Đề xuất giảm thời gian thực hiện quy trình, thủ tục bầu cử đại biểu Quốc hội

Ngày 12-5, tiếp tục chương trình kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa XV, Chủ nhiệm Ủy ban Công tác đại biểu của Quốc hội Nguyễn Thanh Hải đã trình bày tờ trình dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Bầu cử đại biểu Quốc hội và đại biểu Hội đồng nhân dân.

Chủ nhiệm Ủy ban Công tác đại biểu của Quốc hội Nguyễn Thanh Hải trình bày tờ trình. Ảnh: Phạm Thắng

Theo bà Nguyễn Thanh Hải, thực hiện việc sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị, để đảm bảo thống nhất, đồng bộ hóa với việc sửa đổi, bổ sung Hiến pháp và các luật có liên quan, việc sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Bầu cử đại biểu Quốc hội và đại biểu Hội đồng nhân dân (HĐND) là cần thiết, nhằm tạo cơ sở pháp lý phù hợp với tình hình thực tế hiện nay trong việc thực hiện chủ trương, nhiệm vụ đặc biệt quan trọng này.

Dự thảo luật đã sửa đổi các quy định liên quan đến việc tổ chức chính quyền địa phương theo mô hình 2 cấp. Cụ thể, dự thảo luật lược bỏ toàn bộ các quy định có nội dung liên quan đến: HĐND cấp huyện; đại biểu HĐND cấp huyện; Ủy ban nhân dân (UBND) cấp huyện; các tổ chức phụ trách bầu cử cấp huyện; đơn vị bầu cử đại biểu Hội đồng nhân dân cấp huyện; trường hợp huyện không có đơn vị hành chính xã, thị trấn; Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam cấp huyện và hội nghị hiệp thương ở cấp huyện.

Bà Nguyễn Thanh Hải cho biết thêm dự thảo luật cũng sửa đổi các quy định liên quan đến việc điều chỉnh giảm thời gian thực hiện quy trình, thủ tục bầu cử. Dự thảo luật dự kiến quy định từ thời điểm cuối cùng nộp hồ sơ ứng cử đến ngày diễn ra bầu cử là 42 ngày (Luật hiện hành đang quy định là 70 ngày).

Trong đó, điều chỉnh khoảng cách thời gian từ khi nộp hồ sơ ứng cử đến ngày cuối cùng tổ chức Hội nghị hiệp thương lần thứ hai xuống còn 2 ngày (Luật hiện hành đang quy định là 5 ngày). Điều chỉnh khoảng cách thời gian từ thời hạn cuối cùng tổ chức Hội nghị hiệp thương lần thứ hai đến ngày cuối tổ chức Hội nghị hiệp thương lần thứ ba xuống còn 17 ngày (Luật hiện hành đang quy định là 30 ngày) ;

Dự thảo luật cũng đề xuất điều chỉnh khoảng cách thời gian từ thời hạn cuối tổ chức Hội nghị hiệp thương lần thứ ba đến thời hạn cuối công bố, niêm yết danh sách người ứng cử xuống còn 7 ngày (Luật hiện hành đang quy định là 15 ngày). Điều chỉnh khoảng cách thời gian từ thời hạn cuối công bố, niêm yết danh sách người ứng cử đến ngày bầu cử xuống còn 16 ngày (Luật hiện hành đang quy định là 20 ngày) .

Đối với khoảng thời gian kể từ sau ngày bầu cử đến ngày khai mạc kỳ họp đầu tiên của Quốc hội khóa XVI/HĐND nhiệm kỳ 2026 - 2031, dự thảo luật điều chỉnh thời hạn công bố kết quả bầu cử, danh sách trúng cử đại biểu Quốc hội là chậm nhất 10 ngày sau bầu cử (Luật hiện hành đang quy định là 20 ngày) như đối với thời gian công bố kết quả bầu cử, danh sách trúng cử đại biểu HĐND các cấp.

Điều chỉnh thời gian tiếp nhận khiếu nại về kết quả bầu cử chậm nhất là 3 ngày sau ngày công bố kết quả bầu cử (Luật hiện hành đang quy định là 5 ngày) và điều chỉnh thời gian xem xét giải quyết khiếu nại về kết quả bầu cử chậm nhất là 7 ngày kể từ ngày nhận được khiếu nại (Luật hiện hành đang quy định là 20 ngày đối với bầu cử đại biểu HĐND và 30 ngày đối với bầu cử đại biểu Quốc hội).

Như vậy, sau khi thực hiện đủ các bước nêu trên, thời gian khai mạc kỳ họp thứ nhất của Quốc hội khóa XVI sớm nhất có thể là 22 ngày sau ngày bầu cử. Theo tờ trình, dự kiến thời gian khai mạc kỳ họp thứ nhất, Quốc hội khóa XVI là ngày 6-4-2026.

Với các quy định mới này, khoảng cách thời gian ngắn nhất từ hạn cuối nộp hồ sơ ứng cử đến ngày khai mạc kỳ họp thứ nhất của Quốc hội, HĐND khóa mới dự kiến rút ngắn được khoảng gần 40 ngày. Cơ quan soạn thảo đề xuất luật có hiệu lực từ ngày 1-7-2025, sau khi được Quốc hội thông qua.

Về phía cơ quan thẩm tra, ông Dương Thanh Bình, Chủ nhiệm Ủy ban Dân nguyện và Giám sát của Quốc hội, cho biết đa số ý kiến tán thành với việc điều chỉnh giảm thời gian thực hiện quy trình, thủ tục bầu cử còn 42 ngày.

Tuy nhiên, đề nghị cân nhắc việc giảm thời gian ở một số bước để bảo đảm tính khả thi, như thời gian từ khi nộp hồ sơ ứng cử đến ngày cuối cùng tổ chức Hội nghị hiệp thương lần thứ hai còn 2 ngày; thời gian từ Hội nghị hiệp thương lần thứ hai đến lần thứ ba còn 17 ngày; thời gian tiếp nhận khiếu nại còn 3 ngày; thời gian xem xét, giải quyết khiếu nại còn 7 ngày....

Minh Chiến - Văn Duẩn