Đề xuất chính sách khuyến khích sáng tạo tác phẩm văn học đỉnh cao

Theo Bộ VH-TT&DL, văn học Việt Nam trong nhiều năm qua đã phát triển khá toàn diện và mạnh mẽ; thấm nhuần sâu sắc tinh thần dân tộc, nhân văn, dân chủ; kế thừa và phát huy các giá trị truyền thống đậm đà bản sắc dân tộc, đồng thời tiếp thu chọn lọc tinh hoa văn hóa nhân loại, góp phần xây dựng nền tảng tinh thần của xã hội.

Tuy nhiên, bên cạnh những thành quả đã đạt được, hoạt động văn học hiện nay vẫn còn một số hạn chế như chưa quy định cụ thể, thống nhất về việc tổ chức các cuộc thi sáng tác văn học, lý luận, phê bình văn học sử dụng ngân sách Nhà nước.

Do đó, theo Bộ VH-TT&DL, việc ban hành dự thảo Nghị định quy định về khuyến khích phát triển văn học là cần thiết để tạo cơ sở pháp lý xây dựng và phát triển văn học trong thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập quốc tế.

Theo Bộ VH-TT&DL, việc ban hành Nghị định quy định về khuyến khích phát triển văn học là cần thiết. Ảnh minh họa: PLO

Cụ thể, về sáng tác tác phẩm văn học, dự thảo Nghị định tập trung quy định cơ chế hỗ trợ, đầu tư, tiêu chí, quy trình lựa chọn tác giả để Nhà nước hỗ trợ, đầu tư sáng tác, nghiệm thu, các tác phẩm văn học sử dụng kinh phí ngân sách Nhà nước nhằm hỗ trợ và khuyến khích các tổ chức, cá nhân tham gia các hoạt động sáng tác văn học. Đồng thời thu hút nguồn lực xã hội hóa cho hoạt động sáng tác văn học tại Việt Nam.

Dự thảo Nghị định quy định Bộ VH-TT&DL là cơ quan có trách nhiệm tổ chức các trại sáng tác văn học theo định kỳ hàng năm, tổ chức cuộc thi sáng tác tác phẩm văn học theo định kỳ từ 3 - 5 năm/lần đối với từng thể loại văn học nhằm tạo cơ chế khuyến khích, tạo động lực đối với các tác giả trong sáng tạo tác phẩm văn học đỉnh cao.

Dự thảo Nghị định còn đưa ra tiêu chí lựa chọn tác phẩm tiêu biểu cho văn học Việt Nam để giới thiệu quảng bá, hỗ trợ tham gia các hội chợ triển lãm tại nước ngoài; giới thiệu tác phẩm có chất lượng đại diện cho văn học Việt Nam tham gia các cuộc thi, giải thưởng văn học uy tín quốc tế; xây dựng trang thông tin điện tử về văn học Việt Nam…

Hiện nay, việc giới thiệu và quảng bá văn học Việt Nam ra nước ngoài chưa có sự phối hợp chặt chẽ giữa các đơn vị, tổ chức giới thiệu, quảng bá với các tác giả sáng tác dẫn đến đạt hiệu quả chưa cao. Nhiều cá nhân, tổ chức tự lựa chọn tác phẩm văn học để quảng bá ra nước ngoài, dẫn đến chưa phản ánh toàn diện văn học Việt Nam trong giai đoạn hiện nay.

Dịch văn học Việt Nam ra nước ngoài và văn học nước ngoài vào Việt Nam đang bị mất cân bằng, có hiện tượng "nhập siêu văn học". Hầu như các đầu sách bán chạy trên thế giới đều đã có mặt ở Việt Nam, ngược lại sách văn học Việt Nam xuất hiện còn khá khiêm tốn trên thị trường sách thế giới. Điều này dẫn đến việc chưa tương xứng với những giá trị của văn học Việt Nam.

Theo Hội Nhà văn Việt Nam, chất lượng dịch các tác phẩm nước ngoài vào Việt Nam vẫn chưa tương xứng với nhu cầu của độc giả, nhà nước cần có cơ chế để thúc đẩy nhiều các tác phẩm văn học dịch có chất lượng tại Việt Nam.

Mặt khác, mặc dù chúng ta có những tác phẩm của dịch giả Việt Nam được giới thiệu ra nước ngoài nhưng đó mới chỉ là hiện tượng riêng lẻ, giới thiệu bằng các mối quan hệ cá nhân. Vấn đề dịch văn học còn lệ thuộc vào kế hoạch của đối tác nước ngoài, thiếu sự chủ động từ phía các cơ quan Việt Nam.

Cạnh đó, việc phổ biến văn học trên môi trường không gian mạng là một xu thế tất yếu của sự phát triển, tại Việt Nam.

Dù có nhiều nhà văn sử dụng không gian mạng để công bố trích đoạn, thu hút sự quan tâm của công chúng nhằm quảng bá cho ấn phẩm khi được xuất bản, tuy nhiên, thực tế văn học trên không gian mạng vẫn có nhiều tác phẩm kém chất lượng về tư tưởng nghệ thuật, đạo đức, trái thuần phong mỹ tục văn hóa con người Việt Nam.

LÊ DUYÊN