội hóa trong đào tạo, phát triển nhân lực chất lượng cao”, ông Thanh đưa quan điểm.

Tuy nhiên, ông Thanh cũng cho rằng, lĩnh vực năng lượng hạt nhân là vấn đề mới, có tính rủi ro cao. Vì vậy, “xã hội hóa nhưng vẫn phải đảm bảo an toàn bức xạ, đảm bảo an toàn thông tin vì các dự án hạt nhân có nhiều thông tin bí mật quốc gia”.

Thế Vinh